Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

27/08/2023

Chuyện Mỹ - Trung : Tấn công quan thuế không hiệu quả

Ngô Nhân Dụng

Khiếm ht mu dch gia hai nước không phi là mt thước đo đ so sánh kinh tế nước nào mnh hơn. Món võ thuế quan rt khó s dng vì đường dây cung cp trong thương mi quc tế ngày càng phc tp, ni kết lòng vòng, li cht ch rt khó tháo g.

mytrung1

Trung Quc là nơi tinh lc và biến chế cht gallium cn thiết trong vic chế hóa các cht bán dn cho hệ thống 5G, chiếm 94% th trường thế gii.

T tháng 7/2018, chính ph M bt đu đánh thuế quan (tariffs) trên các món hàng nhp cng t Trung Quc tr giá tng cng 300 t USD mi năm, nhm gim bt s khiếm ht mu dch. Chính sách đó được tiếp tc cho ti bây gi, đa v ca Trung Quc đã bt quan trng. Năm 2018, trong s hàng giá r M nhp cng t các nước Châu Á, hai phn ba (66%) mua t Trung Quc ; năm 2022 ch còn bng mt na (51%), theo tp chí Economist ngày 12/8. Trước đây Trung Quc là nước giao thương nhiu nht vi M ; t đu năm 2023 đến nay, Canada và Mexico đã vượt qua.

Người tiêu th lúc nào cũng mun mua hàng vi giá r. Nếu hàng mua t Trung Quc lên giá vì b đánh thuế mi, các nhà nhp cng M tìm mua ch nào bán r hơn. M bt mua hàng Trung Quc, nhiu nước khác nhy vào chinh phc th trường. Công ty c vn Kearney cho biết : Năm 2018, Vit Nam ch chiếm được dưới 6% s hàng nhp cng ca nước M, năm 2022 đã lên gp đôi, gn 12%. Đài Loan cũng tăng t 5% lên gn 9%, n Đ t 6% lên 9%, Thái Lan t hơn 3% lên hơn 5%.

Nhưng chính sách đánh thuế nhp cng không đt kết qu như mc đích ban đu, là gim bt thâm thng mu dch. Chúng ta có th ly năm 2018 làm mc đ so sánh. Theo t Economist, trong nhng năm t 2013 đến 2016, cán cân mu dch M-Trung trung bình khiếm ht mi tháng 40,7 t đô la ; trong bn năm sau vn cao hơn, lên ti 51,1 t đô la. Trong khi đó, hàng Trung Quc bán ra ngoài vn gia tăng nhng nơi khác. Trong tám tháng đu năm 2022, s xut cng sang M gim 3,6 phn trăm nhưng hàng bán qua Châu Âu tăng được 2,1%, bán qua các nước Đông Nam Á tăng 3,7%. Đó là ba th trường ln nht, mua mt na s lượng xut cng ca Trung Quc.

Khiếm ht mu dch gia hai nước không phi là mt thước đo đ so sánh kinh tế nước nào mnh hơn. Món võ thuế quan rt khó s dng vì đường dây cung cp trong thương mi quc tế ngày càng phc tp, ni kết lòng vòng, li cht ch rt khó tháo g.

Chính ph M đánh thuế quan trên hàng Trung Quc cũng mong quan h giao thương gia nước Trung Quc và các nước thân thin vi mình gim bt. Nhưng hu qu hoàn toàn trái ngược. Các công ty đưa cơ xưởng sn xut t Trung Quc qua các nước khác, đ hàng bán qua M khi b đóng thuế nng. T nhiên, các xí nghip Trung Quc cũng thy m mang hot đng các nước lân cn đ xut cng qua M có li hơn, vì lương công nhân gi r hơn bên Trung Quc. Nhưng khi các cơ xưởng mi Vit Nam hay Malaysia hot đng, h vn cn mua các b phn t Trung Quc. Công ty Apple đã m nhà máy ráp đin thoi iPhone Vit Nam, được ưu đãi, tr cp, nhưng 9 trong s 25 cơ xưởng là t bên Trung Quc đưa qua, theo ghi nhn ca báo chí.

Các nhà nhp cng M đã mua hàng t Mexico, n Đ, đến các nước Đông Nam Á, đ tránh thuế. Nhưng Mexico và các nước Đông Nam Á cũng là khách hàng ca Trung Quc. H cn mua các b phn t Trung Quc v đ ráp thành sn phm cui cùng vì giá c r nht và ngun cung ng giàu kinh nghim, đáng tin cy.

Trong s hàng do các nước trong khi ASEAN xut cng có 7% là đ mua t Trung Quc v ráp li, theo báo Economist. Các công ty xe hơi M sang Mexico lp nhà máy sn xut vì lương công nhân thp hơn. Mexico cũng mua b phn đ ráp xe t Trung Quc, vì được giá r nht. Trong năm năm qua, s tin mua các ph tùng và b phn xe hơi Mexico mua t Trung Quc đã tăng gp đôi, vn theo báo trên.

Trước miếng đòn thuế quan ca M, các công ty Trung Quc chuyn cơ xưởng qua các nước láng ging : Vit Nam, Malaysia, Indonesia, vân vân ; đ tiếp tc cung cp cho th trường M mà không b đánh thuế quá nng. Cán cân mu dch ca M đi vi các nước trên thâm thng nhiu hơn. Các công ty bên Trung Quc ch s dng các nước này làm nơi lp ráp và đóng thùng các sn phm ca h, trước khi bán qua M và Châu Âu. Chính ph M cũng biết và tìm cách đi phó.

