Việt Nam ‘cam kết thúc đẩy quyền con người’ trong phòng dịch Covid-19 (VOA, 02/07/2020)

Đại sứ Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc vừa lên tiếng rằng Việt Nam "cam kết đảm bảo thúc đẩy quyền con người" trong phòng chống dịch Covid-19.

Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai, Trưởng Phái đoàn đại diện Thường trực Việt Nam tại Geneva, phát biểu tại phiên khai mạc khóa họp lần thứ 44 của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, 30/06/2020. Photo : UN WebTV

Phát biểu như trên của Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai, Trưởng Phái đoàn đại diện Thường trực Việt Nam tại Geneva, đưa ra hôm 01/07, sau khi Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc (OHCHR) lên tiếng báo động về tình trạng vi phạm quyền tự do biểu đạt trong mùa dịch Covid-19 ở 12 quốc gia Châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam.

Tại phiên khai mạc khóa họp lần thứ 44 của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc hôm 01/07, Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai phát biểu :

"Việt Nam đã thực hiện các biện pháp phối hợp, ưu tiên bảo vệ sinh mạng người dân, đảm bảo quyền tiếp cận y tế, đặc biệt là những nhóm dễ bị tổn thương".

"Chúng tôi tái khẳng định bảo vệ và thúc đẩy quyền con người", bà Mai nhấn mạnh.

Truyền thông Việt Nam cho biết Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai nhấn mạnh đến kết quả của Việt Nam trong phòng, chống dịch bệnh, "ổn định kinh tế-xã hội, trật tự công cộng", cũng như chính sách hỗ trợ phục hồi sau đại dịch, nhằm "bảo vệ các quyền con người".

Trước đó, hôm 29/6, Liên Hiệp Quốc vừa công bố một bức thư mà hai Báo cáo viên Đặc biệt của họ gửi cho Chính phủ Việt Nam ngày 30/4/2020 về các hành vi hăm doạ, sách nhiễu và đàn áp nhiều người khi có ý định hoặc đã tham gia một hội nghị quốc tế ở Thái Lan có sự hiện diện của giới chức Liên Hiệp Quốc.

Bức thư yêu cầu Việt Nam trả lời về các hành vi "hăm doạ, sách nhiễu, cấm xuất cảnh, theo dõi và sử dụng bạo lực đối với các cộng đồng tôn giáo độc lập và những người bảo vệ nhân quyền vì họ tìm cách tham gia hoặc đã tham gia hội nghị quốc tế về tự do tôn giáo hay đức tin khu vực Đông Nam Á năm 2019, diễn ra tại Bangkok (Thái Lan)".

Các trường hợp được nêu trong bức thư của các Báo cáo viên Đặc biệt của Liên Hiệp Quốc bao gồm các tín đồ Cao Đài đã bị ngăn cản không cho tham dự hội nghị và các giáo dân thuộc Giáo xứ Cồn Dầu đã bị chặn tại sân bay Đà Nẵng khi họ trở về từ Thái Lan.

Tương tự, vào ngày 3/6, Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc (OHCHR) lên tiếng báo động về tình trạng vi phạm quyền tự do biểu đạt trong mùa dịch Covid-19 ở 12 quốc gia Châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam.

Bà Michelle Bachelet, lãnh đạo Văn phòng OHCHR, cho biết trong một thông cáo rằng các quốc gia này đã gia tăng việc bắt bớ người dân một cách tùy tiện khi họ lên tiếng chỉ trích chính phủ, hoặc chia sẻ thông tin, quan điểm cá nhân về đại dịch, với cáo buộc là loan truyền "thông tin sai lệch" trên mạng xã hội.

"Kể từ khi bắt đầu đại dịch, nhà chức trách ở Việt Nam loan báo có hơn 600 người dùng Facebook đã bị triệu tập, thẩm vấn liên quan đến việc chia sẻ thông tin về dịch bệnh trên mạng xã hội. Nhiều người trong số họ đã bị xử phạt hành chính và nhiều bài viết đã bị xóa", thông cáo viết.

Vào đầu tháng 5/2020, Hiệp hội Luật sư quốc tế (IBA) và Hội đồng luật sư Geneva (GBA) cũng lên tiếng tố cáo chính quyền Việt Nam lợi dụng những biện pháp cách ly dịch bệnh Covid-19 hà khắc, đã thẩm vấn, và tịch thu hộ chiếu cùng tài sản của nhà hoạt động nhân quyền Trương Thị Hà ở Hà Nội.

********************

Quan chức Phú Yên bị đề nghị chế tài sau vụ xung đột ở Thánh Thất Cao Đài Hiếu Xương (SBS, 02/07/2020)

BPSOS đưa thêm các quan chức lãnh đạo tỉnh Phú Yên vào danh sách đề nghị Hoa kỳ chế tài sau một vụ xung đột bị cho là có tính chất vi phạm tự do tôn giáo nghiêm trọng tại Thánh Thất Cao Đài Hiếu Xương (Thánh Thất Phú Lâm) ở tỉnh này.

