Lo ngại nào trước đề xuất của Viettel về khai thác dữ liệu cá nhân ?

Hòa Ái, RFA, 27/06/2019

Tập đoàn Viễn thông Viettel lớn nhất Việt Nam vừa đưa ra đề xuất Nhà nước nhanh chóng có quy định để đảm bảo quyền khai thác dữ liệu của doanh nghiệp, trong đó bao gồm quyền được khai thác dữ liệu cá nhân một cách hợp lý.

Hội thảo Khoa học Cấp Quốc gia, với chủ đề "Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam", diễn ra vào chiều ngày 24/06/19. Courtesy : Ảnh chụp màn hình thesaigontimes.vn

Đề xuất về quyền khai thác dữ liệu cá nhân

Tại Hội thảo Khoa học Cấp Quốc gia, với chủ đề "Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và những vấn đề pháp lý đặt ra cho việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam", diễn ra vào chiều ngày 24/06/19, truyền thông quốc nội ghi nhận các doanh nghiệp viễn thông như Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) và Tập đoàn Công nghệ Viễn thông Quân đội Viettel nêu lên vấn đề các văn bản pháp luật hiện hành chưa quy định rõ ràng và còn thiếu sót trong các quy định về khai thác, bảo vệ dữ liệu cá nhân dẫn đến hậu quả đang là rào cản đối với các doanh nghiệp trong ngành công nghệ hoạt động ở Việt Nam.

Trưởng ban Chiến lược của Viettel, ông Nguyễn Việt Dũng nhấn mạnh rằng nguồn dữ liệu khách hàng là rất lớn và là tài nguyên, lợi ích của mô hình kinh doanh số mới ; tuy nhiên việc khai thác, sử dụng dữ liệu còn gặp nhiều hạn chế, chưa phát huy hết tiềm năng là vì một phần chưa có quy định pháp luật để bảo vệ quyền được khai thác dữ liệu cá nhân một cách hợp lý. Đại diện của Tập đoàn Viettel cho rằng cần có hành lang pháp lý và mong muốn cơ quan nhà nước nhanh chóng ban hành quy định để đảm bảo quyền khai thác dữ liệu của doanh nghiệp trong thời đại công nghiệp 4.0.

Tổng giám đốc Tập đoàn Công nghệ BKAV, ông Nguyễn Tử Quảng đưa ra nhận xét của ông liên quan đề xuất vừa nêu của Tập đoàn Viettel :

"Tôi nghĩ việc sử dụng các dữ liệu như vậy của các doanh nghiệp có lẽ cũng là một phần tất yếu. Chúng ta có thể thấy tất cả các doanh nghiệp như Google, Facebook thì những tiện ích họ tạo ra cho người sử dụng trên toàn cầu có một phần dựa vào việc họ sử dụng dữ liệu lớn của người dùng đóng góp vào. Đấy là một phần tất yếu của sự phát triển internet. Tuy nhiên, chúng ta cũng thấy là họ lạm dụng, chẳng hạn như gần đây chúng ta thấy Facebook lạm dụng rất nhiều và cũng bị lên án rất nhiều. Do đó, tôi nghĩ đấy cũng là lý do tại sao các doanh nghiệp internet ở Việt Nam muốn có luật để quy định rõ ràng họ có quyền sử dụng đến đâu".

Báo cáo Digital 2019, 64% dân số thường xuyên sử dụng mạng xã hội ; trong số này có 58 triệu người sử dụng mạng xã hội bằng điện thoại.RFA

Lợi bất cập hại ?

Theo số liệu thống kê của Bộ Thông tin và truyền thông tính đến hết tháng 8 năm 2016, Việt Nam có tổng số hơn 128 triệu thuê bao điện thoại di động trên mạng, trong đó thuê bao mạng Viettel chiếm gần 50%. Và theo ghi nhận của Sách trắng CNTT-TT phát hành năm 2017, ba doanh nghiệp Viettel, VNPT và MobilFone chiếm giữ đến 95% thị phần tại Việt Nam trong năm 2016.

Đài RFA nêu vấn đề với một số khách hàng của các tập đoàn viễn thông ở trong nước rằng họ đón nhận đề xuất của Viettel liên quan Việt Nam cần có quy định bảo vệ quyền được khai thác dữ liệu cá nhân của khách hàng và được đa số cho biết họ cũng nghĩ rằng khách hàng sẽ được đảm bảo quyền lợi chắc chắn hơn một khi các quy định pháp luật được ban hành. Một sinh viên trẻ tuổi nói với RFA :

"Tôi nghĩ là có hai mặt của nó, cũng có một phần là tốt. Ví dụ như có xảy ra liên quan đến pháp luật chẳng hạn thì sẽ dựa vào luật làm căn cứ để xem xét".

Mặt không tốt của vấn đề mà bạn sinh viên không muốn nêu tên đưa ra là :

"Lo ngại các dữ liệu của bản thân, những gì cần bảo mật mà lại bị xâm phạm thì không tốt".

Qua trao đổi với giới chuyên gia về công nghệ thông tin, Đài Á Châu Tự Do ghi nhận điều lo ngại của không ít khách hàng sử dụng dịch vụ của nhà cung cấp mạng Việt Nam liên quan thông tin cá nhân của họ bị xâm phạm không phải là vô cớ. Chuyên gia công nghệ thông tin Hoàng Ngọc Diêu, từ Australia đưa ra lập luận cho rằng đề xuất của Viettel có thể xem như là một phương thức "hợp thức hóa" sự kiểm soát người dân một khi Nhà nước Việt Nam ban hành luật định. Ông Hoàng Ngọc Diêu lý giải qua ứng dụng Messenger :

"Đại diện của Tập đoàn Viettel có những đánh tráo rất tinh vi về chuyện ‘khai thác dữ liệu cá nhân’ và ‘khai thác dữ liệu’. Thứ nhất, không có một quốc gia tự do và minh bạch nào trên thế giới mà cho phép một công ty quân đội hoặc một công ty nào bất kỳ có quyền ‘khai thác dữ liệu cá nhân’. Ngược lại, các quốc gia tự do và minh bạch có luật lệ cụ thể bảo vệ quyền riêng tư và thông tin cá nhân. Thêm nữa, Viettel đề nghị bảo vệ và khai thác thông tin cá nhân vì lý do lợi ích và cho rằng đó là ‘tài nguyên’ và tròng tréo giữa ‘dữ liệu cá nhân’ với dữ liệu chung chung. Từ đó, họ đẩy đến lý do thời đại công nghệ 4.0 cần phải có ‘dữ liệu’ mới phát triển trí tuệ nhân tạo. Đó là cách bẻ vấn đề một cách ma mãnh. Ai cho phép họ quyền sử dụng thông tin và dữ liệu cá nhân ? Và ai cho phép họ biến những thứ riêng tư ấy thành ‘tài sản và ‘tài nguyên’ ?"

Chuyên gia Hoàng Ngọc Diêu nhấn mạnh rằng Nhà nước Việt Nam đã và đang ngang nhiên sử dụng thông tin cá nhân của người dân một cách tuỳ thích cho mục đích quản lý và trấn áp với mục đích bảo vệ chế độ mà các Chính phủ trên thế giới cùng những tổ chức nhân quyền quốc tế chỉ trích rất nhiều vì lý do vi phạm nhân quyền và do đó ông khẳng định :

"Chiêu bài ‘công nghệ 4.0’ tròng tréo với ‘dữ liệu cá nhân’ này nhằm hơp thức hóa những trò sử dụng thông tin cá nhân vừa có thể kiểm soát và quản lý người dân, vừa có thể né được những chỉ trích vì đó là... luật".

Báo mạng techwireasia.com, hồi đầu tháng 5 năm 2017, qua bài báo với nhan đề "Việt Nam có thể là hòn ngọc công nghệ Đông Nam Á-nhưng kiểm soát chặt chẽ những bất đồng quan điểm" ghi nhận Việt Nam là quốc gia "tự do internet", nằm trong số hơn 49 triệu người sử dụng internet và 45 triệu tài khoản mạng xã hội tại khu vực Đông Nam Á nhưng vẫn không có tự do ngôn luận. Con số này theo Báo cáo Digital 2019 thì nay có 62 triệu người Việt Nam thường xuyên sử dụng mạng xã hội, chiếm 64% dân số ; trong số này có 58 triệu người sử dụng mạng xã hội bằng điện thoại.

Và theo ghi nhận của RFA, các cư dân mạng tại Việt Nam, trong đó hầu hết những người có quan điểm phản biện với chính quyền cùng đồng thuận rằng họ sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro và nguy hiểm khi đề xuất của Viettel về quyền của doanh nghiệp được đảm bảo khai thác dữ liệu cá nhân chính thức được đưa vào quy định pháp luật.

Hòa Ái

Nguồn : RFA, 27/06/2019

********************

Bộ trưởng truyền thông Việt Nam bị chê ‘dại dột’ khi đe dọa Google và Facebook

Người Việt, 27/06/2019

"Các nhà chính trị Việt Nam, xin các bạn hãy thông hiểu nước Mỹ, đừng dại dột. Ông [Nguyễn Mạnh] Hùng, nên rút lại lời đe dọa hai tập đoàn công nghệ của nước Mỹ, càng sớm càng tốt", Luật sư Trần Vũ Hải ở Hà Nội viết trên trang cá nhân hôm 27/6.

Bộ trưởng Thông tin và truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng. (Hình : Zing)

Ông Hải lập luận thêm về đề nghị của mình : "Tôi đã nhiều lần cảnh báo chính quyền Việt Nam, tuy Mỹ đang ve vãn Việt Nam, và Việt Nam đang hưởng lợi rất nhiều từ Mỹ, nhưng nếu như Việt Nam có chính sách gây hại đến lợi ích và các tập đoàn của Mỹ, họ sẽ có cách gây sức ép tương xứng ngay. Tôi cũng nhấn mạnh, các Tập đoàn Google và Facebook tuy kiếm doanh thu đến nửa tỉ đô ở Việt Nam về quảng cáo nhưng so với thặng dư thương mại của Việt Nam hàng chục tỉ đô đối với Mỹ, cũng không đáng bao. Do đó nếu làm khó hai tập đoàn này ở Việt Nam, các chuyên gia lobby chính sách sẽ tác động ngay đến các quan chức cao cấp Mỹ và thậm chí trực tiếp đến Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump".

Bình luận của luật sư Hải được đưa ra trong bối cảnh Bộ trưởng Thông tin và truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng càng lúc càng khiến công luận bất mãn vì thể hiện sự thiếu hiểu biết về công nghệ của ông khi ra quyết sách chặn doanh nghiệp Việt Nam "quảng cáo trên các clip xấu độc".

Trước đó, báo Zing dẫn phát ngôn của Bộ trưởng Hùng : "Việt Nam không chào đón các doanh nghiệp nền tảng xuyên biên giới đến làm ăn tại Việt Nam mà không tuân thủ pháp luật Việt Nam. Chính phủ Việt Nam sẽ sử dụng các biện pháp pháp lý, biện pháp kinh tế, biện pháp kỹ thuật để yêu cầu các bạn tuân thủ luật pháp Việt Nam. Các bạn đã chi rất nhiều tiền để làm ra các thuật toán để đọc dữ liệu khách hàng, hiểu sâu sắc khách hàng nhưng đầu tư không đáng kể vào các thuật toán để ngăn chặn nội dung xấu độc. Còn về phía các doanh nghiệp Việt Nam, các bạn nên chọn đúng nền tảng để quảng cáo, vì quảng cáo trên các nền tảng xấu độc chính là hại đất nước".

Không chỉ mạnh miệng phát ngôn về "clip xấu độc trên YouTube", ông Hùng còn huy động cả hệ thống báo nhà nước công bố danh sách 21 thương hiệu, nhãn hàng Việt Nam "có hành vi quảng cáo sản phẩm, dịch vụ trong các video, clip xấu độc, phản động trên YouTube".

Khái niệm "xấu độc" được báo Thanh Niên hôm 10 tháng Sáu diễn giải là "phản động, chống phá đảng, nhà nước".

Trên mạng xã hội, nhiều blogger chế giễu ông Hùng vì tuy đứng đầu một bộ quản lý về truyền thông mà dường như ông này không hề am hiểu về cách thức Google Adsense cho quảng cáo chạy tự động theo yêu cầu về phân khúc khách hàng của doanh nghiệp, nhãn hàng mua quảng cáo, mà không quan tâm đến nội dung của các clip đó là gì, có "trái ý" nhà cầm quyền Việt Nam hay không.

Tuy người của một số tòa soạn ở Việt Nam có hiểu biết nhất định về việc này nhưng họ không có chọn lựa nào khác ngoài việc đăng tin theo chỉ thị và tuân theo chủ trương "không được nói ngược lại Bộ Thông tin và truyền thông Việt Nam", nếu như không muốn tổng biên tập tờ báo bị mất ghế ngay lập tức. (T.K.)

"Made in Vietnam" trong thương chiến Mỹ-Trung

Nguyễn Quang Duy, 29/06/2019

Trong cuộc phỏng vấn trên đài Fox Business, ngày 26/06/2019 vừa qua, Tổng thống Donald Trump công khai lập trường :

"Rất nhiều công ty đang dời sang Việt Nam, nhưng Việt Nam lợi dụng chúng ta còn tệ hơn cả Trung Quốc… Chúng tôi đang thảo luận với Việt Nam. Việt Nam nhỏ hơn Trung Quốc nhiều, nhưng họ gần như là kẻ lợi dụng tệ nhất trong số tất cả những kẻ lợi dụng".

Ông Trump đã công khai rõ ràng Hà Nội đang tiếp tay cho Bắc Kinh, nên thiết nghĩ Hà Nội cần nghiêm chỉnh xem xét và thay đổi để tránh đưa Việt Nam vào cuộc chiến Mỹ-Trung.

Thượng bất chính…

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc : "Bphone là niềm tự hào của người Việt Nam" - Ảnh VnReview

Vào ngày 14/03/2018, phát biểu tại Trường Đại học Quốc gia Úc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giơ cao chiếc điện thoại di động hiệu Samsung lên khoe :

"Rất có thể điện thoại thông minh của Samsung hiện đại nhất mà người Úc đang sử dụng hàng ngày đến từ Việt Nam vì theo Samsung khoảng 3/4 lượng điện thoại này được sản xuất tại Việt Nam (Made in Vietnam)".

Về lại Việt Nam được ai đó nhắc khéo nên tại một Hội nghị ở Hà Nội, ngày 19/12/2018, ông Phúc lại tuyên bố :

"…nói Samsung là 100% nước ngoài là nhầm lẫn ! Samsung có tỷ lệ sản xuất trong nước trước đây bằng 0 thì nay đã trên 30%".

Hạ tất loạn !

Đến Thủ tướng còn muốn biến hàng ngoại thành hàng Việt, nói gì các tư nhân chỉ biết chạy theo lợi nhuận làm giàu.

Tuần này báo Tuổi Trẻ vạch trần Asanzo nhập linh kiện, lột tem, xé nhãn Trung Quốc, lắp ráp thành sản phẩm dán tem, dán nhãn "Made in Vietnam", "Xuất xứ từ Việt Nam" và "Hàng Việt Nam chất lượng cao" để bán giá thật cao.

Được báo Tuổi trẻ phỏng vấn Chủ tịch Tập đoàn Asanzo ông Phạm Văn Tam cho biết : "Gần như là mình nhập 100%. Bên mình chỉ là khâu đầu - cuối, mình ráp lên, kiểm tra sản phẩm đạt thì cho ra thị trường".

Ông Tam thừa nhận : "Tôi nghĩ nó là hàng lắp ráp tại Việt Nam thì đúng hơn. Nó là sản phẩm được sở hữu từ công ty Việt Nam nhưng nó không phải là hàng Việt Nam".

Asanzo bắt đầu doanh nghiệp vào cuối năm 2013, nhưng nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường Việt Nam. Chỉ sau 1 năm Asanzo đã bán ra hơn 100.000 tivi. Đến năm 2015, con số này đã tăng gấp 3 lần. Năm 2016, lượng tivi bán ra đã lên tới con số 500.000.

Năm 2018, Asanzo đã bán ra trên 4 triệu sản phẩm các loại, đạt doanh thu 6.250 tỷ đồng, lên kế hoạch cho năm 2019 đạt doanh thu 10.000 tỷ đồng.

Hơn 6 năm mọi cơ quan công quyền, kể cả quan thuế và thuế vụ, đều không hay biết phải đợi đến khi bị phanh phui Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mới ra lệnh vào cuộc điều tra.

Pháp luật lỏng lẻo như thế nói gì việc vô số công ty Trung Quốc đang hoạt động trá hình tại Việt Nam.

Pháp luật mù mờ…

Chưa chắc Asanzo đã làm trái với pháp luật Việt Nam, vì ngay chính Samsung, 100% linh kiện nhập, vẫn nhìn nhận là hàng "Made in Vietnam".

Luật hiện hành không rõ ràng nên dễ được giải thích một sản phẩm là "Made in Vietnam" khi giá trị gia tăng tại Việt Nam lớn hơn hay bằng 30% giá trị sản phẩm.

Các sản phẩm của Samsung có giá trị thương hiệu nên thu lợi nhuận rất cao. Hằng năm Samsung thu lợi nhuận trên 5 tỷ USD cho hàng hóa sản xuất tại Việt Nam.

Vì thế nếu cộng thêm các chi phí khác giá trị gia tăng tại Việt Nam dễ vượt trên 30% giá xuất xưởng và xuất cảng.

Phần giá trị gia tăng cho Việt Nam rất nhỏ chỉ một vài phần trăm, nhưng Samsung là thương hiệu Đại Hàn và nước này đã ký Thỏa ước ngoại thương với Mỹ.

Asanzo khi nhập linh kiện từ Trung Quốc được miễn 10% thuế quan, các chi phí lắp ráp và giá thương hiệu hay mức lời rất cao, nên giá trị gia tăng cũng dễ dàng đạt trên 30% tổng giá bán ra nên cũng đạt tiêu chuẩn hàng Việt Nam.

Ngày nay hầu hết các nước, ngay cả Trung Quốc, đều có quy định thành luật cụ thể và rõ ràng về ghi nhãn xuất xứ hàng hóa như made in/by/for…, produced in…, designed by/in…, assembled in…, processed in…, packaged in…, imported by/for..., không mù mờ như luật pháp Việt Nam.

Lạ một điều là Việt Nam đã bắt đầu thi hành CPTPP (Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương), sẽ ký EVFTA (Hiệp định thương mại tự do Châu Âu - Việt Nam) và EVIPA (Hiệp định Bảo hộ đầu tư với Liên Minh Châu Âu) vào cuối tháng 6 này, lại vẫn chưa điều chỉnh luật để phù hợp với luật pháp các quốc gia khác.

Gần đây hàng Trung Quốc biến hóa thành hàng Việt Nam xuất cảng sang Mỹ tránh thuế đang rõ ràng gia tăng nhưng Hà Nội vẫn không tích cực ngăn chặn.

Theo báo Wall Street Journal ngày 26/6/2019 có hàng tỷ Mỹ Kim hàng hóa Trung Quốc tránh quan thuế Mỹ đi đường vòng vào Mỹ qua các nước Á Châu, đặc biệt là Việt Nam.

Nếu Hà Nội không điều chỉnh lại luật pháp, buộc Mỹ phải trừng phạt, người dân Việt đã khổ sẽ phải khổ thêm.

Nỗi đau của dân nghèo…

Asanzo chủ yếu nhập hàng Trung Quốc về Việt Nam biến hóa thành hàng Việt Nam để bán trong thị trường Việt Nam nên thua thiệt là người tiêu thụ, nhất là người ở thôn quê nghèo, ít tiền, không rành về thương hiệu và phẩm chất mặt hàng.

Asanzo phải đóng 10% thuế quan khi nhập 1 tivi từ Trung Quốc, nhưng nếu nhập vài linh kiện để lắp ráp tivi tại Việt Nam thì Asanzo được miễn khoản thuế này. Lỗ hổng luật pháp để Asanzo tránh thuế quan.

Theo báo Tuổi Trẻ, Asanzo còn lập nhiều công ty ma để trốn và tránh thuế.