Nhiu công ty Trung Quc qua lp cơ xưởng Cambodia, Malaysia, Thái Lan, Vit Nam đ tránh thuế quan ca M. Ngày th Sáu 18/8, B Thương mi M công b đánh thuế trên các "bàn hng nng" (solar panel) đ làm đin mt tri, đang nhp cng t các nước Đông Nam Á, theo tin Reuters. Các nước trên cung cp 80% s bàn hng nng dùng trong nước M.

Trong thc tế, công vic trong cơ xưởng các nước này ch là lp ráp các b phn t Trung Quc đưa qua. Mun thoát loi thuế mi, các bàn hng nng và tế bào đin mt tri không được dùng mt s b phn quan trng làm Trung Quc. Tuy nhiên, sc thuế mi ch đem thi hành t gia năm 2024, vì các nhà sn xut trong nước M chưa th cung cp đ nhu cu trước thi hn đó ! Điu này cho thy các công ty Trung Quc vn kim soát hu hết các khâu trong đường dây cung cp, không riêng v đin mt tri mà trên nhiu th hàng hóa khác.

Ngoài ra, khi các công ty Trung Quc chuyn cơ s sn xut đi ch khác, mt hu qu bt ng là nhiu nước bng nhiên giao thương vi Trung Quc hơn trước nhiu. Nhiu quc gia dn dn được ràng buc cht ch hơn vi kinh tế Trung Quc dù vn thân thin vi M.

Theo Economist, trước năm 2018, Trung Quc ch xut cng 69 loi mt hàng sang các nước ASEAN, năm nay đã tăng lên đến 97 th hàng hóa. Sn phm tăng lên đc bit là các hàng đin và đin t, t pin đin đến lò nướng, vân vân. Trong sáu tháng đu năm nay, theo thng kê ca báo chí, s loi hàng này bán cho Vit Nam, Malaysia, Indonesia và Philippines, lên ti $49 t m kim, tăng thêm 80% so vi năm 2018. Vì các công ty Trung Quc đi đa ch cơ s sn xut, s đu tư trc tiếp ca Trung Quc vào các nước trên cũng tăng lên, cao hơn tin đu tư ca các công ty M.

Mexico, Hi các Nhà sn xut B phn Xe hơi (NANM) cho biết năm ngoái, s tin nhp cng b phn ráp xe mua ca Trung Quc lên ti 300 triu đô la mt tháng, gp đôi con s trước năm 2018. Đến 40% s tin đu tư mi là do các nhà máy đưa t Trung Quc sang. Mexico quan h cht ch hơn vi Trung Quc trong dây chuyn cung cp.

Cnh tượng này cũng din ra các nước Châu Âu và Châu M La tinh khác. Ti các nước Cng hòa Czech, Ba Lan, Hungary, Slovakia và Slovenia, công nghip sn xut xe đang phát trin mnh. Trước năm 2018, các nước này ch mua 3% các b phn xe t Trung Quc. Đến nay, t l này đã tăng gp ba, lên 10%, cao nht so vi các nước khác ngoài Châu Âu. Đc bit trong loi xe chy đin, Trung Quc chế ng th trường, vì đã bt đu sm nht, chế pin đin chy xe hơi nhiu nht, mà giá li r hơn các nước khác.

Mt lý do các nước vn còn tùy thuc Trung Quc là vì có nhng nguyên liu ch có th mua t Trung Quc, hoc vì mua nơi khác quá đt. Trung Quc là nơi tinh lc và biến chế cht gallium cn thiết trong vic chế hóa các cht bán dn, chiếm 94% th trường thế gii. T lúc Bc Kinh ra lnh hn chế vic bán gallium, t đu tháng 7 năm nay, giá đã tăng gp đôi.

Trong thc tế, t tháng 5/2016 đến tháng 8/2020, s khiếm ht mu dch ca M vi Trung Quc tăng thêm 9,15%, theo báoSouth China Morning Post. Vn theo tính toán ca t báo này, thng dư mu dch ca Trung Quc, là tr giá hàng xut cng nhiu hơn hàng nhp cng t M, đu tháng Tám năm nay đã tăng thêm 27% so vi 12 tháng trước.

Chính ph M vn gi nguyên chính sách đánh thuế hàng nhp cng Trung Quc vì được dư lun dân chúng ng h, dù người tiêu th phi mua hàng đt hơn, sau khi đóng thuế. Nhưng dùng đòn quan thuế không đ làm kinh tếTrung Quc yếu hơn. Gii lãnh đo Washington cũng biết như vy và bt đu s dng nhng món võ li hi hơn. Trong năm nay, bt đu cm các công ty M không được bán và không được đu tư vào Trung Quc đ sn xut các cht bán dn ti tân nht ; không được đóng góp vào các công nghip ca tương lai như Trí khôn Nhân to (AI), máy vi tính lượng t, và sinh hc tân tiến. Nhng đòn mi này được thi th s làm cho nhp đ phát trin lâu dài ca Trung Quc phi chm li.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 22/08/2023

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Ngô Nhân Dụng
Read 276 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)