Xung đột tại Thánh thất Hiếu Xương ̣(hay Thánh Thất Phú Lâm), thành phố Tuy Hoà, tỉnh Phú Yên hôm 18/6/2020 Source: BPSOS/Facebook Công Danhboy

Vụ xung đột tại Thánh Thất Hiếu Xương

Sáng ngày 18/6/2020, một nhóm khoảng 60 người thuộc chi phái 1997 trá danh Cao Đài do nhà nước dựng lên cùng với công an thường phục đến Thánh thất Hiếu Xương  (hay còn gọi là Thánh thất Phú Lâm) tại thành phố Tuy Hòa tỉnh Phú Yên đang do các tín đồ Cao Đài chân truyền cai quản để giành quyền điều hành nơi này.

Nhóm người này đọc huấn lịnh của người đứng đầu chi phái 1997 ông Nguyễn Thành Tám đòi quyền cai quản Thánh Thất Phú Lâm, đồng thời nhiều lần tìm cách xông vào Thánh thất, nhưng người đứng đầu Thánh Thất Chánh trị sự Nguyễn Hà, cùng các tín hữu của Thánh thất này và khoảng 100 tín đồ Cao Đài chân truyền khác đổ về từ các vùng lân cận đã quyết tâm bảo vệ Thánh Thất.

Nhận định của BPSOS

Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, Giám đốc điều hành kiêm Chủ tịch BPSOS nhận định :

"Đây là hành vi vi phạm tự do tôn giáo nghiêm trọng chính Luật Tín Ngưỡng Tôn Giáo của Việt Nam và Điều 18 của Công Ước Quốc Tế về Quyền Dân Sự và Chính Trị".

Cũng theo ông Nguyễn Đình Thắng :

"Huấn Lịnh của Ông Nguyễn Thành Tám và các thuộc quyền của ông ta chỉ có hiệu lực trong nội bộ Chi Phái 1997, không thể áp đặt lên tín đồ thuộc một tôn giáo khác".

Phản ứng của BPSOS

1. Báo động Bộ Ngoại giao Hoa kỳ

Giám đốc điều hành Nguyễn Đình Thắng đã báo động với Hoa Kỳ về sự việc tại Thánh Thất Phú Lâm trong buổi họp thưởng kỳ với Đại Sứ Lưu Động về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế Sam Brownback và Bà Gayle Manchin, tân Chủ Tịch Uỷ Hội Hoa Kỳ về Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế (USCIRF).

Ông nói :

"Tuần qua đã có một diễn tiến hết sức đáng quan ngại liên quan đến Đạo Cao Đài. Đó là một động thái nổi bật theo hướng sai.

"Trước hết là thông tin bối cảnh. Năm 1978 Mặt Trận Tổ Quốc, cánh tay nối dài của Đảng Cộng Sản, cáo buộc nhiều lãnh đạo của Đạo Cao Đài là "phản động" và trục xuất họ khỏi Tòa Thánh của họ, mà hệ quả thực tiễn là xoá sổ Hội Thánh Cao Đài.

"Năm 1997, Đảng Cộng Sản tạo ra một chi phái Cao Đài mới. Kể từ đó chính quyền Việt Nam đã hỗ trợ chi phái này để chiếm lĩnh khoảng 300 thánh thất của Đạo Cao Đài, kể cả Tòa Thánh Tây Ninh. Việc chiếm lĩnh này thường đi kèm với sự ép uổng, bắt buộc hoặc bạo lực và có sự can dự của công an.

"Nhờ sự quan tâm và áp lực quốc tế, trong 2 năm qua chi phái này đã đình chỉ nỗ lực đánh chiếm nốt khoảng 15 thánh thất vẫn còn thuộc quyền quản trị của các tín đồ Cao Đài chơn truyền. Đáng tiếc, việc đình chỉ này đã chấm dứt vào tuần rồi ̣(qua vụ xung đột tại Thánh Thất Hiếu Xương".

Ông cũng yêu cầu Bộ Ngoại Giao và USCIRF "gửi thông điệp rõ ràng và kiên quyết đến chính quyền Việt Nam rằng việc đang xảy ra ở Tỉnh Phú Yên là vi phạm quyền tự do tôn giáo nghiêm trọng và tuyệt nhiên không thể chấp nhận".

2. Đề nghị chế tài 

Do chính quyền Tỉnh Phú Yên có nhiều thành tích vi phạm tự do tôn giáo ̣(trong số 28 người Việt được USCIRF liệt kê trong danh sách nạn nhân bị đàn áp tôn giáo, có đến 22 người thuộc Tỉnh Phú Yên) nên BPSOS cũng đang đưa 7 quan chức lãnh đạo tỉnh Phú Yên vào danh sách đề nghị Hoa kỳ chế tài theo Luật Tự do Tôn giáo Quốc tế IRFA.