Asanzo là một doanh nghiệp tư nhân lớn mà dễ dàng trốn và tránh thuế cả 6 năm như thế thì cần xét lại khả năng chuyên môn của cả Thuế Quan lẫn Sở Thuế của Việt Nam.

Thất thu ngân sách như thế chỉ làm lợi cho những kẻ biết luồn lách còn thua thiệt vẫn chính là người dân.

Chủ tịch Asanzo ông Phạm Văn Tam là một "Shark Tank" lại thường xuyên xuất hiện trên đài truyền hình VTV để "truyền cảm hứng" cho giới trẻ khởi nghiệp làm giàu giúp đất nước phú cường, vỡ lẽ ông lại là "cá mập" chuyên làm giàu trên xương máu dân nghèo.

Niềm tự hòa công nghiệp hóa đất nước…

Từ ngày miền Bắc quyết định tiến lên xã hội chủ nghĩa, Hà Nội đã theo mô hình Xô Viết thực hiện công nghiệp hóa đất nước đến nay đã trên 60 năm.

Công nghiệp do đó luôn được Hà Nội ưu tiên, trước kia Hà Nội cho xây dựng các Tập đoàn nhà nước nhưng đều thất bại.

Ngày nay các công ty có vốn đầu tư nước ngoài được nâng đỡ mọi mặt nhờ thế thống lĩnh nền kinh tế Việt Nam. Không ít đầu tư có nguồn gốc từ Trung Quốc, Hồng Kông và Đài Loan. Con số này đang gia tăng khi hàng Trung Quốc bị Mỹ đánh thuế.

Tư nhân Việt đều nhỏ không đủ sức cạnh tranh. Muốn lớn mạnh và làm giàu thì phải gian dối như Asanzo biến hóa hàng Trung Quốc thành "Made in Vietnam".

60 năm ước mơ "Made in Vietnam" kết quả là hàng Trung Quốc tràn ngập thị trường Việt Nam, công nghiệp hóa đất nước xem như thất bại.

Mượn cả mô hình phát triển…

Ngay cả mô hình phát triển cũng mượn "Mô hình kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa mang đặc sắc Trung Quốc" đổi lại thành "Mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa"…

Một hình thức "Made in China" nay thành "Made in Vietnam"

Trong khi Việt Nam vẫn là một quốc gia nông nghiệp 70% dân số vẫn sống ở nông thôn với một mức sống vô cùng thấp.

Dồn nguồn lực để công nghiệp hóa thì phải dùng nguồn lực từ nông nghiệp, nông dân là thành phần phải chịu hy sinh.

Công nghiệp hóa đã hoàn toàn thất bại, trong khi đồng bằng sông Cửu Long sông Hồng Hà xưa là vựa lúa nay người nông dân sống nghèo và thiếu thốn.

Đã đến là lúc Hà Nội phải nhìn nhận thất bại của mô hình xã hội chủ nghĩa.

Hà Nội cần thay đổi thể chế…

Tổng thống Trump đã nhiều lần nhắc nhở Hà Nội đừng lợi dụng Mỹ.

Như khi gặp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ở Tòa Bạch Ốc tháng 6/2017 ông nhắc về cán cân thương mãi mất quân bình, dự Hội nghị APEC ở Đà Nẵng tháng 11/2017 ông tuyên bố nhiều nước lợi dụng Mỹ.

Ở Hà Nội tháng 2/2019, ông nói rõ sẵn sàng bán vũ khí cho Việt Nam cân bằng cán cân thương mãi Mỹ-Việt.

Mua nhiều vũ khí Mỹ nghĩa là khi xảy ra chiến tranh phải phụ thuộc vào Mỹ, nếu không Mỹ dễ dàng khống chế số vũ khí này.

Ông Trump ngay trên diễn đàn Liên Hiệp Quốc đã kêu gọi các nước tiếp tay với Mỹ để chống lại các chế độ xã hội chủ nghĩa, Hà Nội lại vẫn muốn đeo đuổi thứ chủ nghĩa này.

Ông Trump đang tìm mọi cách để ép Trung Quốc thay đổi thể chế cộng sản, chấp nhận luật chơi chung cho các quốc gia theo kinh tế tự do, thì Hà Nội lại tiếp tay với Trung Quốc.

Chiến tranh thương mãi Mỹ-Trung càng lúc càng trở nên khốc liệt, ngay trước mắt là Hà Nội cần giảm thiểu việc lệ thuộc vào Trung Quốc, không để nước này mượn đường "hàng Tàu nhãn Việt" hay đầu tư lắp ráp hàng Trung Quốc rồi tuồn hàng sang Mỹ.

Nhưng con đường đúng đắn cho Hà Nội là phải thay đổi thể chế thực hiện một nền kinh tế tự do đúng nghĩa, với một nền chính trị tự do và dân chủ đưa đất nước thoát khỏi đau thương của chiến tranh Mỹ-Trung, hòa nhập cùng thế giới tự do.

Melbourne, Úc Đại Lợi, 29/6/2019

Nguyễn Quang Duy

*******************

Liệu Việt Nam có thể bị Mỹ trừng phạt như Trung Quốc ?

Trung Khang, RFA, 27/06/2019

Chỉ vài giờ trước khi lên đường dự Thượng đỉnh G20 ở Nhật Bản và gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong buổi phóng vấn với Fox Business News hôm 26/06/2019, Tổng thống Trump đã nói : Việt Nam là nước lạm dụng Mỹ nhất, còn hơn Trung Quốc. Ông cũng nói rằng ‘Gần như tất cả các nước trên thế giới đều lợi dụng Mỹ’. Phát biểu của Tổng thống Mỹ vào giữa lúc căng thẳng thương mại Mỹ Trung đang gia tăng, đã gây ra những lo ngại về khả năng Hoa Kỳ có thể cũng sẽ áp thuế nặng lên các hàng hóa của Việt Nam như đối với Trung Quốc.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tại Nhà trắng hôm 26 tháng 6 năm 2019, trước khi lên đường dự Thượng đỉnh G20 ở Nhật Bản và gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Reuters

Hoa Kỳ mới đây đã áp 25% thuế lên khoảng 200 tỷ đô la hàng hóa nhập từ Trung Quốc. Tổng thống Trump dọa rằng Mỹ có thể còn áp thuế lên khoảng hơn 300 tỷ đô la hàng hóa còn lại từ Trung Quốc.

Trao đổi với RFA hôm 27/6/2019, Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan đưa ra nhận định liên quan vấn đề này :

"Tôi nghĩ việc này Việt Nam cũng đã ý thức được rồi, ngay từ lần đầu tiên ông Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc sang thăm Hoa Kỳ, thì Tổng thống Trump cũng đã nhắc ông Phúc về tình trạng xuất siêu của Việt Nam qua Hoa Kỳ. Việt Nam hiện là nước đứng thứ 5 xuất siêu sang Hoa Kỳ, tuy nhiên xuất siêu của Trung Quốc, Nhật và các nước trên Việt Nam ở quy mô lớn hơn Việt Nam rất nhiều".

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, năm 2018, hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ đạt trên 47 tỷ đô la, tăng hơn 14% so với năm trước đó. TRong đó, Việt Nam xuất siêu sang Hoa Kỳ gần 35 tỷ đô la trong năm 2018. Hiện Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Theo Bà Phạm Chi Lan, khi căng thẳng thương mại Mỹ Trung diễn ra thì Việt Nam cũng đối mặt những thách thức rất lớn, trong đó cụ thể nhất là đầu tư ở Trung Quốc chuyển sản xuất sang Việt Nam để tránh thuế khi xuất khẩu đi Mỹ. Điều này một mặt giúp Việt Nam tăng trưởng thêm nhờ nguồn vốn đầu từ trực tiếp nước ngoài tăng, nhưng mặt khác làm cho nguy cơ xuất siêu của Việt Nam sang Mỹ tăng.

Trong cuộc phỏng vấn với Fox Business News, Tổng thống Trump cũng thừa nhận thực tế mà ông gọi là đáng quan tâm này.

Theo báo cáo của Cục Đầu tư nước ngoài thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2019, vốn đầu tư nước ngoài trực tiếp (FDI) từ Trung Quốc vào Việt Nam 2,29 tỷ đô la, đứng hạng 3 các nước đổ vốn vào Việt Nam.

Việc các dự án FDI từ Trung Quốc tăng nhanh tại Việt Nam được đánh giá do tác động của thương chiến Mỹ - Trung. Nhiều doanh nghiệp đã chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam để tránh thuế cao từ Mỹ đánh lên các sản phẩm từ Trung Quốc.

Nỗi lo hàng Trung Quốc dán nhãn Việt Nam

Ông Lê Văn Triết, nguyên Bộ trưởng Thương Mại, khi trao đổi với RFA hôm 27/6, đưa ra nhận định về tuyên bố mới của Tổng thống Trump :

"Tôi thấy cái này Việt Nam phải cấp tốc, khẩn trương làm chứ không thể chần chừ được. Bởi vì việc di chuyển nhà xưởng sang Việt Nam cũng nhiều, đồng thời họ di chuyển sản phẩm sang rồi dán nhãn ‘Made in Vietnam’ cũng nhiều. Người ta đã nói nhiều lần chứ không phải mới đây. Lần này Tổng thống Trump tuyên bố Việt Nam lạm dụng có thể là do công ty Việt Nam hợp thức hóa chuyện đó".

Theo cổng thông tin điện tử của Chính phủ Việt Nam công bố hôm 9/6/2019, Trung Quốc cố tình dán mác "Made in Vietnam" lên hàng hóa của họ để tránh bị áp thuế quan của Mỹ. Cụ thể các công ty Trung Quốc trước hết xuất khẩu hàng hóa sang Việt Nam, sau đó hàng hóa được thay bao bì và ghi "Made in Vietnam" trước khi xuất sang Mỹ, nhằm tránh mức thuế 25% do Tổng thống Mỹ Donald Trump đánh trên hàng hóa của Trung Quốc.

Năm 2018, hải quan Mỹ cũng từng phát hiện Công ty FINEWOOD Việt Nam có hành vi nhập khẩu mặt hàng gỗ dán từ Trung Quốc, sau đó đưa về nhà xưởng để thay đổi nhãn mác và xuất khẩu sang Mỹ với xuất xứ Việt Nam.

Chuyên gia Kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng có thể Tổng thống Trump đưa ra thông điệp này không chỉ với Việt Nam mà còn nhắm tới Trung Quốc :

"Đây cũng có thể là thông điệp của Tổng thống Trump vừa cho Việt Nam, vừa cho Trung Quốc về việc Trung Quốc đừng lợi dụng con đường Việt Nam để xuất khẩu sang Hoa Kỳ".

Với nghi vấn đây là thông điệp của Tổng thống Trump vừa cho Việt Nam, vừa cho Trung Quốc về việc Trung Quốc đừng lợi dụng con đường Việt Nam để xuất khẩu sang Hoa Kỳ, thì Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp cho rằng ông Trump theo đuổi chính sách thuế quan với mọi nước, không ám chỉ riêng Trung Quốc. Ông nói tiếp :

"Việt Nam không để hàng Trung Quốc xuất sang Mỹ... dùng xuất xứ Việt Nam, cho nên không sợ. Chính phủ Mỹ đã điều tra nhiều tháng rồi. Cũng có một số trường hợp, người doanh nhân Việt Nam mua hàng Trung Quốc, gắn nhãn ‘Made in Vietnam’ để bán, thì đó là các cá nhân gian lận, không buộc tội cho cả một chính phủ được".

Trong cuộc họp báo ngày 20/6 của Bộ Ngoại Giao, trả lời câu hỏi của phóng viên nước ngoài về biện pháp của Việt Nam trước thông tin cho rằng thời gian qua xuất hiện tình trạng hàng Trung Quốc gắn nhãn "Made in Vietnam" để xuất sang Mỹ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nói Việt Nam kiên quyết ngăn chặn, xử lý nghiêm việc lấy danh nghĩa hàng Việt Nam.

Vào đầu tháng 6, các quan chức Việt Nam nói Trung Quốc cố tình dán mác "Made in Vietnam" lên hàng hóa của họ để tránh bị áp thuế quan của Mỹ, và yêu cầu các cơ quan kiểm tra gắt gao hơn việc chứng nhận nguồn gốc xuất xứ hàng hóa.

Thao túng tiền tệ

Vấn đề thứ hai đáng quan tâm trong quan hệ thương mại giữa Mỹ và Việt Nam là thao túng tiền tệ. Liên quan vấn đề này, ông Lê Văn Triết, nguyên Bộ trưởng Thương Mại, khi trao đổi với RFA hôm 27/6, đưa ra nhận định :

Hình minh họa. Tiền VND AFP

"Thứ hai có thể có vấn đề thao túng tiền tệ nữa. Đây là vấn đề nghiêm trọng và tôi cho rằng nhà nước cần cấp tốc đưa ra những quy chế, để quản lý, hường dẫn cho các doanh nghiệp. Nhất là những người ham lợi, họ bất chấp, nếu để việc trừng phạt xảy ra thì sẽ liên lụy các doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc.

Bộ Tài chính Mỹ hôm 28/5/2019 xếp Việt Nam vào danh sách 9 nước cần phải theo dõi về thao túng tiền tệ vì chưa đáp ứng được một số tiêu chí của Mỹ.

Có 3 tiêu chí để Bộ Tài chính Mỹ quyết định một nước có bị xem là thao túng tiền tệ hay không gồm : có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, có thặng dư tài khoản vãng lai lớn và thiên lệch với bằng chứng rõ ràng, thường xuyên can thiệp tiền tệ.

Thao túng tiền tệ (currency manipulation), là một hình thức phá giá, là làm mất giá đồng nội tệ để coi đó là một hình thức trợ cấp cho xuất khẩu. Đấy là điều mà nhiều người Mỹ đang lên tiếng chỉ trích Chính phủ Trung Quốc về hành động này.

Trước cáo buộc của Bộ Tài chính Mỹ, hôm 6/6/2019, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng khẳng định Việt Nam không thực hiện và không có ý định thao túng tiền tệ nhằm giành lợi thế thương mại.

Việt Nam cần làm gì

Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu độc lập từ Singapore khi trao đổi với đài RFA hôm 4/6/2019 qua tin nhắn liên quan vấn đề này, nhận định :

"Nếu Tổng thống Trump muốn, ông ấy sẽ đánh thuế cao lên hàng Việt Nam. Việt Nam có thể khắc phục bằng cách mua thêm hàng hóa Mỹ như đậu tương, than, vũ khí, thịt bò, thịt heo, hàng công nghệ cao.v.v… Theo tôi, mua thêm hàng hóa Mỹ là cách đơn giản nhất cho Việt Nam.

Cũng trong buổi phóng vấn với Fox Business News hôm 26/6, khi được hỏi liệu Mỹ sẽ đánh thuế hàng hóa Việt Nam không (tương tự như với Trung Quốc), Tổng thống Trump nói rằng Việt Nam là nước lợi dụng nhất dù Việt Nam đã mua nhiều than từ West Virginia, Mỹ.

Trước đó, Tổng thống Trump cũng đã từng nói, Việt Nam nên mua vũ khí của Mỹ, vì Hoa Kỳ đã bỏ cấm vận vũ khí đối với Việt Nam.

Mỹ chính thức bãi bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam vào tháng 5/2016, nhân chuyến thăm của Tổng thống Obama tới Hà Nội.

Tháng 8/2018, có tin đưa ra từ Bộ Quốc phòng Mỹ là Việt Nam ký một hợp đồng trị giá gần 100 triệu đô là mua vũ khí. Bộ Ngoại giao Việt Nam sau đó tránh bình luận tin này.

Bà Phạm Chi Lan thì cho rằng nhận xét của ông Trump nói ‘Việt Nam đang lạm dụng thương mại với Mỹ còn tệ hơn Trung Quốc’ có phần chưa thật xác đáng. Vì thực tế, không thể so sánh kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ giữ Trung Quốc và Việt Nam. Trung Quốc đang xuất siêu sang Mỹ vẫn hơn 300 tỷ USD, còn Việt Nam xuất siêu sang Mỹ có tăng lên mấy chục phần trăm trong mấy tháng đầu năm nay, nhưng chỉ vẫn vài chục tỷ thôi.

Trung Khang

Nguồn : RFA, 27/06/2019

******************

Và cuối cùng tới phiên Việt Nam

Cánh Cò, RFA, 26/06/2019

Nhiều người nghi ngờ tác động hàng hóa sản xuất từ Trung Quốc chạy sang núp dưới cái bóng Việt Nam để xuất sang Hoa Kỳ sẽ làm cho kinh tế Việt Nam khó khăn thêm nếu Trump chú ý tới những mánh khóe gian dối mà Trung Quốc sẽ làm như thường thấy xảy ra trên lãnh thổ Việt Nam. Điều đó đã tới và Trump cũng đã công khai lên tiếng chỉ trích thái độ mà ông gọi Việt Nam là "kẻ lạm dụng" (1).

Hải quan chặn hàng Trung Quốc giả mạo xuất xứ Việt Nam

Hà Nội sống quá lâu trong sự coi thường đế quốc Mỹ, một con hổ giấy, một kẻ thù giấu mặt, thậm chí một đất nước rất dễ lợi dụng nên tâm lý phớt lờ cuộc chiến tranh thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ vẫn xuất hiện trong tư duy của báo chí lẫn cán bộ làm kinh tế. Mỹ đánh Tàu thì chỉ có lợi cho Việt Nam mà thôi, và từ đó sinh ra những kế hoạch "hậu trường" nhằm lợi dụng cuộc chiến này để thủ lợi.

Cách thủ lợi nhanh chóng và gọn gàng nhất là âm thầm mời các công ty Trung Quốc vốn đang bị Mỹ bao vây mang nhà máy vào Việt Nam rồi tái xuất sang Mỹ với cái nhãn Made in Vietnam.

Nhưng mang vật tư xây dựng một nhà máy tiêu tốn rất nhiều thời gian mà chưa chắc gì cuộc chiến sẽ kéo dài nên khi nghe đối tác đề nghị mang hàng đã xuất kho từ Trung Quốc, ém quân một thời gian, dán lại nhãn giao cho Việt Nam xuất sang Mỹ… con đường nhẹ tênh nhưng lại có lợi nhiều hơn so với suy nghĩ một chiến lược dài hơi nhân cơ hội này chiếm lĩnh thị trường nước Mỹ thay thế một phần nhỏ của hàng hóa Trung Quốc trước đây.

Tâm lý 'ăn xổi, ở thì' vẫn ngự trị trong bất cứ chính sách nào mà Hà Nội đưa ra, nhất là cái lợi khó cưỡng trước mắt. Thế nhưng Tổng thống Trump không phải là Obama hay Clinton, ông Trump có cặp mắt cú vọ nhanh chóng phát hiện những con chuột tuy lén lút nhưng lì lợm, gian dối khi làm kinh tế dù là Trung Quốc hay Việt Nam. Chính sách của chính phủ mà ông đứng đầu không bỏ sót một quốc gia nào dù đồng minh hay đối nghịch. Việt Nam tuy là nước lập lờ giữa hai khái niệm ấy nhưng do vị trí đặc thù của địa chính trị nên được sự chú ý của ông Tổng tư lệnh của cuộc chiến tranh thương mại chống Trung Quốc. Việt Nam tỏ ra non tay và quá xem thường nước Mỹ dưới thời của Trump nên sáng hôm nay lãnh hậu quả mà không người dân nào muốn thấy.

"Rất nhiều công ty đang dời sang Việt Nam, nhưng Việt Nam lợi dụng chúng ta còn tệ hơn cả Trung Quốc", là câu phát biểu của Tổng thống Trump với chương trình Fox Business vào sáng Thứ Tư ngày 26 tháng 6, và tệ hơn nữa khi ông thêm rằng "Việt Nam gần như là kẻ lạm dụng tồi tệ nhất trong số tất cả các nước".

Sự khó chịu lên tới mức giận dữ của Trump có khiến Hà Nội lo ngại hay không là một việc nhưng chắc chắn rằng người lo ngại hơn cả là Chủ tịch nước/Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vì ông đang thu dọn hành trang để lên đường sang Mỹ. Chuyến đi mang nhiều ý nghĩa đối với ông khi lần đầu tiên ông sang Mỹ với danh phận của một nguyên thủ quốc gia chứ không phải là chủ tịch của một đảng phái, cho dù là Đảng cộng sản chăng nữa.