Biện pháp này cấm nhập cảnh Hoa Kỳ đối với những quan chức đứng sau các hành vi đàn áp tôn giáo, và áp dụng cả cho vợ, chồng, con của họ ; nếu những người này đang ở Hoa Kỳ thì bị trục xuất.

Bên cạnh đó, 16 quan chức khác cũng đang bị BPSOS đề nghị chế tài theo Luật IRFA vì đàn áp tôn giáo nghiêm trọng.

Ngoài ra BPSOS vẫn tiếp tục lập hồ sơ chế tài theo Luật Magnitsky Toàn Cầu (Global Magnitsky Act). Luật này cấm nhập cảnh đối với đương sự và cùng lúc đóng băng tài sản của họ ở Hoa Kỳ, nếu có, nhưng không áp dụng cho thân nhân trực hệ.

3. Tầm quan trọng của các báo cáo vi phạm tự do tôn giáo

Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng cho biết trong hai năm qua BPSOS đã nộp khoảng 100 bản báo cáo về các vụ vi phạm tự do tôn giáo cho Bộ Ngoại Giao và USCIRF để hỗ trợ cho các đề nghị chế tài theo Luật IRFA.

"Các bản báo cáo này đã đóng góp cho bản phúc trình thường niên của cả 2 cơ quan này, mới đây nhất là bản phúc trình năm 2020 do USCIRF công bố ngày 28 tháng 4, bản phúc trình đặc biệt về tù nhân lương tâm do USCIRF công bố ngày 9 tháng 6, và bản phúc trình thường niên về tình trạng tự do tôn giáo do Bộ Ngoại Giao công bố ngày 10 tháng 6".

Theo Tiến sĩ Nguyễn Đình Thắng, "các báo cáo dồn dập với nội dung tương đồng này cho thấy chính quyền Hoa Kỳ đang quan tâm đặc biệt đến tình trạng đàn áp tôn giáo nghiêm trọng đang diễn ra ở Việt Nam mặc dù chính quyền Việt Nam tìm cách che mắt quốc tế qua các hình thức đàn áp tinh vi hơn trước đây".

4. Kêu gọi cung cấp thông tin về nạn nhân tự do tôn giáo

Do Quốc hội Hoa kỳ muốn dùng danh sách những nạn nhân bị vi phạm tự do tôn giáo như một thước đo về tình trạng đàn áp tôn giáo ở một số quốc gia bị xem là vi phạm quyền tự do tôn giáo nghiêm trọng nhất trên thế giới, trong đó có Việt Nam, BPSOS kêu gọi những ai có thông tin về các nạn nhân bị đàn áp tôn giáo hãy cung cấp tại đây để BPSOS chuyển thêm vào danh sách của USCIRF.

***********************

Người nhà tù nhân lương tâm Nguyễn Trung Tôn bị giam lỏng, sách nhiễu (RFA, 01/07/2020)

Ngày 30/6/2020, con trai của tù nhân lương tâm Nguyễn Trung Tôn là anh Nguyễn Trung Trọng Nghĩa cho biết mình bị lực lượng an ninh thường phục của xã Quảng Yên, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa tấn công bằng dùi cui ngay trước mặt công an và cảnh sát giao thông nhưng không ai can ngăn.

Mục sư Nguyễn Trung Tôn - FB

Bà Nguyễn Thị Lành, vợ tù nhân lương tâm Nguyễn Trung Tôn kể lại, từ ngày 26/6/2020, an ninh xã Quảng Yên đến nhà bà Lành, ra lệnh miệng yêu cầu tất cả mọi người không được ra khỏi nhà trong vài ngày tới.

Tối ngày 29/6, an ninh còn dùng dây khóa, khóa cổng nhà bà Lành để ngăn không ai trốn ra khỏi nhà trong đêm.

Sáng hôm sau, bà Lành phải dùng kiềm phá khóa để ra chợ bán hàng mưu sinh. Ở chợ, có một người lạ mặt mua hàng xong rồi quay trở lại mắng bà Lành cân thiếu, gian dối.

Bà Lành trả tiền lại nhưng người khách kia không chịu, nhất quyết đòi lên công an xã giải quyết. Một lúc sau thì công an cho xe đến đưa bà Lành về công an xã.

Đến 4 giờ chiều, con trai bà là Nguyễn Trung Trọng Nghĩa lo lắng chạy bộ từ nhà lên xã tìm mẹ. Khi ra khỏi nhà thì Nghĩa bị hai người bịt mặt, dùng dùi cui đánh liên tục. Bà Lành nói qua điện thoại với phóng viên Đài Á Châu Tự Do như sau :

"Nó đánh phủ đầu luôn. Nó mặc áo che mặt, đánh bằng dùi cui điện, đập vào đầu thằng con trai tôi. Cháu bị thương máu me.