Ông Trọng thật khó ăn nói khi gặp ông Trump mà bị nhìn dưới đôi mắt là người đang thủ lợi một cách bất minh trong cuộc chiến tay đôi giữa Mỹ và Trung Quốc. Mặc dù ông Trump chưa bao giờ lên tiếng chỉ trích về vấn đề nhân quyền của Việt Nam nhưng gót chân Achilles về thâm thủng mậu dịch của Mỹ vẫn là trọng tâm mà ông Trump nhắm tới sẽ không làm ông phớt lờ những kết quả gần đây đang đặt trên bàn của ông trong phòng bầu dục.

Có lẽ Việt Nam ngủ quên trước lời khen ngợi của ông Trump vào vài tuần trước khi nói với một kênh truyền hình ở Anh rằng "Việt Nam là đối tác thương mại thứ dữ và họ đàm phán, kinh doanh rất tốt". Việt Nam quên bẵng rằng chính sách "cây gậy và củ cà rốt" vốn chưa bao giờ rời khỏi bàn tay của bất cứ tống thống nào của nước Mỹ. Khen để Việt Nam tự thay đổi cho phù hợp với xu thế mới chứ không phải khen để rồi tưởng rằng cá đã cắn câu.

Con cá Mỹ tuy có cắn câu chăng nữa chỉ sợ chiếc cần của Việt Nam quá nhỏ bé để làm chủ con cá ấy.

Chính sách mở cửa cho hàng hóa Trung Quốc từ hàng chục năm nay đã tỏ ra có hại cho kinh tế Việt Nam hơn lúc nào hết. Người Việt đã quen thuộc với hàng Trung Quốc đóng nhãn Made in Vietnam nên vấn đề này đối với nhiều người không quan trọng nhưng trong cuộc chiến tranh thương mại đang xảy ra, việc thay đổi nơi xuất xứ của hàng hóa là hành vi được xem là tiếp tay cho kẻ thù của Mỹ. Có cần thiết đóng vai kẻ thù cho vừa lòng đàn anh phương Bắc hay không là câu hỏi người dân đang chờ lời giải đáp từ chính quyền của mình.

Vời ông Trump, bất cứ giải thích nào cũng vô giá trị vì con số mà các cơ quan theo dõi xuất xứ hàng hóa của Mỹ đưa ra mới là kết quả đáng tin.

Thâm hụt mậu dịch hàng hóa của Mỹ với Việt Nam gia tăng kể từ khi ông Trump lên nắm quyền vào năm 2017, lên tới mức 39,5 tỉ đôla trong năm 2018 không phải là con số không đáng để ý. Nhưng đáng để ý hơn nữa khi con số ấy đem về nguồn lợi cho dân chúng Việt Nam là bao nhiêu mới đáng nói. Có bao nhiêu phần trăm hàng hóa của Trung Quốc dán nhãn Việt Nam nằm trong gần 40 tỉ thâm hụt mậu dịch mới là điều mà Tổng thống Trump cần làm rõ.

Việt Nam sẽ phản hồi mạnh mẽ để khỏa lấp những cáo buộc mà Mỹ đưa ra nhưng cái người ta chờ đợi là lời giải thích có chứng minh bằng các chứng cứ cụ thể chứ không phải là những "quan ngại" như thường thấy.

Chỉ lo rằng sau khi ra về từ hội nghị nhóm G20 tại Nhật ông Trump sẽ đánh thuế lên nhiều mặt hàng Made in Vietnam thì lúc ấy những con chuột hữu nghị sẽ trốn vào đâu trong sự giận dữ của người dân cả nước ?

Cánh Cò

Nguồn : RFA, 26/06/2019 (canhco's blog) 

(1) https://www.voatiengviet.com/a/trump-chi-trich-viet-nam-la-ke-lam-dung-thuong-mai/4974670.html

Vụ Thủ Thiêm, lại hứa cuội tàn nhẫn

Phạm Chí Dũng, VOA, 26/06/2019

Tại cuộc tiếp xúc cử tri Quận 2 ngày 19/6/2019, Phan Nguyễn Như Khuê - quan chức Phó Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh cho biết cuối tháng 6 này, Thanh tra Chính phủ sẽ công bố kết luận về sai phạm tại Thủ Thiêm.

Qui hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm (Zing.vn)

Nhưng nước mắt của dân oan Thủ Thiêm đã đổ ra quá nhiều, đã trở nên khô cạn và giờ đây nhường chỗ cho cặp mắt cảnh giác cao độ trước những hành vi của chính quyền. Người dân luôn sợ họ bị biến thành nạn nhân của một trò lừa gạt mới.

Lịch sử ‘cuội’

Người dân Thủ Thiêm vẫn còn nhớ như in rằng từ năm 2018 đến nay, lời hứa của chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh đã biến thành ‘cuội’ ít nhất ba lần nhưng hầu như chẳng làm gì để thực hiện những hứa hẹn đó.

Cùng với hiện tượng kết luận thanh tra Thủ Thiêm bị lần lữa hoãn công bố đến vài lần, hiện tượng vào tháng Năm năm 2018 báo chí nhà nước nước được bật đèn xanh và do đó được ‘mở miệng’ gần như không hạn chế. Nhưng cũng những tờ báo vừa lên tiếng mạnh mẽ nhất về vụ Thủ Thiêm đã im bặt như thể bị ai đó khóa miệng đã khiến người dân nghi ngờ là sau khi đã có kết quả kiểm tra hoặc thanh tra, một thế lực chính trị - lợi ích sẽ lấy kết quả đó để tống tiền và ngã giá với những quan chức sắp bị tống vào ‘lò’.

Vào ngày 7 tháng 9 năm 2018, sau vô số tiếng khóc xé ruột của người dân Thủ Thiêm và cả những cái chết tự treo cổ vì phẫn uất tột cùng của người dân nơi đây, hy vọng tưởng như đã bị dập tắt của hàng ngàn dân oan Thủ Thiêm một lần nữa, sau rất nhiều lần, lại bùng lên. Khi đó, cơ quan Thanh tra Chính phủ chính thức công bố kết luận kiểm tra (chứ không phải kết luận thanh tra) vụ khiếu nại của công dân về Khu đô thị mới Thủ Thiêm ở Sài Gòn. Khi đó, những nạn nhân của nạn cướp đất đã le lói hy vọng được bồi thường tạm gọi là ‘thỏa đáng’, lấy lại một phần công lý đã bị cướp đoạt bởi ‘Hai - Ba - Sáu’… (Hai Nhật - tức Lê Thanh Hải, Ba Đua - tức Nguyễn Văn Đua, Sáu Cang - tức Tất Thành Cang).

Nhưng từ tháng 9 năm 2018 đến sát tết nguyên đán năm 2019, vẫn không có bất kỳ động tác đủ thành tâm và có tính thực chất nào từ phía các cơ quan ‘có trách nhiệm’ để khiến người dân Thủ Thiêm đủ tin về một chính quyền không đến nỗi quá vô trách nhiệm trong việc giải quyết khiếu nại tố cáo.

Trong suốt thời gian chây ì mất sạch liêm sỉ đó, Nguyễn Thiện Nhân - Bí thư thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh - không những không làm được bất cứ điều gì giúp cho dân oan Thủ Thiêm ngoài những hứa hẹn có cánh và ý đồ chỉ muốn đẩy dân oan vào khu tái định cư để khỏi đi khiếu kiện tố cáo, sát tết nguyên đán 2019 Nhân còn trực tiếp chỉ đạo vụ chính quyền quận Tân Bình giải tỏa như một hình thức cướp đất tại Vườn Rau Lộc Hưng, thậm chí còn cả gan chỉ đạo di dời lư hương trước tượng Đức Thánh Trần Hưng Đạo ở trung tâm Sài Gòn.

Trong nhiều tháng qua, nhiệm vụ có vẻ như duy nhất của Nguyễn Thiện Nhân - quan chức mà từ lâu đã bị thiên hạ gắn mác ‘hèn sĩ’ - là "thăm" dân oan Thủ Thiêm và cố gắng thuyết phục những người dân này dọn vào ở trong khu tái định cư Thủ Thiêm – chính là những khu nhà heo hút được xây tạm bợ mà không có gì bảo đảm về chất lượng công trình, thậm chí từ năm 2017 đến nay đưa ra đấu giá mà chẳng có "ma" nào thèm mua.

Còn Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thì sao ?

Mạng xã hội đã đặt nghi ngờ rất lớn về "Phúc - Nhân đang câu giờ kết luận thanh tra Thủ Thiêm ?", đồng thời khẳng định rằng quy luật và thủ đoạn chính trị của chính quyền Nguyễn Xuân Phúc - Nguyễn Thiện Nhân đang tất yếu dẫn đến một quy luật nghịch đảo : nếu dân không phản ứng mạnh, chắc chắn sẽ chẳng có bản kết luận thanh tra khu đô thị mới Thủ Thiêm nào được công bố, chưa kể việc có được công bố chăng nữa thì cũng chỉ "đánh bùn sang ao" mà không xử lý bất kỳ bất công ghê gớm nào tại Thủ Thiêm.

Cùng lúc, một hiện tượng hết sức lạ lùng là dư luận và người dân vẫn tuyệt đối không nghe Nguyễn Phú Trọng đả động đến vụ Thủ Thiêm dù chỉ một từ, tuy trong các cuộc tiếp xúc cử tri của ông ta tại Hà Nội luôn có những câu hỏi của giới tướng lĩnh về hưu và cựu thần trung thành về câu chuyện kinh thiên động địa này.

Cho đến nay, rất tương đồng thời gian khiếu nại tố cáo vụ ‘ăn đất’ của giới quan chức Thành phố Hồ Chí Minh ở Thủ Thiêm đã kéo dài vượt quá mọi giới hạn, vụ xử lý Tất Thành Cang và phía sau đó là ‘phe cánh chính trị’ Lê Thanh Hải đã nhùng nhằng, ‘nâng lên hạ xuống’ quá lâu, hoặc nói trắng ra là đã liên tiếp xảy đến những hành vi chạy chọt và thỏa hiệp giữa những đối tượng tham nhũng với các ‘cơ quan chức năng’ và ngay trước mắt người vừa ngồi vào ghế chủ tịch nước của kẻ đã ‘chẳng may qua đời dù được tận tình cứu chữa’.

Với thái độ im lặng đầy kiên định và như thể cố ý như thế, không thể trách rất nhiều người dân đã và đang cho rằng ‘Tổng tịch’ Nguyễn Phú Trọng, nếu không dính dáng đến vụ ‘ăn đất’ Thủ Thiêm, thì cũng cố gắng ‘bảo kê’ cho những quan chức tham nhũng trong vụ này.

Câu giờ, ma mị và bao che

Không thể chịu đựng hơn được nữa, hàng trăm người dân Thủ Thiêm lại tiếp tục ra Hà Nội và tới các cơ quan Trung ương liên tục trong nhiều ngày để phản ánh việc này, yêu cầu Chính phủ cần thanh tra toàn diện khu đô thị và đưa ra kết luận cuối cùng, xử lý sai phạm của các cá nhân liên quan, đồng thời bồi thường thỏa đáng cho người dân…

Sau cuộc đấu tranh gian khổ của hàng ngàn dân oan Thủ Thiêm và giới đấu tranh dân chủ nhân quyền, được hỗ trợ rất lớn bởi mạng xã hội, rốt cuộc vào tháng 4 năm 2019 Thủ tướng Phúc đã không còn có thể câu giờ vụ người dân khiếu kiện 4,3 ha đất của dân nằm ngoài quy hoạch nhưng vẫn bị chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh cưỡng chế giải tỏa.

Trong một động thái cập rập để một lần nữa trấn an phản ứng của dân oan và dư luận xã hội, Nguyễn Xuân Phúc đã "đồng ý cho UBND Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp với Bộ Xây dựng phê duyệt lại ranh giới khu 4,3ha mà Thanh tra Chính phủ kết luận nằm ngoài ranh giới Thủ Thiêm" – theo một văn bản thông báo của Văn phòng chính phủ.

Không thể câu giờ hơn được nữa, Nguyễn Xuân Phúc đã đá quả bóng trách nhiệm lại cho chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh.

Nhưng người dân lại quá nghi ngờ rằng liệu chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh – được đại diện bởi những quan chức bị xem là ‘xôi thịt’ như Bí thư Nguyễn Thiện Nhân, Chủ tịch Nguyễn Thành Phong…, có chịu phê duyệt lại ranh giới khu 4,3 ha Thủ Thiêm, hay vẫn cố tình treo vụ việc này để vừa không bồi thường thỏa đáng cho dân oan, vừa tìm cách bao che cho những kẻ ‘ăn đất’ như Lê Thanh Hải, Nguyễn Văn Đua, Lê Hoàng Quân, Tất Thành Cang ?

Rốt cuộc, từ tháng 4 năm 2019 đến nay, mọi chuyện vẫn hũ nút. Chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh vẫn câm lặng. Không có bất kỳ động tác nào phê duyệt lại ranh giới khu 4,3 ha Thủ Thiêm.

Hãy nhớ lại, từ tháng 5/2018 khi tấm bản đồ gốc quy hoạch Thủ Thiêm ‘vô tình’ bị báo chí nhà nước phát hiện đã bị biến mất, cho đến nay cái điều nghịch lý kinh khủng ấy vẫn còn là một bí mật khổng lồ mà không có bất kỳ cơ quan hay cá nhân quan chức nào phải chịu trách nhiệm.

Hứa hẹn của quan chức Phan Nguyễn Như Khuê về "cuối tháng 6 này Thanh tra Chính phủ sẽ công bố kết luận về sai phạm tại Thủ Thiêm" cũng bởi thế rất có thể vẫn chỉ là một lối hứa cuội mà chẳng ma mị được người dân nào.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 26/06/2019

*********************

Kết luận Thủ Thiêm : ‘Nhiều sai phạm, nhà đầu tư hưởng lợi’

BBC tiếng Việt, 26/06/2019

Sau thời gian dài chờ đợi, rốt cuộc Thanh tra Chính phủ Việt Nam đã công bố kết luận thanh tra về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Thành phố Hồ Chí Minh.

Khu đô thị mới Thủ Thiêm nhìn từ sông Sài Gòn - Ảnh minh họa

Kết luận xác nhận đã xảy ra nhiều sai phạm tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Trước đó, Thanh tra Chính phủ cũng đã có thông báo kết quả kiểm tra một số nội dung chủ yếu liên quan đến việc khiếu nại của công dân về Khu đô thị Thủ Thiêm.

Dưới đây là trích thuật các điểm chính trong kết luận công bố ngày 26/6 :

- UBND Thành phố ban hành Điều lệ quản lý xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm chưa đầy đủ, kịp thời ; không thực hiện việc lập các dự án theo thứ tự ưu tiên và trình duyệt theo quy định theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, chỉ lập, trình, duyệt dự án khi đã có nhà đầu tư tham gia mà không theo thứ tự ưu tiên, dẫn đến, việc đầu tư xây dựng các dự án thiếu đồng bộ, khó quản lý, có nơi buông lỏng quản lý việc đầu tư xây dựng, chậm triển khai đầu tư xây dựng...

- Các cơ quan chức năng liên quan của Thành phố đã đề xuất và được Thường trực Thành ủy, UBND Thành phố phê duyệt chi phí đầu tư bình quân cho 1m2 đất thương mại - dịch vụ - nhà ở là 26 triệu đồng/m2, chênh lệch giảm khoảng 50% so với đơn giá đã được các sở, ngành đề xuất ban đầu với lý do loại bớt một số chi phí cho các hạng mục công trình đã được phê duyệt quy hoạch có tổng giá trị là 17.042 tỷ đồng (gồm : Quảng trường trung tâm, công viên bờ sông Sài Gòn, Khu lâm viên sinh thái phía Nam, 06 trường công lập và 05 cây cầu nối từ Trung tâm Thành phố qua Khu đô thị mới Thủ Thiêm) là không đầy đủ và không đúng quy định.

Ngoài ra, khi đề xuất phương án giá trên, các sở, ngành và UBND Thành phố đã không tính lãi đối với khoản tiền được tạm ứng từ ngân sách nhà nước, dẫn đến, tổng mức đầu tư đã xác định và phê duyệt là không đúng quy định. Việc UBND Thành phố và các sở, ngành lấy giá 26 triệu đồng/m2 làm giá tối thiểu để xác định giá trị quyền sử dụng đất theo phương pháp thặng dư hoặc tự thỏa thuận khi giao đất cho nhà đầu tư tại các dự án trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm là không đầy đủ, thiếu chính xác và không đúng quy định.

- Toàn bộ quỹ đất trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm là 221,68 ha được tạo ra bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước, nhưng UBND Thành phố đã sử dụng chủ yếu để thanh toán đối ứng cho các dự án BT được chỉ định nhà đầu tư, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính Khu đô thị mới Thủ Thiêm, không thông qua hình thức đấu thầu dự án hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất là vi phạm các quy định về đấu thầu và quản lý sử dụng đất đai.

Như vậy, UBND Thành phố đã sử dụng đơn giá bằng chi phí đầu tư bình quân là 26 triệu đồng/m2 không đầy đủ, thiếu chính xác, không đúng quy định làm giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất thanh toán đối ứng cho các dự án BT, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính Khu đô thị mới Thủ Thiêm đã được chỉ định nhà đầu tư, hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá đất theo quy định. Từ đó, các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn (chênh lệch địa tô) từ việc được đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính theo hình thức hợp đồng BT.

Nguyên nhân và trách nhiệm chính đã để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm trên là do lãnh đạo UBND Thành phố không thực hiện đầy đủ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ như "không lập các dự án theo thứ tự ưu tiên để trình duyệt theo quy định ; theo đó, giao đất, cho thuê đất trước khi đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính Khu đô thị mới Thủ Thiêm, chỉ định nhà đầu tư không đúng quy định… ; trách nhiệm liên quan thuộc các sở, ngành như : Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban Quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm...

Việc chấp hành pháp luật trong quản lý đầu tư xây dựng

2.2.1. Đối với các dự án BT hạ tầng

- Tại dự án BT 04 tuyến đường chính :

+ UBND Thành phố chấp thuận chủ trương chỉ định giao cho Công ty cổ phần Đại Quang Minh là Nhà đầu tư Dự án BT khi chưa yêu cầu Nhà đầu tư lập hồ sơ đề xuất và đánh giá các tiêu chuẩn về kinh nghiệm (thiết kế, xây dựng, vận hành, quản lý dự án), chưa đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư (vốn chủ sở hữu, khả năng huy động vốn, năng lực quản lý kinh doanh), không đăng trên Báo Đấu thầu 03 số liên tiếp… là chưa thực hiện đúng quy định về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.

+ UBND Thành phố đã phê duyệt dự án, phê duyệt tổng mức đầu tư là 12.182.175 triệu đồng cho dự án 04 tuyến đường chính trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm khi chưa làm rõ ý kiến của các sở, ngành liên quan là không đúng quy định ; qua thanh tra phát hiện một số khoản phê duyệt không đúng quy định với tổng giá trị 1.519.731triệu đồng.

+ Công ty cổ phần Đại Quang Minh đang hạch toán chi phí, trong đó, có 25.422 triệu đồngkhông đủ điều kiện để quyết toán trong chi phí cho Dự án.

+ UBND Thành phố chấp thuận cho chỉ định bổ sung 02 dự án vào hợp đồng BT 04 tuyến đường chính (gồm : Quảng trường trung tâm, công viên bờ sông và Khu lâm viên sinh thái thuộc vùng Châu thổ phía Nam, trong đó có hạng mục kè bờ dọc sông Sài Gòn đoạn bao quanh Khu đô thị mới Thủ Thiêm), đồng thời, giao, phê duyệt tiền sử dụng đất 07 lô đất và ký hợp đồng BT bổ sung giá trị 1.999.760 triệu đồng khi chưa có dự án được phê duyệt là không đúng quy định về quản lý đầu tư (hiện nay, theo báo cáo của UBND Thành phố, đã hủy bỏ chủ trương giao 07 lô đất trên và sẽ thực hiện tổ chức bán đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định).

+ Quá trình đầu tư, xây dựng, Công ty cổ phần Đại Quang Minh không thực hiện thông báo ngày khởi công tới cơ quan cấp phép xây dựng, tiến hành thi công công trình khi chưa có giấy phép xây dựng tại nhiều hạng mục công trình ; hầu hết các dự án thành phần chưa thực hiện đúng tiến độ được duyệt... nhưng các cơ quan chức năng của Thành phố chưa kiểm tra, xử lý kịp thời.

- Tại Dự án BT Cầu Thủ Thiêm 2 :

+ UBND Thành phố trình và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cho chỉ định Nhà đầu tư, theo đó, UBND Thành phố đã có chủ trương chọn Vinaconex làm chủ đầu tư thực hiện dự án, nhưng sau đó, giao cho Công ty cổ phần Đại Quang Minh, đồng thời, thay đổi quy mô cầu từ 04 thành 06 làn xe nhưng không báo cáo Thủ tướng Chính phủ là không thực hiện đúng quy định ; lựa chọn Nhà đầu tư là Công ty cổ phần Đại Quang Minh khi chưa có Báo cáo nghiên cứu khả thi được duyệt, chưa xem xét kỹ đến các điều kiện về năng lực, kinh nghiệm.

+ UBND Thành phố phê duyệt Dự án với tổng mức đầu tư là 4.260.116 triệu đồng, qua thanh tra phát hiện một số khoản chi phí không đúng quy định với tổng giá trị 252.891,830 triệu đồng.

- Đối với dự án BT Hạ tầng Khu dân cư phía Bắc :

UBND Thành phố đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và được chấp thuận cho thực hiện theo hình thức BT nhưng không đăng tải nội dung của dự án lên Trang thông tin điện tử của Thành phố và Báo Đấu thầu ; phê duyệt tổng mức đầu tư, trong đó, có một số khoản chi phí không đúng quy địnhvới tổng giá trị 411.884,912 triệu đồng ; đề ra biện pháp thi công không phù hợp, phải thay đổi, dẫn đến, chi phí thực tế phải giảm so với tổng mức đầu tư là 118.410 triệu đồng.

Đường hầm sông Sài Gòn (hay còn gọi là Hầm Thủ Thiêm)

2.2.2. Đối với các dự án đối ứng với dự án BT

- UBND Thành phố đã chấp thuận sử dụng quỹ đất sạch trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm để cân đối, thanh toán cho các dự án BT (04 tuyến đường chính, cầu Thủ Thiêm 2, Hạ tầng khu dân cư phía Bắc…) nhưng không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư (thực chất là chỉ định nhà đầu tư) là không đúng quy định của Luật Đất đai và Luật Đấu thầu. Trong đó,tính tiền sử dụng đất đối ứng để thanh toán cho các dự án BT nêu trên bằng chi phí đầu tư bình quân26 triệu đồng/m2 là không đầy đủ, thiếu chính xác và không đúng quy định, cần phải xem xét, xác định lại để truy thu, tránh thiệt hại cho nhà nước.

- UBND Thành phố chấp thuận ký và thanh lý Hợp đồng số 09/HĐ-BQL-KH ngày 28/12/2011 (giao đất có thu tiền sử dụng đất), sau đó, chỉ định nhà đầu tư dự án BT 04 tuyến đường chính, cho phép sử dụng giá trị tiền sử dụng đất trên để thanh toán đối ứng là không đúng quy định ; theo đó, phê duyệt lại giá trị quyền sử dụng đất khu II làm giảm so với giá trị đã được xác định, phê duyệt tại Hợp đồng số 09/HĐ-BQL-KH 2.479.181 triệu đồnglà thiếu cơ sở pháp lý.

- Việc UBND Thành phố ký Hợp đồng BT với Công ty cổ phần Đại Quang Minh, trong đó, xác định giá trị quyền sử dụng đất các khu đất đối ứng để thanh toán Hợp đồng BT là 12.490.687 triệu đồng khi chưa có chứng thư thẩm định giá, chưa có quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất của UBND Thành phố là không đúng quy định của Luật Giá năm 2012 và Luật Đất đai năm 2013. Dẫn đến, chênh lệch giảm tiền sử dụng đất 3.901 tỷ đồngso với giá trị đã được UBND Thành phố thẩm định, phê duyệt trước đó, nguy cơ thiệt hại ngân sách Nhà nước.

Mặc dù, việc xác định giá trị quyền sử dụng đất để thanh toán đối ứng cho dự án BT 04 tuyến đường chính chưa đúng quy định, nhưng UBND Thành phố đã tính tiền sử dụng đất nhà đầu tư phải nộp là 4.225.530 triệu đồng, đã nộp 2.376.000 triệu đồng, số còn lại đến nay chưa nộp là 1.800.529 triệu đồng, cần xem xét tính lãi chậm trả và thu hồi về ngân sách nhà nước theo quy định.

- Việc UBND Thành phố đề nghị để được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận bổ sung dự án mới vào hợp đồng BT đã ký với các chủ đầu tư khi chưa có dự án đầu tư được phê duyệt, chưa tính toán, thẩm định, phê duyệt tiền sử dụng đất là không đúng quy định.

Trách nhiệm để xảy ra các khuyết điểm, vi phạm trong việc phê duyệt Tổng mức đầu tư, chỉ định nhà đầu tư các dự án BT, ký kết hợp đồng và giao đất thanh toán đối ứng các hợp đồng BT, giảm tiền sử dụng đất thiếu căn cứ như nêu trên thuộc lãnh đạo UBND Thành phố và lãnh đạo các sở, ngành tham mưu như : Giao thông vận tải, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban Quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Giáo xứ Thủ Thiêm

2.2.3. Đối với các dự án giao đất có thu tiền sử dụng đất

- Các dự án Khu Phức hợp Tháp quan sát và Khu phức hợp Sóng Việt được UBND Thành phố chỉ định nhà đầu tư nhưng không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất ; UBND Thành phố đã tính và đã thu tiền sử dụng đất của chủ đầu tư, trongđó, có việc xác định tiền sử dụng đất tại một số lô đất với đơn giá 26 triệu đồng/m2(bằng chi phí đầu tư bình quân) là không đúng quy định, cần phải được xem xét, xác định lại giá đất để truy thu, tránh thiệt hại cho ngân sách nhà nước.

- UBND Thành phố đã chấp thuận chủ trương chỉ định 02 nhà đầu tư là Tập đoàn Lotte và Vingroup tại 02 dự án (Khu phức hợp thông minh, diện tích 5.012 ha và Khu phức hợp thể thao - giải trí, diện tích 20.047 ha) là chưa thực hiện đúng quy định của Luật Đấu thầu và Luật Đất đai. Tuy nhiên, đến nay chưa tính và thu tiền sử dụng đất của các chủ đầu tư.

Trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong việc giao đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất, đầu thầu dự án để lựa chọn nhà đầu tư và xác định tiền sử dụng đất phải nộp của các dự án như nêu trên thuộc trách nhiệm của lãnh đạo UBND Thành phố và các sở, ngành tham mưu như : Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Ban Quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

2.2.4. Đối với khu tái định cư 38,4 ha thuộc Khu đô thị mới Thủ Thiêm

Tại thời điểm thanh tra, các dự án thuộc Khu tái định cư 38,4 ha đã được Thanh tra Bộ Xây dựng và Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm tra và có kết luận. Tuy nhiên, thực hiện hiện ý kiến chỉ đạo của Thường trực Chính phủ tại Thông báo số 68/TB-VPCP ngày 16/4/2019, Thanh tra Chính phủ đã đề nghị UBND Thành phố báo cáo và cung cấp hồ sơ bổ sung. Bước đầu cho thấy : trong 04 dự án đầu tư xây dựng khu tái định cư, trong đó : (i) có 03 dự án được các nhà đầu tư xây dựng hoàn thành, bàn giao và thanh toán với UBND Thành phố để bố trí tái định cư. Hiện nay, do chưa bố trí tái định cư nên UBND Thành phố tiếp tục cho đấu giá để chuyển sang nhà ở thương mại ; (ii) còn lại 01 dự án 1.330 căn hộ đã được nhà đầu tư thay đổi thiết kế từ nhà ở tái định cư sang nhà ở thương mại, chuyển nhượng cho người sử dụng1.122/1.228 căn hộ, đồng thời, UBND Thành phố đã thanh lý hợp đồng đầu tư xây dựng khu tái định cư khi chưa có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ về việc giao đất là không đúng quy định tại điểm i, khoản 2, Điều 118, Luật Đất đai năm 2013.

2.3. Việc quản lý, sử dụng nguồn vốn đầu tư

Việc UBND Thành phố đã phê duyệt và điều chỉnh Dự án bồi thường giải phóng mặt bằng và tái định cư trị giá 38.679.446 triệu đồnglà không đúng thẩm quyền quy định tại Nghị quyết số 66/2006/NQ-QH11 ngày 29/6/2006 của Quốc hội và Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 07/02/2005 của Chính phủ ; tạm ứng, quản lý, sử dụng nguồn vốn ngân sách chưa đúng với quy định tại Nghị định số 124/NĐ-CP ngày 18/5/2004 ; không hoàn trả tạm ứng hàng năm theo Luật Ngân sách với tổng giá trị 26.315.905 triệu đồng, theo đó, không tính lãi trên khoản tạm ứng từ ngân sách vào chi phí đầu tư bình quân khoảng 10.503.765 triệu đồng (tạm tính đến thời điểm 30/9/2018). Dẫn đến, việc UBND Thành phố lấy chi phí đầu tư bình quânlàm mức giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất các lô đất thương mại - dịch vụ - nhà ở đã giao cho chủ đầu tư các dự án trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm là thiếu cơ sở pháp lý, chưa chính xác, có khả năng gây thiệt hại lớn cho ngân sách nhà nước, cần giao cho cơ quan chức năng kiểm tra, làm rõ, nếu có vi phạm, thất thoát thì phải xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.

Theo báo cáo của UBND Thành phố về đánh giá tổng quan cân đối vốn khi đầu tư Khu đô thị mới Thủ Thiêm và kết quả thanh tra : tổng chi phí phải trả là : 83.335.879 triệu đồng (gồm : 72.832.879 triệu đồng (chi phí đầu tư) + 10.503.000 triệu đồng (lãi tiền tạm ứng từ ngân sách)) ; Tổng thu dự kiến đến thời điểm hiện nay là 74.601.480 triệu đồng(trong đó, bao gồm giá trị 55 lô đất còn lại tạm tính theo giá thẩm định tại thời điểm năm 2016). Như vậy, việc đầu tư Khu đô thị mới Thủ Thiêm còn mất cân đối vốn khoảng 8.734.399 triệu đồng.

Trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc lãnh đạo UBND Thành phố và các sở, ngành như : Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Ban Quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Về xử lý kinh tế

2.1. Kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo thực hiện xử lý một số nội dung về kinh tế chủ yếu sau đây :

- UBND Thành phốthực hiện thu hồi và hoàn trả ngay khoản tiền đã tạm ứng từ ngân sách Nhà nước không đúng quy định đã đầu tư cho Khu đô thị mới Thủ Thiêm đến thời điểm 30/9/2018 là 26.315.905 triệu đồng ; sớm có giải pháp huy động các nguồn vốn hợp pháp để trả nợ các khoản vay ngân hàng đã đầu tư cho Khu đô thị mới Thủ Thiêm là 4.286.225 triệu đồng.

- UBND Thành phốnghiên cứu các phương án khai thác quỹ đất còn lại trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm, tính lại tiền sử dụng đất của các dự án đã giao cho nhà đầu tư ; đảm bảo không thất thoát tài sản nhà nước và khắc phục tình trạng mất cân đối khi đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm như Kết luận đã nêu trên.

- UBND Thành phố thu hồi về ngân sách nhà nước khoản tiền sử dụng đất dự kiến thanh toán cho các dự án BT bổ sung đối với Công ty Đại Quang Minh là 1.800.529 triệu đồngvà lãi suất chậm nộp từ khi phát sinh đến nay.

- Giao cho Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các bộ (Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Kế hoạch và Đầu tư), UBND Thành phố và Thanh tra Chính phủ thực hiện xác định đúng chi phí đầu tư bình quân đối với diện tích đất sạch mà nhà nước đã dùng tiền ngân sách để đền bù, giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng Khu đô thị mới Thủ Thiêm, trên cơ sở đó, làm mức giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất và lựa chọn nhà đầu tư dự án theo quy định.Trong đó : (i) kiểm tra, làm rõ và báo cáo Thủ tướng Chính phủ đối với khoản lãi trên số tiền tạm ứng từ ngân sách nhà nước khoảng 10.503 tỷ đồng ; (ii) xem xét, kiến nghị xử lý đối vớikhoản chênh lệch do xác định, trình và phê duyệt chi phí đầu tư bình quân 17.042.000 triệu đồng. Các công việc nêu trên đề nghị hoàn thành trước ngày 30/9/2019 để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

- Kiến nghị để giao cho Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán, xác định lại tổng mức đầu tư và giá trị tiền sử dụng đất theo giá thị trường và quy định của pháp luật, nhằm tránh thất thoát tiền của Nhà nước, khắc phục tình trạng mất cân đối vốn như hiện nay đối với các dự án BT đang thực hiện trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm ; trong quá trình Kiểm toán, đề nghị xem xét, sử dụng các kết quả qua thanh tra đã phát hiện như : (i) khoản chênh lệch giảm giữa các quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất để thanh toán cho dự án BT 04 tuyến đường chính thiếu căn cứ và chưa đúng quy định 3.901.705 triệu đồng ; (ii) các khoản do phê duyệttổng mức đầu tư của các dự án BT tăng saikhoảng 1.734.025,50 triệu đồng ; (iii) loại khỏi chi phí khi quyết toán Dự án 04 tuyến đường chính 25.422 triệu đồnglà khoản chi phí không đủ điều kiện quyết toán vào dự án...

2.2. Đối với các dự án thuộc Khu tái định cư 38,4 ha

UBND Thành phố sớm báo cáo và cung cấp tài liệu, hồ sơ bổ sung theo Thông báo số 68/TB-VPCP ngày 16/4/2019 của Văn phòng Chính phủ để Thanh tra Chính phủ có kết luận bổ sung trong kết quả kiểm tra, rà soát các dự án thuộc Khu tái định cư Khu đô thị mới Thủ Thiêm để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

- Rà soát việc thay đổi quy hoạch chi tiết tại các dự án đã và đang đầu tư xây dựng, trong đó, tập trung rà soát các dự án như : Khu dân cư phía Nam đường Mai Chí Thọ... ; Rà soát các dự án đã có quyết định giao đất để xem xét, xử lý, tính toán lại giá trị quyền sử dụng đất theo đúng quy định của pháp luật, tránh thất thoát tiền của Nhà nước.

- Kiểm tra, rà soát các dự án đã có chủ trương và ký hợp đồng thực hiện dự án có sử dụng đất với các nhà đầu tư nhưng chưa giao đất để thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo đúng quy định ; sớm tiến hành tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án lựa chọn nhà đầu tư đối với 55 lô đất còn lại, trong đó, có bao gồm các lô đất đã được UBND Thành phố có thông báo dừng chủ trương thanh toán cho các dự án BT trong và ngoài Khu đô thị mới Thủ Thiêm như : Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình, Cầu Thủ Thiêm 4, kè bờ sông Sài Gòn...

- Rà soát các dự án BT, dự án đối ứng và dự án giao đất có thu tiền sử dụng đất không đúng quy định của Luật Đất đai để xác định lại giá đất theo giá thị trường và theo quy định của pháp luật, tránh thất thoát tài sản nhà nước.

- Chỉ đạo và tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư tiếp tục thực hiện dự án, nhằm sớm hoàn thành việc đầu tư xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Về xử lý trách nhiệm

- Giao UBND Thành phố chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền như : Ban Quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm ; các sở Giao thông vận tải, Tài Chính, Tài nguyên và Môi trường, Quy hoạch - Kiến Trúc, Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Viện Nghiên cứu Phát triển Thành phố ; các đơn vị Tư vấn, các nhà đầu tư dự án, v.v đã có khuyết điểm, vi phạm đã nêu trong Phần Kết quả và Kết luận thanh tra.

- Thanh tra Chính phủ chuyển Kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với các tổ chức, cá nhân thuộc diện Bộ Chính trị và Ban Bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm được nêu trong Kết luận thanh tra này.

- Trong quá trình xử lý về trách nhiệm và kinh tế sau thanh tra, nếu không khắc phục được hoặc khắc phục không triệt để các vi phạm về kinh tế gây thiệt hại tài sản nhà nước trước ngày 31/12/2019 thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Nguồn : BBC tiếng Việt, 26/06/2019

********************

Thanh Tra Chính Phủ công bố kết luận về dự án Khu Đô thị Mới Thủ Thiêm

RFA, 26/06/2019

Kết luận Thanh tra Thủ Thiêm vừa được Thanh tra Chính phủ công bố vào chiều ngày 26 tháng 6.

Đô thị mới Thủ Thiêm chụp từ trên cao - Photo : RFA

Truyền thông trong nước loan tin theo đó Thanh Tra Chính Phủ chỉ ra những sai phạm cụ thể. Đó là ‘Ủy Ban Nhân Dân Thành phố Hồ Chí Minh ban hành điều lệ quản lý xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm chưa đầy đủ, kịp thời ; không thực hiện việc lập các dự án theo thứ tự ưu tiên và trình duyệt theo qui định theo ý kiến chỉ đạo của thủ tướng Chính phủ, chỉ lập, trình, duyệt dự án khi đã có nhà đầu tư tham gia mà không theo thứ tự ưu tiên, dẫn đến việc đầu tư xây dựng các dự án thiếu đồng bộ, khó quản lý, có nơi buông lỏng quản lý việc đầu tư xây dựng, chậm triển khai đầu tư xây dựng…’

Theo kết luận của Thanh Tra Chính Phủ Hà Nội thì một số khoản phê duyệt trong dự án BT 4 tuyến đường chính tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm là không đúng qui định, với tổng giá trị sai phạm khoảng 1500 tỷ đồng.

Với những kết luận vừa nêu, Thanh tra Chính phủ chuyển cho Ủy Ban Kiểm Tra Trung ương xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với các tổ chức, cá nhân thuộc diện Bộ Chính Trị và Ban Bí Thư quản lý có liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm…

Sau khi đọc được kết luận của Thanh Tra Chính Phủ trên các báo, mục sư Nguyễn Hồng Quang, một trong những người dân bị tác động do dự án Khu Đô thị mới Thủ Thiêm, cho RFA biết ý kiến :

"Kết luận của Thanh tra Chính phủ cũng chỉ là cỡi ngựa xem hoa, là chưa đối diện với dân để nghe dân cung cấp chứng cứ về sai phạm Thủ Thiêm, có bảy sai phạm trọng tâm rất lớn, đủ cấu thành một đại án quốc gia. Thanh tra mà không gặp dân, không đối thoại thì làm sao có bằng chứng . Phải có đoàn thanh tra liên ngành đủ mạnh, khách quan gặp dân để dân cung cấp chứng cứ cốt lõi của sai phạm Thủ Thiêm là gì...".

Nguồn : RFA, 26/06/2019

Vĩnh biệt nhà văn hóa Phạm Toàn (1/7/1932-26/6/2019)

Phạm Đình Trọng, 26/06/2019

Phạm Toàn nghệ sĩ

Nhiều người đã biết Phạm Toàn, nhà giáo ; Phạm Toàn – Châu Diên, nhà văn ; Phạm Toàn, một trong ba chân kiềng vững chãi của trang web boxitvn mang chí khí Việt Nam. Ít người biết đến Phạm Toàn nghệ sĩ.

Phạm Toàn nghệ sĩ - Nhóm Cánh Buồm gặp gỡ bầu bạn đánh dấu chặng đường 8 năm. Nhà văn hóa Pháp, 24 Tràng Tiền, Hà Nội, tháng 12/2017

Đầu năm 2013, trong một tháng về Hà Nội để được đắm trong hơi lạnh của một mùa heo may sắp qua đi, tôi đã có một tuần được sống trong gian nhà anh Phạm Toàn thuê bên Hồ Tây và tôi đã thấy một Phạm Toàn nghệ sĩ.