Rồi có một ông công an an ninh đưa cháu về về trạm y tế để băng bó rồi về uỷ ban xã lập biên bản mời công an huyện Quảng Xương giải quyết. Con tôi đi bộ mà cũng bị đánh. Nó không có bất đồng với ai ở đồng quê này.

Sáng nay cháu đi khám, mặt bị sương tấy, chỉ uống sữa được, răng bị gãy, vai bị đánh bằng dùi cui".

Tại đồn công an xã, Nghĩa được một cán bộ cho biết rằng sở dĩ gia đình anh bị "giam lỏng" mấy ngày vừa qua là vì ông Đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội Daniel J. Kritenbrink có chuyến thăm huyện Quảng Xương, Thanh Hóa vào sáng 30/6.

Buổi trưa, ông Đại sứ rời đi thì lúc 5 giờ chiều, lực lượng an ninh canh gác nhà bà Lành nhiều ngày qua cũng rút hết.

Phóng viên Đài Á Châu Tự do gọi điện đến công an huyện Quảng Xương, Thanh Hóa để hỏi về vụ việc nhưng không có ai bắt máy.

Tù nhân lương tâm, Mục sư Nguyễn Trung Tôn là một thành viên của Hội Anh Em Dân Chủ. Ông và gia đình từng nhiều lần bị chính quyền sách nhiễu, tra tấn, đánh đập, bôi nhọ.

Ông bị bắt lần 2 vào tháng 7/2017 với cáo buộc "hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân" và bị kết án 12 năm tù giam và 3 năm quản chế trong phiên tòa diễn ra vào tháng 4/2018.

********************

Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc yêu cầu Việt Nam giải trình về những đàn áp tôn giáo (RFA, 01/07/2020)

Hai Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc hôm 30/4 đã gửi thư đến Chính phủ Việt Nam, yêu cầu giải trình về hành vi đàn áp, sách nhiễu đối với những người có ý định tham dự một hội nghị quốc tế về tự do tôn giáo ở Thái Lan diễn ra vào năm 2019.

Thượng Tọa Thích Thiện Phúc và Thượng Tọa Thích Vĩnh Phước cùng với Ủy Viên Kristina Arriaga của Ủy hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế, ngày 4/11/2019 tại Bangkok, Thái Lan. BPSOS

Bức thư được công bố hôm 29/6 vừa qua, sau khi Việt Nam không trả lời trong vòng thời gian 60 ngày kể từ khi thư được chuyển cho phía Việt Nam.

Báo cáo viên Đặc biệt về tự do tôn giáo hay niềm tin và Báo cáo viên Đặc biệt về tình trạng của người bảo vệ nhân quyền yêu cầu Việt Nam trả lời về các hành vi hăm doạ, sách nhiễu, cấm xuất cảnh, theo dõi và sử dụng bạo lực đối với các nhóm tôn giáo không được chính phủ thừa nhận và những người bảo vệ nhân quyền khi những người này tìm cách tham gia hội nghị Tự Do Tôn Giáo hay Niềm Tin Khu Vực Đông Nam Á (Southeast Asia Freedom of Religion or Belief Conference, SEAFORB Conference), một sự kiện được tổ chức định kỳ hàng năm.

Theo bức thư, những người bị phía Việt Nam ngăn cản không cho dự sự kiện bao gồm các tín đồ đạo Cao Đài. Ngoài ra các giáo dân thuộc Giáo xứ Cồn Dầu ở Đà Nẵng khi trở về từ Thái Lan sau sự kiện đã bị chặn tại sân bay Đà Nẵng.

Bức thư có đoạn viết : "Những cáo buộc này, nếu đúng, sẽ không những trái ngược với những nghĩa vụ nhân quyền quốc tế của Việt Nam theo Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR), ảnh hưởng đến các quyền được quốc tế công nhận của Việt Nam, mà còn dường như cho thấy một mô hình trả thù chống lại những người muốn tham gia và hợp tác trong các cơ chế nhân quyền của UN hoặc các đại diện ngoại giao nước ngoài".

Trước đó, vào ngày 9/6 vừa qua, Ủy hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế (USCIRF) cũng công bố một phúc trình thường niên 2020, tố cáo Hà Nội cầm tù hằng chục cá nhân chỉ vì niềm tin tôn giáo hay cổ xuý cho tự do tôn giáo. USCIRF kêu gọi Chính phủ Việt Nam phải trả tự do cho các tù nhân tôn giáo nói riêng và tù nhân lương tâm ở Việt Nam nói chung.