Nghệ sĩ trong phong cách sống. Nghệ sĩ trong làm việc say mê quên tuổi tác, quên thời gian. Gần mười hai giờ khuya tôi và anh Toàn mới rời laptop, tắt đèn đi ngủ. Anh Toàn có phòng ngủ riêng. Tôi ngủ ngay phòng làm việc trên chiếc giường đơn. Chợt thức giấc tôi thấy trong quầng sáng đèn thu gọn vào chỗ bàn làm việc, bóng anh Toàn nghiêng nghiêng bên bàn phím và tiếng bàn phím đổ hồi, khi rào rào hối hả như mưa sa, khi ngập ngừng, khoan nhặt như giọt nước mưa phùn mùa xuân nhỏ tí tách dưới mái hiên. Coi đồng hồ, chưa đến bốn giờ sáng, tôi xoay mặt vào tường ngủ tiếp. Gần bảy giờ sáng tôi trở dậy đã thấy trên bàn uống nước hôm thì hai phần xôi gói trong lá chuối xanh, hôm thì hai ổ bánh mì bên cạnh lọ ruốc bông. Hộp cà phê hòa tan bên cạnh chiếc ấm điện, nước đang reo trong ấm. Ăn sáng xong, anh Toàn lại ôm máy, khi dịch sách, khi viết bài.

Hết mạch làm việc buổi chiều, anh Toàn dẫn tôi đi dạo trên con đường ven Hồ Tây. Sương khói bảng lảng trên mặt hồ. Sương khói bảng lảng cả trong hồn người gợi lên bao liên tưởng gần xa. Chỉ hai con rồng bê tông thô thiển lù lù nổi trên sóng nước Hồ Tây, choán mất tầm nhìn cả một khoảng hồ rộng đầy gợi cảm, anh Toàn than cho Hà Nội đang bị kẻ có quyền lớn mà văn hóa thấp, thẩm mĩ kém phóng tay tiêu tiền thuế của dân không phải để làm đẹp Hà Nội mà chỉ làm xấu xí Hà Nội, làm cho không gian văn hóa, không gian lịch sử và chiều sâu tâm linh của Hà Nội thành kệch cỡm, ô trọc.

Bữa ăn tối, hôm thì chúng tôi ghé vào quán vịt cỏ Vân Đình bên đường Lạc Long Quân. Một con vịt luộc. Một chai rượu nhỏ. Thêm mỗi người một tô bún măng vịt là xong bữa tối. Hôm thì những người bạn thân thiết kéo chúng tôi đi nhà hàng. Chúng tôi đi bộ ra nhà hàng Sen bên Hồ Tây theo lời mời của kiến trúc sư Trần Thanh Vân. Chúng tôi đi bộ đến quán cà phê Lộc Vàng nghe tiếng hát Lộc Vàng.

Từ trái qua : Nhà giáo Phạm Toàn, nghệ sĩ Lộc Vàng và tác giả Phạm Đình Trọng

Vụ án Lộc Vàng và Toán Xồm tù đày cả một dòng nhạc trữ tình, chà đạp lên cuộc đời Lộc Vàng và giết chết người nghệ sĩ tài hoa Toán Xồm. Lộc Vàng và Toán Xồm những nghệ sĩ chân chính, đích thực đã phải trải qua cả chục năm trời trong nhà tù hà khắc của nhà nước cộng sản chỉ vì họ hát những bài hát còn lắng mãi trong hồn một thế hệ hào hoa mà bây giờ gọi là nhạc tiền chiến. Ra tù, nhà bị nhà nước chiếm, Toán Xồm sống vật vờ hè đường rồi chết thảm ngay trên hè phố trong một đêm mùa đông mưa phùn gió bấc. Bây giờ chỉ còn Lộc Vàng, nhân chứng về một thời tăm tối, đau buồn cần phải được khắc vào lịch sử. Lộc Vàng hỏi chúng tôi thích nghe anh hát bài gì rồi anh cầm mic bước lên bục diễn. Nghệ sĩ ca nhạc Lộc Vàng say sưa hát Gửi Gió Cho Mây Ngàn Bay, Giọt Mưa Thu. Nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Đình Toán mải mê chụp ảnh Lộc Vàng, chụp ảnh chúng tôi. Còn ông già Phạm Toàn thì như một đứa trẻ hồn nhiên,  mắt sáng lấp lánh nhìn Lộc Vàng, miệng thì thầm theo tiếng nhạc

Từ quán xá trở về đã muộn, anh Phạm Toàn lại ngồi ngay vào bàn làm việc. Có đêm đã khuya, Andre Menras Hồ Cương Quyết mới gửi bài viết bốn trang bằng tiếng Pháp từ Paris, Pháp sang cho anh Nguyễn Huệ Chi. Anh Nguyễn Huệ Chi lại chuyển email cho anh Phạm Toàn đề nghị anh Toàn dịch ngay để sáng hôm sau có bài trên trang boxitvn. Thế là đêm đó, bàn phím máy tính của anh Toàn lại rào rào đến hai, ba giờ sáng.

Cầm quyển sách anh Phạm Toàn tặng, Nền Dân Trị Mỹ của Alexis de Tocqueville, một học giả Pháp "hiểu nước Mỹ hơn cả người Mỹ", dày hơn tám trăm trang, khổ 16 X 24 do anh Phạm Toàn dịch từ tiếng Pháp vừa được nhà xuất bản Tri Thức phát hành, tôi lại như nghe thấy tiếng bàn phím máy tính rào rào như mưa sầm sập, như gió ào ào trong những đêm thâu thanh vắng.  

Ngày một tháng bảy năm trước, từ Sài Gòn, tôi gọi điện chúc mừng sinh nhật, anh Toàn cười vang bảo rằng mình có nghĩ đến sinh nhật bao giờ đâu. Chả năm nào mình làm sinh nhật cả. Rồi anh khoe ngay anh vừa hoàn thành tập Toán Lớp Một.

Mãi đến bây giờ mới soạn sách Toán Lớp Một vì nhóm Cánh Buồm chỉ chủ trương làm mảng sách xã hội. Qua chuyện trò, tôi biết rằng anh Phạm Toàn day dứt nhận ra giáo dục cộng sản không có con người cá thể, chỉ có con người bày đàn, con người công cụ. Tài nguyên lớn nhất của đất nước là con người, Giáo dục cộng sản đã làm hỏng con người Việt Nam và những con người đó đang phá nát đất nước Việt Nam. Phải có những con người tử tế cứu đất nước, cứu giống nòi. Anh Phạm Toàn tập trung công sức nhóm Cánh Buồm vào làm sách xã hội giáo dục tính người cho lớp người trẻ. Nhưng bà Nguyễn Thị Bình, cựu Bộ trưởng Bộ Giáo dục tin ở nhóm Cánh Buồm, đặt Cánh Buồm làm cả sách Toán. Bà thúc giục mãi, Cánh Buồm lại phải làm cả sách về những chữ số.

Không ai có thể nghĩ một ông già ngoài tám mươi tuổi mỗi ngày làm việc không dưới mười hai tiếng. Con người ham làm việc đó phải có tâm hồn nghệ sĩ và có một tình yêu thật lớn lao với cuộc sống. Những người như vậy đôi khi bỗng nhớ ra năm tháng tuổi tác mới chợt nhận ra tuổi mình đã cao. Nhưng nhớ đến công việc lại có cái hăm hở, hối hả, miệt mài làm việc của người trẻ, lại quên năm tháng, tuổi tác.

Nghệ sĩ trong tiếng cười sảng khoái, vô tư. Nghệ sĩ trong những câu chuyện tếu táo. Vô tư và tếu táo nhưng con người nghệ sĩ Phạm Toàn đã phẫn nộ gọi phiên tòa xử tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ bảy năm tù là phiên tòa ô nhục và Phạm Toàn đã dành nhiều đêm cho những bài viết bộc lộ tình yêu và khâm phục với Cù Huy Hà Vũ, dành nhiều thời gian giúp vợ tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ hoàn chỉnh những văn bản về Cù Huy Hà Vũ. Tình yêu và sự khâm phục của anh Phạm Toàn dành cho Cù Huy Hà Vũ cũng là tình yêu và sự khâm phục của tôi và tháng ba năm trước tôi đã đến nhà anh Phạm Toàn ngủ một đêm để bốn giờ sáng hôm sau chúng tôi ngồi taxi đến 24 phố Điện Biên Phủ cùng vợ tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ, luật sư Dương Hà đến nhà tù K5 ở Yên Định, Thanh Hóa thăm Cù Huy Hà Vũ.

Nghệ sĩ trong tình bạn đẹp đẽ với những người bạn từ thuở hàn vi, từ lúc hoạn nạn đến tận hôm nay. Tôi đã được nghe anh Phạm Toàn nhắc đến các anh Nguyễn Đỗ Ngọc, Vũ Thư Hiên, Bùi Ngọc Tấn, Dương Tường, Vũ Bão…, suồng sã, thân tình, chí cốt, không có chút nào khoảng cách giữa những nhân cách con người và tâm hồn nghệ sĩ đó.

Năm 1993, một cô gái trẻ người Úc đến Việt Nam học ngôn ngữ và văn hóa Việt. Đến Hà Nội hôm trước thì ngay hôm sau cô tìm đến thầy giáo Phạm Toàn xin được làm học trò thầy Toàn. Giúp cô gái Úc nhanh chóng nói được tiếng Việt, đọc được sách báo chữ Việt, hiểu được văn hóa Việt Nam, ông thầy tài hoa và nghệ sĩ Phạm Toàn còn đánh thức được trái tim cô gái Úc, chinh phục được trái tim cô gái có học vấn lịch lãm ở một xứ sở xa xôi, của một nền văn hóa khác biệt. Cô gái Úc đem lòng yêu ông thầy người Việt lớn hơn cô hơn ba mươi tuổi. Đó không phải chỉ là tình yêu đàn ông, đàn bà. Đó còn là tình yêu của hai nền văn hóa dành cho nhau, soi vào nhau. Ngày anh Toàn phải mổ tim, cô gái Úc đã bay từ Úc sang Hà Nội, đến bên giường bệnh nâng giấc cho anh Toàn. Tháng tư năm nay, đang ở với anh Toàn tôi đành phải chuyển đi chỗ khác nhường gian nhà bên Hồ Tây cho cô gái Úc từ Myanmar về ở lại với anh Toàn.

Có phải văn hóa là "vàng mười" và cuộc gặp gỡ của hai nền văn hóa là "ràng buộc tình cờ" ? Có phải vì những "mong", những "chờ", vì những "biệt ly" với người đàn bà tóc vàng Úc mà tâm hồn nghệ sĩ Phạm Toàn đã viết thành thơ : 

Áo xiêm ràng buộc tình cờ

Một mong là nghĩa

Một chờ là nhân

Vàng mười

Hạnh phúc

phân vân

Chợt xa

Đã thấy mây vần trời xanh

Đã nghe nức nở nắng hanh

Chợt khuất lối nhỏ

đã thành biệt ly

Bài viết mừng nhà văn hóa Phạm Toàn bước sang tuổi tám mốt, 1/7/2013.

Phạm Đình Trọng

(26/06/2019)

*****************

Phạm Toàn : Cánh buồm vừa rời bến

Mặc Lâm, VOA, 26/06/2019

Năm 2010 tôi viết bài về bộ sách giáo khoa do nhóm Cánh Buồm chủ trương, lúc ấy tôi được biết tác giả thật sự của những cuốn sách đặc biệt này là nhà giáo Phạm Toàn và từ lần đầu tiên phỏng vấn ông tôi đã bị sức hút từ con người đặc biệt ấy hấp dẫn, đến nỗi tôi tin ông là người có kiến thức uyên bác có thể giải quyết cho tôi bao điều về Việt Nam nhất là trong thế giới của Hà Nội, nơi ông sống cả đời và làm việc không hề mệt mỏi cho tới ngày nhắm mắt.

Phạm Đoan Trang đến thăm nhà giáo Phạm Toàn. (Hình : Trang Facebook của Phạm Đoan Trang)

Hai ngày trước đọc một bài viết ngắn của Đoan Trang về "cái ôm cuối cùng" với ông, tôi biết rằng ngày ra đi của ông đã tới nhưng không đủ can đảm gọi cho ông, bởi tôi sợ ông mệt trong cơn bạo bệnh và một nỗi sợ khác âm ỉ nhưng mãnh liệt hơn khiến tôi không đành lòng bấm nút, tôi sợ sẽ khóc và làm ông khóc theo như đã từng xảy ra nhiều năm trước, bởi tôi biết ông rất quý tôi qua thời gian tôi và ông chia sẻ những điều mà cho tới nay tôi tự hỏi không biết có ai thay thế được ông trong cuốn sách đời của lòng tôi hay không.

Tôi có duyên lắm mới nghe được giọng nói sang sảng hào phóng của ông qua nhiều lần trò chuyện trước các vấn đề buốt nhức của nước nhà. Từ trăn trở lẫn khó khăn khi làm Cánh Buồm, tới những bài viết, dịch của ông trên trang Bauxite. Ông trẻ lắm trong lời ăn tiếng nói mà còn trẻ cả ở nhân sinh quan, cung cách sống và quan niệm về giới tính. Với ai ông cũng mở lòng ra mà trò chuyện vì chỉ như vậy ông mới nhìn thấy chính mình. Nhà giáo Phạm Toàn được người chung quanh quý trọng không phải ở khả năng thuyết phục mà ở sự minh mẫn lồ lộ trong từng giọng cười cho tới từng cái siết tay thân thiện.

Có lần gọi về cho ông chỉ để hỏi thăm tình trạng của trang Bauxite, ông im lặng một chốc rồi hỏi tôi : Thế cậu có ý kiến gì giúp cho nó mạnh hơn lên hay không ? Tôi cũng bất ngờ và hỏi lại : Nó đang mạnh như thế còn gì ? Ông cười lớn : chưa đủ mạnh để công an tránh xa.

Làm Cánh Buồm việc quan trọng nhất là kinh phí cho các bạn trẻ trong nhóm. May mắn cho ông là có khá nhiều mạnh thường quân ở nhiều nước gửi về giúp đỡ, nhưng những đồng tiền nhận được vẫn không đủ trang trải. Ông thường xuyên lặn lội vào Nam nhằm kiếm thêm mạnh thường quân nhưng không may, Sài gòn tỏ ra không mặn mà lắm với chương trình mà Cánh Buồm khởi xướng ngoại trừ những người bạn thân của ông. Ông không buồn chút nào khi nói với tôi ông sẽ lại vào giới thiệu Cánh Buồm nữa cho tới khi nào "vỡ ra" mới thôi.

Ông sống một cuộc đời giản dị và khiêm tốn mặc dù cuộc sống dành cho ông khá nhiều cảm tình. Dưới mắt ông đồng tiền không là gì cả mặc dù thu nhập của ông khó ai đoán được từ nguồn nào. Tôi nhớ như in khi ông nhắn tin cho tôi bảo gọi ông gấp có chuyện quan trọng, khi gọi được thì ông cho biết : lâu quá không nghe mày gọi nên….nhớ, vậy thôi.

Thay vì bực mình, tôi xúc động như người say rượu. Tôi biết ông quý tôi mặc dù chưa hề gặp nhau. Lần tôi về Hà Nội gần nhất có yêu cầu Phạm Xuân Nguyên dẫn tôi tới thăm ông nhưng lúc ấy ông lại đi vắng, tiếc nhưng không còn cơ hội nào khác tôi chỉ biết e-mail nhắn tin cho ông vì không gọi được mặc dù đang ngồi tại Hồ Gươm. Lần duy nhất ấy vẫn làm tôi tiếc nuối không ôm được người mình yêu quý. Duyên với nhau chưa đủ để gặp mặt nhưng tôi và ông có những cuộc điện thoại dài nhiều tiếng đồng hồ bàn về những vấn đề hoặc ông hoặc tôi chăm chú.

Khi tôi cần tìm hiểu về một vấn đề giáo dục hay văn hóa Hà Nội ông sẵn sàng ngồi hàng giờ tỉ mỉ cho tôi biết những gì đã xảy ra, và hơn thế ông còn đưa ra những kết quả hết sức thuyết phục về những gì ông suy đoán. Tuy nhiên chưa bao giờ tôi thấy ông tỏ vẻ tuyệt vọng về bất cứ vấn đề gì kể cả vần đề gai góc nhất khi ông gặp khó khăn lúc điều hành trang Bauxite. Lúc nào ông cũng cười thoải mái, không hề giả tạo hay gượng ép, nghe tiếng cười của ông người ta cảm thấy cuộc đời gần gũi và đáng sống hơn. Cũng trong tiếng cười ấy ông thường kể cho tôi nghe về những người an ninh có thời gian vây chung quanh ông đã bị tiếng cười làm cho họ bối rối ngần nào. Nếu Lão ngoan đồng trong tiểu thuyết của Kim Dung là có thật thì hình ảnh nụ cười của ông đáng được ghi nhận như một cốt cách, một tâm trạng thiện lương lúc nào cũng túc trực trong tâm hồn ông.

88 tuổi đáng được gọi là đại thọ cho những người bình thường nhưng với ông thì không đủ để ông làm việc. Căn nhà số 713 Lạc Long Quân, tầng 7, Quận Tây Hồ, Hà Nội từng chứa hàng ngàn nụ cười của ông giờ chắc nó sẽ nhớ như bạn bè thân quyến của ông từng chứng kiến. Tôi luôn cả tin rằng Phạm Toàn không bao giờ nuối tiếc cuộc đời này bởi ông thừa biết sống đến ngần ấy thời gian, chưa làm điều gì buồn lòng cho người khác ngược lại còn mang đến niềm kỳ vọng cho bao thế hệ qua bộ sách Cánh Buồm đã quá đủ cho một sĩ phu Bắc Hà mặc dù địa chỉ e-mail của ông là phamtoankhiemton.

Mặc Lâm

Nguồn : VOA, 26/06/2019

********************

Nhà giáo Phạm Toàn tạ thế : một dòng sông giáo dục đã qua đời !

Nguyễn Hiền, VNTB, 26/06/2019

Sáng ngày 26/06, nhà giáo Phạm Toàn, người chủ xướng nhóm Cánh Buồm, nhà dịch giả cuốn sách "Nền Dân trị Mỹ" đã tạ thế, hưởng thọ 88 tuổi.

Ông ra đi sau một thời gian kiên cường chống lại bệnh tật về già.

Ngày 26/06/2019, nhà giáo Phạm Toàn, người chủ xướng nhóm Cánh Buồm, đã tạ thế, hưởng thọ 88 tuổi

Phạm Toàn là người trí thức được phủ bởi lớp đào tạo chất lượng của Pháp, cũng như lòng yêu nước Việt nồng nàn. Ông nổi lên với sự đau đáu về vận mệnh nước nhà cũng như chất lượng sản phẩm giáo dục, ông kỳ vọng một tương lai thay đổi và biến chuyển lớn của Việt Nam, một Việt Nam "tươi đẹp hơn, đàng hoàng hơn" dựa trên những con người, những sản phẩm được xây dựng bởi nền giáo dục hiện đại, nơi "đảm bảo hạnh phúc đi học cho trẻ em".

Facebook Hoàng Hưng, người bạn của nhà giáo Phạm Toàn trong lời vĩnh biệt được đăng tải trên trang cá nhân, đã nhận xét nhà giáo trên nhiều khía cạnh, trong đó, nhà giáo Phạm Toàn là con người rất tình cảm, yêu ghét phân minh nhưng bao dung và hồn hậu, hài hước, trẻ trung đến những ngày cuối đời, một "lão ngoan đồng".

Chuyên gia nghiên cứu quốc tế Nguyễn Quang Dy trong một bài viết tưởng nhớ nhà giáo Phạm Toàn, đã trích dẫn câu nói của triết gia Hegel, "Không thể đạt được điều gì vĩ đại trên thế gian này nếu không tâm huyết". Và nói đến nhà giáo Phạm Toàn chính là nói đến sự miệt mài của ông đối với trường thực nghiệm, bauxite, dự án Cánh Buồm…

Nhà giáo Phạm Toàn cho thấy sự tâm huyết của một học giả, một nhà xây dựng giáo dục đích thực. Bởi góc nhìn giáo dục hiện đại và lòng yêu thương trẻ em vô hạn. Và trong những từ khóa hiển thị trên website nhóm Cánh buồm, đã thể hiện thuộc tính nêu trên, bởi thứ liên quan nhất đến chính trị lại là những ngôn từ thể hiện sự đau đáu và khát vọng cùng nhà nước thực hiện cải cách, như báo cáo quốc hội, cải cách giáo dục, giao dục hiện đại. Còn những từ khóa còn lại, là biểu hiện tinh thần giáo dục của nhóm Cánh buồm, như giáo dục Pháp ; hành trình trí tuệ ; học làm thơ ; học văn ; Hồ Ngọc đại ; Jean Piaget ; Ngô Bảo Châu ; triết học ; trí khôn. Nói cách khác, có vẻ như nhà giáo Phạm Toàn đã chắt lọc cái tinh túy của nền giáo dục Pháp mà ông hưởng thụ thời thơ ấu và tinh thần "dân trị Mỹ" trong giáo dục để cùng với những người bạn, người em của mình định hình một giá trị giáo dục Việt.

Nhà giáo Phạm Toàn từng đề cập một cách khái quát nhất về nền giáo dục Việt Nam, nơi mà trẻ em luôn là nạn nhân, và thực tế cho thấy, những vấn đề bất cập trong nền giáo dục hiện tại, bao gồm cả bạo lực, sự gian lận,… là hệ quả của nỗi sợ mà ông từng đề cập đến trong một tọa đàm.

"Bắt nạt ở đây tôi hiểu theo cái nghĩa là dọa bằng điểm số, dọa bằng xếp hạng, dọa bằng sổ liên lạc, dọa bằng gọi phụ huynh đến để đe nẹt, dọa bằng bài tập, dọa bằng không được lên lớp", nhà giáo Phạm Toàn chia sẻ trong bàn tròn trực tuyến của báo VietnamNet vào tháng 08/2014.

Người viết không đồng ý với quan điểm về một "thế hệ trí thức tinh hoa cuối cùng", trong đó ám chỉ nhà giáo Phạm Toàn là một trong số đó. Bởi giá trị mà nhà giáo Phạm Toàn tạo ra trong suốt cuộc đời của ông, tài sản của ông để lại qua dự án Cánh Buồm, thậm chí cả "mơ ước một nhà trường không bắt nạt trẻ con"đã và sẽ tiếp tục khởi tạo một thế hệ tinh hoa tiếp nối. Cái thế hệ hưởng thụ nền giáo dục đầy nhân bản, nơi bạo lực và sự gian dối chỉ là những khái niệm đã qua. Bởi triết lý, nền tảng giáo dục hiện đại mà Phạm Toàn và những đồng nghiệp của ông miệt mài khởi tạo trong thời gian qua đã là những nền tảng cơ sở tốt nhất, nhân văn nhất, và tương lai nhất của chính tương lai Việt Nam.

Sẽ chẳng có sự thay đổi nào diễn ra, nếu như dân trí không được nâng cao. Và dân trí không thể nào nâng cao, nếu như phương pháp và môi trường giáo dục không được thay đổi theo hướng tiếp cận và hiểu được trẻ em mong muốn gì. Nhà giáo Phạm Toàn đã làm được điều đó.

"Giáo dục là tổ chức sự trưởng thành của thanh thiếu niên cả dân tộc. Giáo dục tiểu học ổn định đảm bảo chất lượng thì toàn bộ nền giáo dục mới được ổn định, từng gia đình ổn định, cả xã hội cùng ổn định"., Triết lý giáo dục của nhóm Cánh Buồm được đăng tải công khai trên website.

Nếu xã hội và tương lai bất ổn, đó là vì nền giáo dục đào tạo ra những con người xã hội chủ nghĩa. Nếu xã hội và tương lai Việt Nam ổn định, đó là vì những con người đi ra từ dự án giáo dục Cánh buồm.

"Thầy vừa từ giã tất cả chúng ta", sự ra đi của ông là một mất mát to lớn đối với nền giáo dục Việt Nam, nhưng điều đó không đồng nghĩa Cánh Buồm sẽ dừng lại, bởi tinh thần của ông sẽ tiếp tục tồn tại và dẫn đường, vì nền giáo dục hiện đại là khát vọng ngày càng lớn của chính những người Việt Nam

Nguyễn Hiền

Nguồn : VNTB, 26/06/2019

**********************

Chia tay người gieo mầm hy vọng

Tuấn Khanh, RFA, 26/06/2019

Sáng sớm 26/6/2019, nghe nhà giáo Phạm Toàn qua đời. Mới thấy mọi thứ là lẽ đương nhiên của tạo hóa, rồi thấy nỗi buồn nở một đóa hoa trong khu vườn ký ức của mình.

Blogger Tuấn Khanh (trái) và nhà giáo Phạm Toàn -Photo by Tuấn Khanh

Vài năm trước, khi gặp ông. Vừa nhìn mặt, ông hỏi ngay "Tuấn Khanh phải ông ?", nói xong ông ôm chặt, rồi bỗng nhiên ông khóc.

Lúc ấy tôi ngỡ ngàng, bác Vũ Sinh Hiên đứng cạnh tôi, cũng ngỡ ngàng, rồi bác cười "ừ, thế đấy, thế đấy".

Ông lau nước mắt, rồi cười, nói xin lỗi vì xúc động quá. Cho đến ngày ông mất, tôi vẫn chưa bao giờ có thể giải thích được vì sao ông lại xúc động đến như vậy. Chỉ nhớ lúc đó, ông quay sang bác Vũ Sinh Hiên, nói như giải thích "Chúng ta cần con người, đất nước này cần con người, anh à". Bác Hiên, một nhà chép sử Công giáo Độc Lập cũng cười, gật gù "qui, qui.."..

Thật ra buổi gặp đó cũng cho tôi một niềm xúc động kỳ lạ. Bởi tôi được chứng kiến hai con người với tuổi tác đi cùng trời đất, không mang gì theo mình ngoài ước muốn cho một đất nước có những con người. Nếu gọi họ là những học giả thì cũng là xứng đáng, vì cả đời những con người ấy luôn mải mê đi tìm làm sao để chấn hưng đất nước, làm sao để có được những con người với sự thật, giữa bóng tối mênh mông của nền tuyên truyền cộng sản. Họ, những học giả của nhân dân, học giả của thuyết hy vọng.

Lúc đó, ông Phạm Toàn đang chuẩn bị để cho ra mắt những cuốn sách giáo khoa đầu tiên của nhóm Cánh Buồm. Ông dành rất nhiều thời gian cho buổi gặp mặt đó, để nói một cách mê say với tôi về những điều ông sẽ làm. "Chúng ta sẽ xây lại từ những gì mà chủ nghĩa cộng sản đã phá nát các thế hệ trên đất nước này", ông nói và nhìn tôi, như sợ tôi không tin, "khó đấy, nhưng sẽ rồi làm được".

Không lâu sau đó tôi thấy những tập đầu tiên của bộ sách giáo khoa Cánh Buồm ra đời. Tôi cũng được biết rằng ông đã phải đánh vật không biết bao nhiêu lần với những người kiểm duyệt để có thể đưa được một vài nội dung tiến bộ vào trong bộ sách ấy. Ông đã cố lược bỏ tất cả những phần chính trị cộng sản ngu ngốc nhất trong những cuốn sách giáo khoa - trong khả năng có thể - nhưng đồng thời cũng phải giữ lại một vài thứ mà nhà cầm quyền ép buộc.

Sách giáo khoa của nhóm Cánh Buồm Courtesy of canhbuom.edu.vn

Tôi biết ông cũng cô đơn vô cùng khi đối diện với những ý kiến phê bình về sự bất toàn ấy. Và tôi biết những người đang muốn ngăn cản bộ sách của ông, cũng như những nhà kiểm duyệt cũng vui mừng khi thấy ông cô đơn như vậy.

Cô đơn nhưng ông không dừng lại. Thầy giáo Phạm Toàn lấy dùng hết tất cả những năng lực cuối cùng của cỗ máy thời gian, được Thượng đế gắn tặng trong con người của ông, để phụng sự con người và đất nước Việt Nam như một người yêu nước phụng sự với niềm hy vọng, vì hiểu rõ giáo dục cộng sản là gì, và một tương lai không cộng sản sẽ là gì. Thậm chí ông đã thầm lặng phụng sự trong niềm hy vọng rất đỗi cô đơn ấy của riêng mình.

Tôi nhớ cái bắt tay không còn khỏe của ông. Tôi nhớ nụ cười của các bậc nguyên lão như của bác Phạm Toàn, bác Vũ Sinh Hiên... trên đất nước này. Sự nhọc nhằn của họ đi qua thời gian, chứng kiến và thầm lặng của kẻ gieo hạt vĩ đại mà không có bất kỳ một sức mạnh nào của những kẻ độc tài có thể khuất phục được họ.

Tôi đã sống đủ để chứng kiến có nhiều con người như vậy ra đi trên đất nước này, tôi cũng đã chứng kiến rất nhiều điều ước mơ dang dở về một dân tộc Việt luôn khẳng định mình là không chấp nhận sống hèn, sống tồi.

Và tôi cũng đã nuôi dưỡng những hạt mầm hy vọng, như bác Phạm Toàn đặt xuống cho tôi và nhiều người khác, cho đến lúc tôi không sức để giữ được nữa trong tay, và trao lại cho thế hệ mới. Tôi cũng tin rằng như hạt mầm đó, dù hôm nay chỉ là cây con, chưa thể trở thành cổ thụ, nhưng vẫn luôn được nhân giống và gieo ra trên khắp đất nước đầy oan trái này.

Đất nước Việt, con người Việt vẫn luôn lạc quan và hy vọng nên đã đi qua rất nhiều những triều đại hung ác và tàn bạo. Lịch sử đã ghi chép vậy.

Tôi tin là bác Phạm Toàn sẽ vui khi nghĩ đến điều này.

Hẹn gặp lại bác, cùng những ai đã sống và chết vì mang ơn nợ quê hương và dân tộc.

Tuấn Khanh

Nguồn : RFA, 26/06/2019

**********************

Phạm Toàn 'đi hết cuộc đời vẫn giữ được cốt cách sĩ phu'

BBC tiếng Việt, 26/06/2019

Tin cho hay nhà giáo Phạm Toàn, đồng sáng lập trang Bauxite Việt Nam, qua đời hôm 26/6, thọ 88 tuổi.

Giáo viên trường Olympia đến thăm ông Phạm Toàn hôm 14/6

Ông Phạm Toàn là dịch giả cuốn 'Nền dân trị Mỹ' và lãnh đạo nhóm 'Cánh Buồm'.

Năm 2009, ông cùng với giáo sư Nguyễn Huệ Chi và Giáo sư Nguyễn Thế Hùng, thành lập ra trang mạng Bauxite Việt Nam nhằm phản đối khai thác bauxite ở Tây Nguyên.

Ngay sau khi ra đời, trang này đã thu hút sự chú ý đặt biệt của hàng triệu độc giả cả trong và ngoài Việt Nam, dù sau đó trang này bị nhà cầm quyền Việt Nam dựng tường lửa và tin tặc liên tục đánh phá. Đến nay, trang mạng đã tồn tại được 10 năm.

Một số báo ở Việt Nam đưa tin ông qua đời nhưng không nhắc gì đến trang Bauxite Việt Nam.

Khi tin ông qua đời được loan báo trên mạng xã hội, nhà báo Huy Đức viết trên trang cá nhân : "Vĩnh biệt nhà giáo Phạm Toàn, người đi hết cuộc đời trong chính thể này mà vẫn giữ được cốt cách sĩ phu".

'Yêu tự do dân chủ'

Nhà thơ Hoàng Hưng viết trên trang cá nhân :

"Phạm Toàn, với tôi, là gì ? Là nhiều thứ lắm ! Nhà giáo tận tuỵ yêu thương trò ; nhà giáo dục đầy kiến văn và kinh nghiệm giảng dạy theo nguyên lý giáo dục hiện đại, mang tính cách mạng đối với giáo dục Việt Nam ; người tổ chức thực hành gíao dục kiên định và kiên trì, đem lại kết quả thực tiễn ; người thầy-nghệ sĩ.

Nhà trí thức cả đời khắc khoải tìm lẽ sống đời mình, cống hiến hết mình cho xã hội, say mê làm việc với năng lượng phi thường ngay ở tuổi U90.

Người công dân yêu nước, yêu tự do dân chủ, khẳng khái, không sợ bạo quyền, tận tình với bạn bè đồng chí.

Con người rất tình cảm, yêu ghét phân minh nhưng bao dung và hồn hậu, hài hước, trẻ trung đến những ngày cuối đời, một "lão ngoan đồng". Trẻ con và phụ nữ rất mến anh !

Người bạn tâm đầu, người anh nêu gương, người truyền cảm hứng cho tôi ở cuối đời".

Trang Bauxite Việt Nam hôm 26/6 dẫn chia sẻ của Facebooker Đinh Thảo : "Điều khiến tôi ngưỡng mộ hơn cả chính là tấm lòng khoan dung của bác. Bác yêu mến và luôn trân trọng đóng góp của tất cả mọi người. Hiếm có khi nào nghe thấy bác phán xét ai. Có lần tôi hỏi bác tình tình đất nước như vậy thì người trẻ nên làm gì. Bác đáp : "Làm gì cũng được, làm việc lớn cũng được, việc nhỏ cũng được. Chỉ cần luôn nhớ là làm điều đúng và thật là được". Chỉ giản dị như vậy đấy, mà lời nói đó trở thành kim chỉ nam để tôi hoạt động, để sống và để ghi nhận những người xung quanh mình".

Trang Văn Việt viết về ông Phạm Toàn, tức nhà văn và dịch giả Châu Diên, thành viên sáng lập Ban Vận động Văn đoàn Độc lập Việt Nam : "Ông có đóng góp quan trọng vào tư duy đổi mới, hiện đại hóa nền giáo dục Việt Nam. Là đồng sáng lập website Bauxite Việt Nam của các trí thức phản biện.

Phạm Toàn là nhà giáo tận tuỵ yêu thương trò ; nhà giáo dục đầy kiến văn và kinh nghiệm giảng dạy theo nguyên lý giáo dục hiện đại, mang tính cách mạng đối với giáo dục Việt Nam ; người tổ chức thực hành gíao dục kiên định và kiên trì, đem lại kết quả thực tiễn ; người thầy - nghệ sĩ.

Nhà trí thức cả đời khắc khoải tìm lẽ sống đời mình, cống hiến hết mình cho xã hội, say mê làm việc với năng lượng phi thường ngay ở ngưỡng tuổi 90. Người công dân yêu nước, yêu tự do dân chủ, khẳng khái, không sợ bạo quyền, chí tình với bạn bè đồng chí".

Nguồn : BBC tiếng Việt, 26/06/2019

EVFTA : mới nửa chặng đường

Nguyễn Anh Tuấn, RFA, 26/06/2019

Mười tháng trước đây, trong bài viết bên dưới [*], tôi có bàn về những trở lực đối với EVFTA, từ quyền lao động (chưa phê chuẩn các Công ước ILO cốt lõi), đến môi trường (chưa có những thay đổi về mặt thể chế bảo vệ môi trường, đơn cử là báo cáo đánh giá tác động môi trường của các dự án chưa được công khai) và xã hội dân sự (phải được tham gia vào quá trình giám sát việc thực thi các cam kết).

Ký EVFTA, hàng Việt Nam xuất sang EU hưởng ưu đãi thuế thế nào ?

Từ đó đến nay, chính quyền đã có một số cải thiện. Tháng 4/2019, trong một diễn biến chưa từng có tiền lệ, 'công đoàn độc lập' được đưa vào Dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi), dự kiến thông qua vào cuối năm nay hoặc đầu năm sau [1]. Một tháng sau, Chính phủ ban hành Nghị định 40 thi hành Luật Bảo vệ Môi trường, lần đầu tiên đặt ra yêu cầu phải công khai mọi bản tác động môi trường trên trang thông tin điện tử của cơ quan thẩm định [2]. Cách đây vài tuần thì đến lượt Quốc hội chính thức phê chuẩn Công ước ILO 98 về Quyền Tổ chức và Thương lượng Tập thể của người lao động [3].

Trước những động thái đó, EU đã có phản hồi tích cực khi Hội đồng EU bật đèn xanh cho Ủy ban EU ký EVFTA với Việt Nam vào ngày 30/6 tới đây ở Hà Nội.

Tuy nhiên phải chăng mọi việc như thế coi như là xong và chỉ là vấn đề thời gian trước khi EVFTA có hiệu lực ?

Hoàn toàn không phải vậy.

Lập pháp của EU theo cơ chế cùng ra quyết định (co-decision procedure) giữa Hội đồng EU và Quốc hội EU, chịu ảnh hưởng từ mô hình Quốc hội hai viện của nhiều nước. EVFTA hiện mới qua được một cửa - Hội đồng EU, đại diện cho 28 chính phủ thành viên. Cửa còn lại là Quốc hội EU, cơ quan dân cử gồm 751 thành viên đại diện cho cử tri toàn Châu Âu.

Mà Quốc hội EU thì chỉ vừa mới được bầu hồi tháng 5 vừa rồi, hiện vẫn trong giai đoạn định hình khối chính trị và thảo luận nghị trình. Vì lẽ các đân biểu EU thường bỏ phiếu theo khối chính trị của mình nên để được thông qua, EVFTA cần được sự ủng hộ của các khối chính trị lớn bao gồm EPP, S&D, Renew Europe và Greens [4].

Không phải ngẫu nhiên mà Đại sứ EU Bruno Angelet, trong bài trả lời phỏng vấn gần đây [5], đã cảnh báo sẽ có thêm yêu cầu, đòi hỏi và ‘những câu chuyện được coi là nhạy cảm’ từ phía Quốc hội EU khi thảo luận, xem xét thông qua EVFTA bởi lẽ kỳ bầu cử vừa rồi chứng kiến sự lên ngôi của khối xanh, khối tự do, khối xã hội vốn không tha thiết mấy với tự do thương mại.

Bởi vậy câu hỏi khi nào EVFTA hoàn tất để có hiệu lực vẫn còn để ngỏ ở đó và chính quyền còn phải nỗ lực thêm nữa để hoàn tất nửa chặng đường còn lại.

PS : Nói chuyện EVFTA, nghĩ cũng cần liên hệ đôi chút đến EUSFTA - FTA giữa EU và Singapore. Cũng bị trì hoãn vì những trục trặc pháp lý từ phía EU trong năm 2017 (dẫn đến việc tách Hiệp định Bảo hộ Đầu tư IPA ra khỏi FTA) song EUSFTA lại được thông qua nhanh hơn EVFTA, khi mà tháng 10/2018 đã được Hội đồng EU bật đèn xanh và 5 tháng sau đó có được cái gật đầu của Quốc hội EU, giúp Singapore trở thành quốc gia ASEAN đầu tiên có FTA với EU [6].

Có lẽ chính vì lo ngại những biến động nghị trường của EU sau mùa bầu cử tháng 5/2019 nên Chính phủ Lý Hiển Long đã nỗ lực hoàn tất EUSFTA ngay trong nhiệm kỳ Quốc hội EU khóa trước và giờ thì chỉ cần đợi một số thủ tục mang tính hình thức để hiệp định bắt đầu có hiệu lực.

Trong khi đó, Việt Nam thì vẫn phải chờ.

Nguyễn Anh Tuấn

Nguồn : RFA, 26/06/2019 (nguyenanhtuan's blog)

[*] Ai đang cản trở EVFTA ?

[1] http://laodongxahoi.net/bo-lao-dong-tbxh-trinh-chinh-phu-du-thao-du-an-bo-luat-lao-dong-sua-doi-1312414.html

[2] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Tai-nguyen-Moi-truong/Nghi-dinh-40-2019-ND-CP-huong-dan-Luat-bao-ve-moi-truong-413905.aspx

[3] http://vneconomy.vn/viet-nam-phe-chuan-cong-uoc-cua-ilo-ve-thuong-luong-tap-the-20190614155526573.htm

[4] https://www.ecfr.eu/publications/summary/how_to_govern_a_fragmented_eu_what_europeans_said_at_the_ballot_box

[5] https://news.zing.vn/dai-su-eu-evfta-co-the-duoc-ky-vao-cuoi-thang-6-hoac-dau-thang-7-post957125.html

[6] https://www.straitstimes.com/singapore/european-parliament-votes-yes-on-free-trade-partnership-agreements-with-singapore

**********************

Nghị viện Châu Âu có bị độc tài Việt Nam qua mặt ?

Phạm Chí Dũng, VOA, 26/06/2019

"Thỏa thuận EVFTA : một ngày tồi tệ cho quyền lợi của người lao động" (EU-Vietnam trade deal a bad day for workers' rights) - trang EUobserver cay đắng rút tít ngay sau khi Hội đồng bộ trưởng các nước thuộc Liên Hiệp Châu Âu (EU) đã phê chuẩn vào ngày 25/6/2019 cho việc ký kết không chỉ EVFTA (Hiệp định thương mại tự do Châu Âu - Việt Nam) mà còn cả EVIPA (Hiệp định Bảo hộ đầu tư với Liên Hiệp Châu Âu).

Toàn cảnh Nghị viện Châu Âu - Ảnh minh họa

Việc phê chuẩn hấp tấp hai hiệp định thương mại trên sẽ "có những hậu quả nghiêm trọng", và "Trong khi các nhà lãnh đạo tự chúc mừng mình về một thỏa thuận đã được thực hiện, công dân Châu Âu và Việt Nam không nên bỏ qua những người chiến thắng thực sự trong thỏa thuận đầu tư này : các doanh nghiệp lớn và các cá nhân giàu có, mà EU cho phép chiếm đoạt công lý và dân chủ vì lợi nhuận của họ", EUobserver chua chát.

Nhưng thực tế còn tối tệ hơn những gì mà EUobserver đánh giá và dự báo.

Cú lừa gạt hoàn hảo

Chính thể độc tài ở Việt Nam đã giành một thắng lợi lobby đáng giá đến mức làm cho không chỉ Ủy ban Châu Âu mà còn cả Hội đồng Châu Âu tin rằng nó không chỉ mang lại những giá trị thương mại quyến rũ cho các doanh nghiệp trong khối EU, mà còn đang cố gắng cải thiện nhân quyền, với bằng chứng là đảng đã chỉ đạo quốc hội ‘gật’ rất nhanh với Công ước 98 về thỏa ước lao động, để được EU chấp thuận cho ký EVFTA và EVIPA.

Công ước 98 là một trong số 3 công ước quốc tế còn lại của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) mà chính quyền Việt Nam đã chây ì không chịu ký từ rất nhiều năm qua. Nhưng việc chính quyền này chịu ký và phê chuẩn Công ước 98 thật ra cũng chẳng có gì đáng ngạc nhiên : đây là công ước ‘nhẹ’ nhất, tức ít liên đới nhất về các điều kiện cải thiện nhân quyền.

Trong khi đó, chính thể Việt Nam đã gần như phớt lờ hai công ước quốc tế còn lại về lao động là Công ước 87 về việc tự do thành lập công đoàn độc lập, và công ước 105 về chống cưỡng bức lao động. Lý do đơn giản là nếu phải chấp nhận ký hai công ước còn lại này, Việt Nam sẽ phải chính thức công nhận định chế công đoàn độc lập - luôn bị chính quyền quy chụp là ‘diễn biến hòa bình’ và ‘lật đổ chính quyền’, đồng thời phải tìm cách sửa đổi thực trạng có quá nhiều trẻ em ở Việt Nam nằm trong tình trạng phải lao động trước tuổi trưởng thành và bị cưỡng bức lao động.

Trong cuộc điều trần về chủ đề EVFTA - nhân quyền do Ủy ban Thương mại quốc tế Châu Âu tổ chức vào ngày 10 tháng Mười năm 2018 tại Brussels, nhiều nghị sĩ như bà Granwander Hainz đã chỉ thẳng ra rằng những lời hứa về ILO của Việt Nam chỉ là lời hứa suông từ trước giờ vì chưa có gì được thực hiện, cũng như các cam kết về nhân quyền chỉ toàn có tiêu đề mà không có nội dung cụ thể.

Còn John Sifton - Giám đốc Vận động, Ban Á Châu của Tổ chức Theo dõi nhân quyền quốc tế (Human Rights Watch) đã cảnh báo : "Vội vàng thông qua hiệp định thương mại với Việt Nam sẽ là một sai lầm lớn".

Vào đầu năm 2018 khi các cuộc đàm phán EVFTA được khởi động trở lại, Việt Nam đã hứa với EU sẽ ký và phê chuẩn Công ước 87 trong năm 2020. Tuy nhiên trong thông cáo báo chí ngày 25/6/2019, phía EU lại tỏ ra quá chểnh mảng về mốc thời gian này khi ghi nhận Việt Nam đã ký Công ước 98, và tỏ ra hài lòng một cách khó hiểu khi Việt Nam chỉ ‘có ý định’ ký và phê chuẩn hai công ước 87 và 105 vào năm… 2023.

Một cách nào đó và bằng những thủ thuật nào đó, những doanh nghiệp Châu Âu có lợi nhuận đáng kể trong EVFTA đã thành công trong việc vận động Ủy ban Châu Âu - cơ quan đặt nặng lợi ích thương mại hơn là nhân quyền - trình cho Hội đồng bộ trưởng Châu Âu để chấp thuận việc ký EVFTA và EVIPA.

Còn chính thể độc tài ở Việt Nam đã đạt được thành công đầu tiên về EVFTA và EVIPA mà gần như chẳng phải trả một cái giá đáng kể nào về nhượng bộ các quyền cơ bản của người dân.

Chiến thuật ‘câu giờ’ của chính quyền Việt Nam liên quan đến việc ký 3 công ước quốc tế về lao động là rất rõ. Hứa hẹn ‘sẽ ký’ từ trước cuộc điều trần ở Bỉ cho tới nay vẫn chỉ là một lời hứa chẳng có giá trị gì. Trong khi đó, Việt Nam vừa âm thầm vừa công khai vận động một số nước Châu Âu nhằm tác động đến Nghị viện Châu Âu để sớm thông qua EVFTA, với toan tính rằng nếu việc thông qua này diễn ra sớm trong nửa cuối năm 2019 thì Việt Nam sẽ có luôn EVFTA và EVIPA trong tay mà chẳng phải ký thêm bất kỳ một công ước quốc tế lao động nào.

Nếu mọi chuyện xảy ra đúng theo kịch bản trên, Nghị viện Châu Âu - cơ quan có thẩm quyền cuối cùng và mang tính quyết định về bỏ phiếu xem xét số phận EVFTA và EVIPA - sẽ bị chính thể Việt Nam qua mặt ngọt ngào và trọn vẹn - có giá trị như một cú lừa gạt hoàn hảo.

Nhân quyền vẫn bị bóp nghẹt

Hãy nhớ lại, vào ngày 15/11/2018, tức gần một tháng sau khi chính thể độc đảng ở Việt Nam đã tưởng như chắc ăn khi Ủy ban Châu Âu đồng thuận làm tờ trình cho Hội đồng Châu Âu để xem xét việc ký kết EVFTA với Việt Nam, Nghị viện Châu Âu đã bất ngờ tung ra nghị quyết 2018/2925(RSP) về nhân quyền Việt Nam. Bản nghị quyết này còn cứng rắn hơn cả bản nghị quyết về vấn đề nhân quyền Việt Nam mang số hiệu 2016/2755(RSP) công bố vào tháng Sáu năm 2016.

Toàn bộ nội dung của bản nghị quyết 2018/2925(RSP) giống hệt một cáo trạng toàn diện và đanh thép lên án chính thể độc đảng ở Việt Nam về rất nhiều hành vi vi phạm nhân quyền trầm trọng về tự do tôn giáo, tự do biểu đạt, tự do ngôn luận, tự do báo chí, nạn bắt bớ người hoạt động nhân quyền, không chịu ký kết các công ước quốc tế về lao động…

Sau khi EVFTA bị Hội đồng Châu Âu hoãn vô thời hạn vào tháng 2 năm 2019 mà nguồn cơn thực chất là vô số vi phạm nhân quyển của Hà Nội, Nguyễn Phú Trọng và bộ sậu Bộ Chính trị của ông ta đã phải tìm ra lối thoát. Một lần nữa, trong rất nhiều lần, Hà Nội lại hứa hẹn ‘sẽ cải thiện nhân quyền’, dù đã chẳng có bất kỳ lần nào trước đó lời cam kết này được biến thành hành động, thậm chí giới công an trị Việt Nam còn hành động ngược lại khi gia tăng bắt bớ giới bất đồng chính kiến trong giai đoạn gần nhất từ giữa năm 2016 đến nay.

Vậy Việt Nam đã ‘cải thiện nhân quyền’ ra sao ?

Cho tới giờ phút này, không khí đàn áp nhân quyền ở Việt Nam vẫn đặc sệt như một thùng thuốc súng. Chưa có bất kỳ một dấu hiệu nào cho bất kỳ một ‘cải thiện nhân quyền’ nào, dù chỉ mang tính mị dân hoặc để đối phó với cộng đồng quốc tế.

Ngay sau khi Đối thoại nhân quyền Việt - Mỹ kết thúc vào tháng 5 năm 2019, công an Việt Nam lại gia tăng bắt bớ những người hoạt động nhân quyền và xã hội dân sự. Nhà giáo Nguyễn Năng Tĩnh ở Nghệ An là một trong những vụ bị bắt giam mới nhất.

Trong khi đó, hầu hết các quyền cơ bản của người dân như tự do hội họp và lập hội, tự do biểu tình, tự do báo chí, tự do tôn giáo… vẫn bị nhà cầm quyền bóp nghẹt.

Ngoài việc Việt Nam phớt lờ hai công ước quốc tế còn lại về lao động mang số 87 và 105, việc sửa đổi Bộ Luật Lao động cũng trí trá và ma mãnh không kém khi dự thảo này tuyệt đối không đề cập đến khái niệm ‘công đoàn độc lập’, trong khi dựng lên một núi thủ tục hành chính để làm nản lòng những công nhân muốn tự tay thành lập công đoàn phi nhà nước.

Liệu Nghị viện Châu Âu có biết được toàn bộ ‘quy trình’ mà chính thể Việt Nam đã tìm cách qua mặt họ hay không ?

Không hề dễ ‘ăn’ EVIPA

Hy vọng còn lại cho nhân quyền Việt Nam liên quan EVFTA đang tùy thuộc vào thái độ của Nghị viện Châu Âu, bởi cơ quan này sẽ bỏ phiếu quyết định có thông qua EVFTA hay không.

Thực ra, EVFTA có thể được ký kết và phê chuẩn trước EVIPA vì đây chỉ là hiệp định mang tính ‘khung’. Để EVFTA được thông qua, chỉ cần có sự chấp thuận của các cơ quan như Ủy ban Thương mại Châu Âu, Cộng đồng Châu Âu và cuối cùng là Nghị viện Châu Âu.

Song với EVIPA thì lại nghiêm khắc hơn nhiều. Khác nhiều với EVFTA, EVIPA mới chính là cái mà một chính thể luôn muốn ‘ăn sẵn’ và ‘ăn đậm’ như Việt Nam cần kíp. Nhưng muốn có được EVIPA để mang lại lợi nhuận cụ thể chứ không phải môt thứ danh dự trừu tượng và an ủi như EVFTA, Việt Nam lại cần ‘vận động’ đủ 28 quốc gia thành viên của khối EU, mà nếu 4 trong số các quốc gia đó không đồng ý thì EVIPA không thể được ký kết và phê chuẩn, cũng đồng nghĩa với EVFTA sẽ ‘toi’ dù có được EU phê chuẩn.

Sẽ hoàn toàn không dễ dàng để một chính thể độc tài mà lươn lẹo đã trở thành bản chất có thể thuyết phục các quốc gia Châu Âu thông qua EVIPA, bởi những quốc gia này đã ngày càng nhận ra bản chất đó, nhất là đã được ‘mở mắt’ qua vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh và quá nhiều vi phạm nhân quyền đã trở thành hệ thống của chính thể Việt Nam.

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 26/06/2019

**********************

Phái đoàn EU tại Việt Nam ‘đóng góp’ gì trong việc vội ký EVFTA ?

Thường Sơn, VNTB, 26/06/2019

Cuối năm 2018, một quan chức cao cấp của Phái đoàn Liên Hiệp Châu Âu tại Việt Nam (EEAS) từ Hà Nội bay vào Sài Gòn để gặp vài nhà tranh đấu nhân quyền. Thế nhưng cuộc gặp này té ra không phải là quan chức đó quan tâm gì đến phong trào đấu tranh cho quyền con người ở Việt Nam, mà lại là việc ông ta tìm cách thuyết phục những người bất đồng chính kiến rằng ‘Việt Nam đã có tự do ngôn luận và tự do báo chí hơn’ và ‘nên ủng hộ sớm thông qua EVFTA (Hiệp định thương mại tự do Châu Âu - Việt Nam)".

Đại sứ Bruno Angelet, Trưởng Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam.

Đến tháng 5/2019, trong bối cảnh EVFTA vẫn bị hoãn bởi Hội đồng Châu Âu mà nguồn cơn thực chất là vô số vi phạm nhân quyền của Hà Nội, ông Bruno Angelet - Đại sứ, Trưởng Phái đoàn Liên Hiệp Châu Âu tại Việt Nam - chợt hào hứng thông báo với một tờ báo quốc doanh là Nhịp Cầu Đầu Tư : "Cao ủy Thương mại Châu Âu dự kiến họp thông báo những nội dung liên quan đến EVFTA vào ngày 28/5. Theo kế hoạch, Ủy ban Châu Âu và Nghị viện Châu Âu sẽ thông qua quy định cho phép việc ký kết hiệp định này vào ngày 25/6. Nhiều khả năng, lễ ký EVFTA sẽ chính thức diễn ra vào ngày 27 hoặc 28/6".

Sau đó, quả thực Liên Hiệp Châu Âu (EU) đã có một cuộc họp vào ngày 28/5/2019 về EVFTA. Một tháng sau, vào ngày 25/6/2019, EU đã có thông cáo báo chí về việc Hội đồng bộ trưởng các nước thuộc Liên Hiệp Châu Âu đã phê chuẩn vào cho việc ký kết không chỉ EVFTA mà còn cả EVIPA (Hiệp định Bảo hộ đầu tư với Liên Hiệp Châu Âu) sẽ được ký vào cuối tháng 6 năm 2019.

"Thỏa thuận EVFTA : một ngày tồi tệ cho quyền lợi của người lao động" (EU-Vietnam trade deal a bad day for workers' rights) - trang EUobserver cay đắng rút tít. Việc phê chuẩn hấp tấp hai hiệp định thương mại trên sẽ "có những hậu quả nghiêm trọng", và "Trong khi các nhà lãnh đạo tự chúc mừng mình về một thỏa thuận đã được thực hiện, công dân Châu Âu và Việt Nam không nên bỏ qua những người chiến thắng thực sự trong thỏa thuận đầu tư này : các doanh nghiệp lớn và các cá nhân giàu có, mà EU cho phép chiếm đoạt công lý và dân chủ vì lợi nhuận của họ" - EUobserver chua chát.

Bruno Angelet là một trong những quan chức Châu Âu vẫn thường biểu thị sự nôn nóng về EVFTA được ký kết phê chuẩn càng sớm càng tốt, nhưng phát ngôn và hành động của ông lại không mấy quan tâm đến các điều kiện về cải thiện nhân quyền. Rất ít khi Bruno Angelet gặp gỡ và chia sẻ với giới đấu tranh nhân quyền ở Việt Nam.

Đó là một thực tế đáng buồn nếu đối chiếu với các tiêu chuẩn dân chủ và nhân quyền của những quốc gia đi đầu trong khối EU. EVFTA đang tiếp cận Việt Nam, song trên tất cả là tương lai tung bay của ngọn cờ nhân quyền trong hiệp định này, nhưng dường như Phái đoàn Liên Hiệp Châu Âu tại Hà Nội vẫn chẳng có một bước tiến đáng chú ý nào về những điều kiện nhân quyền cho Việt Nam mà Nghị viện Châu Âu đang ra công đòi hỏi.

Còn chính thể độc tài ở Việt Nam đã giành một thắng lợi lobby đáng giá đến mức làm cho không chỉ Ủy ban Châu Âu mà còn cả Hội đồng Châu Âu tin rằng nó không chỉ mang lại những giá trị thương mại quyến rũ cho các doanh nghiệp trong khối EU, mà còn đang cố gắng cải thiện nhân quyền, với bằng chứng là đảng đã chỉ đạo quốc hội ‘gật’ rất nhanh với Công ước 98 về thỏa ước lao động, để được EU chấp thuận cho ký EVFTA và EVIPA. Việc chính quyền này chịu ký và phê chuẩn Công ước 98 thật ra cũng chẳng có gì đáng ngạc nhiên : đây là công ước ‘nhẹ’ nhất, tức ít liên đới nhất về các điều kiện cải thiện nhân quyền.

Trong khi đó, chính thể Việt Nam đã gần như phớt lờ hai công ước quốc tế còn lại về lao động là Công ước 87 về việc tự do thành lập công đoàn độc lập, và công ước 105 về chống cưỡng bức lao động.

Trong cuộc điều trần về chủ đề EVFTA - nhân quyền do Ủy ban Thương mại quốc tế Châu Âu tổ chức vào ngày 10 tháng Mười năm 2018 tại Brussels, nhiều nghị sĩ như bà Granwander Hainz đã chỉ thẳng ra rằng những lời hứa về ILO của Việt Nam chỉ là lời hứa suông từ trước giờ vì chưa có gì được thực hiện, cũng như các cam kết về nhân quyền chỉ toàn có tiêu đề mà không có nội dung cụ thể.

Còn John Sifton - Giám đốc Vận động, Ban Á Châu của Tổ chức Theo dõi nhân quyền quốc tế (Human Rights Watch) đã cảnh báo : "Vội vàng thông qua hiệp định thương mại với Việt Nam sẽ là một sai lầm lớn".

Nghị viện Châu Âu - cơ quan có thẩm quyền cuối cùng và mang tính quyết định về bỏ phiếu xem xét số phận EVFTA và EVIPA - đang đối diện nguy cơ bị chính thể Việt Nam cùng sự ‘tiếp tay’ của EEAS, qua mặt ngọt ngào và trọn vẹn - có giá trị như một cú lừa gạt hoàn hảo.

Thường Sơn

Nguồn : VNTB, 26/06/2019

Asanzo : niềm tin bị đánh tráo

Cánh Cò, RFA, 24/06/2019

Khi câu chuyện của Asanzo lên trang nhất của báo Tuổi Trẻ, người Việt Nam gần như bất động trước sự lừa đảo quá trắng trợn của một tập đoàn nổi tiếng. Asanzo từng được xem như một niềm hãnh diện của hàng hóa chất lượng cao của Việt Nam qua những sản phẩm có vị thế công nghiệp là xu hướng phát triển của đất nước đúng theo slogan "công nghiệp hóa, hiện đại hóa".

Tập đoàn Asanzo bị Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao tước danh hiệu hàng Việt Nam chất lương cao. Ảnh : Dân Trí.

Nhìn dưới đôi mắt của một doanh nghiệp thì việc mua sản phẩm của Trung Quốc lột Bar code thay bằng dòng chữ Made in Việt Nam là chuyện bình thường đối với những thương buôn mua đứt bán đoạn, tiền trao cháo múc rồi ai về nhà nấy. Thế nhưng đối với một doanh nghiệp lên tới cỡ "tập đoàn" thì hành vi này nghiêm trọng dù nhìn chúng ở góc độ nào cũng thấy vi phạm luật pháp, cho dù luật pháp Việt Nam chưa hoàn thiện như các nước tiên tiến cũng không có chỗ cho hành vi lừa đảo và che mắt cả một tập thể người tiêu dùng hơn 90 triệu người.

Asanzo bị tờ Tuổi Trẻ theo dõi trong nhiều tháng và ba bài báo liên tiếp bóc trần con đường mà sản phẩm của nó từ lúc nhập vào Việt Nam qua đường tiểu ngạch cho tới nhập kho, lột Bar code, thêm vào Made in Vietnam, đóng gói lại rồi xuất xưởng cho các đại lý….con đường qua nhiều giai đoạn nhưng được lót ổ từ khi những chiếc container chở đầy ắp máy lạnh, TV, hàng điện máy của Trung Quốc đã dán sẵn nhãn sản phẩm mang tên Asanzo cho đơn vị đặt hàng tại thành phố. Con đường ấy ai biết và bao che đang được giới chức hữu trách điều tra và kết quả cho dù thế nào thì người tiêu thụ sản phẩm Asanzo cũng là người thiệt thòi nhất.

Cái thiệt thòi không phải là đồng tiền mà là sói mòn lòng tin khi đặt vào một doanh nghiệp bán hàng Việt Nam cao cấp. Niềm tin ấy mang theo kiêu hãnh và sự cổ võ cho khuôn mặt Việt trên thương trường thế giới. Asanzo buôn bán hàng giả cho người Việt, vốn bị nhiều thứ giả trong cuộc sống khuấy cho đảo điên, bề bộn hàng ngày.

Có người ví von Asanzo "treo đầu Việt bán thịt Tàu" cũng không sai mấy, chỉ có điều cái đầu Việt ngày càng được truyền thông, lãnh đạo cao cấp nâng lên tận trời khiến cho nó ngày một phình to ra đến nỗi trở thành dị dạng so với ngày đầu tiên nó được giới thiệu một cách e dè và khá khiêm tốn. Lẽ nào truyền thông lẫn các cấp lãnh đạo từng tiếp tay cho nó biến dạng lại phủi tay khi bộ mặt thật của nó lộ ra một cách trơ tráo và đáng buồn như vậy ?

Asanzo không phải là trường hợp duy nhất, trước nó là Khải Silk cũng từng làm cho truyền thông có đề tài bàn luận khi doanh nghiệp này mua lụa của Trung Quốc về thay nhãn Made in Vietnam, bán lẫn lộn với lụa Việt Nam, vốn khó sản xuất mà giá thành lại cao, tung ra thị trướng với những lời có cánh. Vương quốc của Khải Silk sụp đổ nhưng ông vua ấy vẫn còn thời gian thu góp của cải về quê làm "người tử tế".

Nếu Khải Silk bị chế tài bởi pháp luật thì có lẽ ngăn được phần nào con quái vật Asanzo tung hoành trong suốt bao năm nay. Pháp luật không với tay tới sự lừa đảo của Khải Silk bởi không có người chính thức đâm đơn kiện trước tòa án. Viện kiểm sát, cơ quan điều tra xem chuyện lừa đảo này là nhỏ hay đã đưa tay ra cứu Khải Silk để nhận lại sự biết ơn thì không ai biết. Người ta chỉ biết rằng sự im lặng đồng lõa ấy đã tạo cơ hội cho Asanzo cũng như nhiều doanh nghiệp chưa bị lộ khác.

Asanzo chính là khuôn mặt của xã hội Việt Nam hiện nay. Báo chí thi nhau ca tụng khi nó vừa lớn mạnh, nhiều chương trình hỗ trợ, tâng bốc nó để xác nhận vị trí đầu đàn mà nó đang nghiễm nhiên mang trên vai, dân chúng đua nhau mua các sản phẩm mà họ được nghe, thấy trên các trang quảng cáo…..dòng chảy lừa đảo ấy mang lợi nhuận cho Asanzo đã đành, nguồn lợi lớn lao hơn đang chảy vào túi người Trung Quốc, ngồi bên kia biên giới ung dung đếm nhân dân tệ đã được chuyển đổi từ đồng tiền máu thịt của người tiêu dùng Việt Nam.

Hàng Trung Quốc vốn mang tiếng mau hư, sẵn sàng phản chủ bất cứ lúc nào vì vậy khi dán nhãn : "Hàng Việt Nam sản xuất theo công nghệ Nhật Bản", ông chủ Asanzo chỉ làm thêm một động thái kích thích mà người Việt nào cũng có sẵn trong máu "hàng Nhật là nhất thế giới" để đối trọng lại với tai tiếng mà Trung Quốc đang mang trên mình.

Sau bao nhiêu năm chạy theo hàng giá rẻ của Trung Quốc người Việt từ từ nhận ra rẻ nhưng không bền thì mắc hơn cả giá cao nhiều lần. Nhiều gia đình Việt Nam đã dứt khoát nói không với hàng Trung Quốc và mạnh dạn ủng hộ hàng Việt Nam cao cấp. Sự ủng hộ ấy nay lại bị Asanzo dắt mũi khiến cho hàng loạt mặt hàng cao cấp khác của Việt Nam bị ảnh hưởng lây và vì vậy không ít ý tưởng thoát hàng giả, hàng rẻ tiền của Trung Quốc mà nhiều doanh nghiệp đang hướng tới bị chặn đứng một cách oan uổng.

Cho tới nay chính quyền vẫn giữ im lặng, báo chí len lén gỡ bỏ những bài viết ca tụng Asanzo lẫn chủ nhân của nó. Người dân theo dõi với tâm trạng lạc lõng không định hướng, hàng điện máy Asanzo vẫn nằm trên kệ của nhiều đại lý… dòng chảy kỳ lạ của câu chuyện không biết sẽ diễn tiến tiếp như thế nào nhưng xem ra người ta không để ý mấy tới cái gọi là số phận hàng hóa Việt Nam vốn nuôi sống hàng triệu gia đình đang lây lất chống lại cơn sóng dữ từ Trung Quốc.

Và nhất là sự giả trá. Asanzo đã đẩy nó lên một tầm cao mới. 

Cánh Cò

Nguồn : RFA, 24/06/2019 (canhco's blog)

*****************

Hàng Trung Quốc đội lốt hàng Việt chất lượng cao qua vụ Asanzo

Trung Khang, RFA, 24/026/2019

Vào ngày 21/6/2019, báo Tuổi Trẻ trong nước cho công bố loạt bài Điều tra : ‘Asanzo - hàng Trung Quốc 'đội lốt' hàng Việt’. Loạt bài này gây chấn động trong dư luận vì theo quảng cáo của Asanzo thì công ty này sử dụng 'đỉnh cao công nghệ Nhật Bản' để sản xuất hàng điện tử gia dụng và sản phẩm của Asanzo được chứng nhận ‘Hàng Việt Nam chất lượng cao do người tiêu dùng bình chọn’.

Công nhân công ty Asanzo đang làm việc. (Ảnh minh họa) - Courtesy kinhtemoitruong.vn

Theo phóng sự của báo Tuổi Trẻ thì vào cuối năm 2018, hải quan từng phát hiện một doanh nghiệp nhập lò nướng thủy tinh nhãn hiệu Asanzo từ Trung Quốc khai báo gian dối. Từ thông tin này, sự thật dần hé lộ, không chỉ nhập hàng nguyên chiếc khai báo linh kiện, nay Asanzo còn gỡ tem ‘made in China’ rồi dán đè tem ‘xuất xứ Việt Nam’ lên sản phẩm bán ra thị trường.

Ông Lê Văn Triết, nguyên Bộ trưởng Thương Mại, khi trao đổi với RFA hôm 24/6, đưa ra nhận định về thông tin vừa nêu :

"Cái đó tôi nghĩ là bậy, mình lột nhãn người ta rồi mình dán nhãn mình, như thế là việc kinh doanh không chính đáng. Bị phát hiện sẽ phải bị trừng phạt, mà nặng thì theo tôi là mệt mỏi chứ không hề đơn giản. Dù cách nói của anh như thế nào nhưng bản chất của vấn đề là anh làm ăn không sòng phẳng, nên không sớm thì muộn sẽ bị trừng phạt. Nếu ranh mãnh thì có thể có cái lọt, nhưng tôi nghĩ đi đêm có ngày gặp ma".

Đây không phải lần đầu tiên một nhãn hiệu có tiếng tại Việt Nam dùng hàng Trung Quốc giả danh Hàng Việt Nam Chất Lượng Cao. Vào tháng 10 năm 2017, công ty Khải Silk bị cho là lừa gạt khách hàng vì nhập khăn lụa Trung Quốc về gắn mác thương hiệu ‘Khaisilk-Made in Vietnam’ và bán với giá cao đã gây chấn động dư luận. Hành vi gian dối này ảnh hưởng xấu đến môi trường kinh doanh của Việt Nam như thế nào ?

Theo nguyên Bộ trưởng Thương mại, Lê Văn Triết, việc này sẽ ảnh hưởng rất lớn :

"Hành vi đó là chết cho Việt Nam, làm sao mà Hàng Việt Nam Chất Lượng Cao mà lột nhãn người ta dán nhãn mình, mà cái của người ta có phải ‘chất lượng cao’ đâu mà mình dám đưa vào của mình là ‘chất lượng cao’".

Theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, hiện sống tại Hà Nội, việc các doanh nghiệp nhập nguyên phụ liệu Trung Quốc về sản xuất là phổ biến tại Việt nam. Ông cho biết, riêng ngành hàng may mặc của Việt Nam hiện nhập khoảng 40% nguyên phụ liệu của Trung Quốc, vì giá rẻ bất ngờ. Ông nói tiếp :

"Việc Asanzo nhập phụ kiện Trung Quốc về lắp ráp cũng nằm trong xu thế như vậy. Chỉ có điều Asanzo lại không gia công thêm, giá trị gia tăng trên đất Việt Nam của Asanzo là quá thấp, mà lại bóc mác ‘Made in China’ và dán mác ‘Made in Vietnam’ vào. Đấy là sự gian lận thương mại, vi phạm quy định về thương hiệu, nhãn hiệu, cần được xử lý…".

Công nhân công ty Asanzo đang làm việc. (Ảnh minh họa) Courtesy TP

Chủ một doanh nghiệp phân phối hóa mỹ phẩm ở Sài Gòn không muốn nêu tên cho biết, đây là một kiểu làm ăn gian lận phổ biến ở Việt Nam, đã xảy ra từ lâu lắm rồi. Người tiêu dùng ở Việt Nam ai biết thì né, không biết thì phải chịu thôi. Ông nói tiếp :

"Ngòai Asanzo còn có những thương hiệu như máy quạt Sun House, Media… họ vẫn để nhãn mác Việt họ bán trong khi xuất xứ Trung Quốc rõ ràng. Đó là bề nổi, còn những lĩnh vực chìm bên trong như lĩnh vực mình phân phối là hóa mỹ phẩm, thì gần như 99% đối tác mua nguyên liệu Trung Quốc rồi về nhà làm, thay đổi nhãn mác thành nhãn Việt hết. Thậm chí có những người Trung Quốc qua bên này mời doanh nghiệp hóa mỹ phẩm, họ chỉ cần mình đứng tên, còn họ làm cho mình hết sản phẩm, bao bì, nhãn mác, tiếng Việt luôn, mình chỉ việc đứng tên. Thật sự là vậy đó".

Theo Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, trong thực tế có nhiều hơn một Asanzo, do đó việc kiểm soát cần được tăng cường. Cần phát huy hơn nữa vai trò của các hiệp hội nghề, tức là hiệp hội do các doanh nghiệp tổ chức lại, tự giám sát, sẽ có hiệu quả hơn… Còn Tổ chức Hàng Việt Nam Chất Lượng Cao thì Tiến sĩ Lê Đăng Doanh cho rằng phải rút kinh nghiệm từ chuyện này và có các quy trình giám sát nghiêm ngặt hơn.

Vào ngày 21 tháng 6 năm 2019, sau loạt bài của báo Tuổi Trẻ về gian lận của Asanzo, Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao đã cho báo chí biết việc tước ngay quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận Hàng Việt Nam chất lượng cao đối với doanh nghiệp ASANZO

Bà Vũ Kim Hạnh, chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao đã nhận lỗi với người tiêu dùng và các doanh nghiệp làm ăn chân chính về sai sót này.

Theo bà Hạnh, hành vi nhập hàng Trung Quốc ghi xuất xứ Việt Nam đã gây tổn thương nghiêm trọng đến niềm tin của người tiêu dùng Việt Nam vào hàng Việt, và ảnh hưởng xấu tới uy tín chương trình hàng Việt Nam chất lượng cao.

Bà Hạnh cũng giải thích rõ thêm chỉ có 2 sản phẩm của Asanzo được chứng nhận hàng Việt Nam chất lượng cao là : Tivi và Thiết bị Smart Box (cục bắt tín hiệu truyền hình mặt đất), còn các sản phẩm khác của Asanzo không được người tiêu dùng bình chọn.

Anh Hoa Thanh Vo, một người dân tại Sài Gòn khi trao đổi với phóng viên RFA qua tin nhắn liên quan vấn đề này đưa ra nhận định :

"Nhà Nước Việt Nam hiện nay làm ra rất nhiều cơ quan để phòng chống hàng giả, tôi có thể ví như thế này ‘chỉ cần con ruồi bay qua họ đã biết con đực hay cái’. Vậy tại sao sao hàng Trung Quốc mang nhãn Việt vẫn tồn tại nhiều năm (!?)".

Nguyên Bộ trưởng Thương Mại, Lê Văn Triết, cho rằng nhà nước phải có chính sách rất rõ ràng về đầu tư. Theo ông, vấn đề này rất đa dạng và phức tạp, mà chính sách nhà nước đưa ra chưa tương ứng. Ông nói tiếp :

"Đó là phần nhà nước, còn phần doanh nghiệp thì phải đi vào con đường làm ăn chân chính, không dối trá, tắc trách, tráo trở… Làm ăn làm sao cho thật đàn hoàng, đường lối kinh doanh của mình phải được sát lập trong tất cả các doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp nào hám lợi làm những chuyện đó thì nhà nước phải có những chế tài. Nếu không có chế tài thì người ta cứ lợi dụng những chuyện như thế để làm giàu. Đã có biết bao nhiêu người và doanh nghiệp làm như vậy mà không bị chế tài, không bị trừng phạt. Tôi cho rằng nhà nước phải chịu trách nhiệm, tức là phải hết sức quyết liệt, chứ không thể nói miệng.Hội nghị đến nói cho nhiều rồi về mạnh ai nấy làm thì không được".

Cho đến cuối ngày 24/6/2019, theo trang thông tin chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chính thức có văn bản yêu cầu Bộ Tài chính, phối hợp với Bộ Công an, Bộ Công thương và các cơ quan liên quan xác minh việc Công ty cổ phần Điện tử Asanzo nhập khẩu sản phẩm sản xuất tại nước khác gắn nhãn xuất xứ Việt Nam để bán ra thị trường Việt Nam.

Theo Sở Công thương thành phố Hồ Chí Minh, Công ty cổ phần Điện tử Asanzo hoạt động theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh do Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hồ Chí Minh cấp ngày 20/10/2016, sản xuất, kinh doanh các mặt hàng như : smart TV, bếp hồng ngoại, bình đun nước, lò nướng, nồi cơm điện, lò vi sóng, máy xay sinh tố, bàn ủi, máy lạnh, quạt, quạt làm mát và điện thoại đi động.

Trung Khang

Nguồn : RFA, 24/06/2019

*******************

Bộ Công thương Việt Nam ‘khẩn trương kiểm tra’ vụ Asanzo

BBC, 24/06/2019

Bộ trưởng Bộ Công thương Việt Nam Trần Tuấn Anh chỉ đạo tất cả các đơn vị có liên quan trong Bộ rà soát, đánh giá cụ thể về vụ việc của Công ty Asanzo đang gây xôn xao.

Ông Phạm Văn Tam là chủ tịch kiêm nhà sáng lập tập đoàn Asanzo

Trước đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Bộ Công thương và các cơ quan liên quan "khẩn trương kiểm tra" vụ Asanzo.

Tranh cãi bắt đầu từ khi báo Tuổi Trẻ có loạt bài nói công ty cổ phần điện tử Asanzo Việt Nam nhập khẩu sản phẩm sản xuất tại Trung Quốc nhưng gắn nhãn xuất xứ Việt Nam.

Cũng có câu hỏi về việc nhập khẩu các linh kiện sản phẩm của công ty này và mức thuế mà Công ty Asanzo đóng góp cho ngân sách trong thời gian qua.

Sau chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh đã yêu cầu các cơ quan như Cục Xuất nhập khẩu, Cục Công nghiệp…tiến hành kiểm tra.

Thông cáo của Bộ này nói các đơn vị phải báo cáo kết quả "trong thời gian sớm nhất".

Trang web chính thức của Asanzo hôm 24/6 ra thông cáo trả lời về cáo buộc của báo Tuổi Trẻ.

Asanzo nói báo Tuổi Trẻ "có thể gây hiểu lầm về thương hiệu và sản phẩm mang thương hiệu Asanzo".

Thông cáo này nói Asanzo sử dụng linh kiện, nguyên liệu từ các nhà cung cấp "có chất lượng, giá tốt" ở trong nước và ngoại nhập.

Asanzo khẳng định : "Các linh kiện, nguyên liệu, sản phẩm mà Asanzo nhập khẩu đều thực hiện theo đúng quy định của các cơ quan quản lý nhà nước".

Ông Phạm Văn Tam là chủ tịch kiêm nhà sáng lập tập đoàn Asanzo.

Nội địa hóa ?

Trong bài mới nhất của Tuổi Trẻ, tờ này tường thuật buổi gặp báo Tuổi Trẻ của ông Phạm Văn Tam hôm 22/6.

Theo tờ này, ông Tam nói với báo Tuổi Trẻ rằng tỉ lệ nội địa hóa của tivi Asanzo không phải tính trên từng món linh kiện mà ông tính trên giá tiền hóa đơn đầu vào.

"Nghĩa là trên giá tiền sản phẩm mua vào để làm ra một cái tivi. Nếu tính trên hóa đơn thì giá trị tỉ lệ linh kiện nhập khẩu từ 60-70%. Còn lại khoảng 30-40% là nội địa".

Khi được hỏi tỉ lệ nội địa gồm những gì ? Ông Tam cho biết : "Đó là vỏ nhựa, dây nguồn điện, thùng xốp, bao bì giấy, nhân công lắp ráp... Mấy cái này mình được phép cộng vào. Mình tính thế thôi chứ không muốn tính nhiều hơn, rồi công bố là nội địa hóa đến 80-90%".

Báo Tuổi Trẻ nói họ thắc mắc rằng nếu tỉ lệ nội địa hóa tính trên giá trị gồm những món như vậy thì tỉ lệ linh kiện nhập khẩu gần như 99% ?

Cũng theo tờ này, ông Tam trả lời họ : "Đúng. Gần như là mình nhập 100%. Bên mình chỉ là khâu đầu - cuối, mình ráp lên, kiểm tra sản phẩm đạt thì cho ra thị trường".

Liên quan phản ánh của Tuổi Trẻ về việc Asanzo ghi xuất xứ Việt Nam, made in Việt Nam trên sản phẩm bán ra thị trường, ông Tam chia sẻ : "Bản thân tôi cảm nhận là Asanzo tự lắp ráp rồi có các nhà cung cấp Việt Nam họ cung cấp thì mình ghi xuất xứ Việt Nam. Chứ chưa có văn bản nào ghi chính thức, hướng dẫn các doanh nghiệp như chúng tôi là hàng lưu hành nội địa có được ghi xuất xứ Việt Nam hay không ?"

"Tôi có tìm hiểu, nhưng cơ quan nhà nước chỉ hướng dẫn với hàng xuất khẩu chứ không nói hàng tiêu thụ nội địa", ông Tam nói, theo tờ Tuổi Trẻ.

*******************

Công nghệ ốc vít, hàng Trung Quốc thành hàng Việt chất lượng cao lừa dân

Trần Thủy, VietnamNet, 25/06/2019

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đặt hàng sản xuất tại Trung Quốc rồi tháo rời thành linh kiện nhập về, hoặc bắt tay nhau chia ra nhập một số bộ phận của cùng nhà sản xuất về lắp ráp ghi Made in Vietnam, vừa trốn thuế vừa lừa người tiêu dùng.

Công nghệ vặn ốc vít

Ông Phạm Thành Trí từng là chủ nhân của thương hiệu tivi VVC, đã thôi kinh doanh sản phẩm này cách đây hơn 10 năm, cho hay Quảng Châu, Phật Sơn, Thâm Quyến, thuộc tỉnh Quảng Đông nhiều năm trước là trung tâm lớn về sản xuất hàng gia dụng tại Trung Quốc .

Tại đây có những cơ sở sản xuất tivi, điều hòa, tủ lạnh,... có thể đáp ứng nhu cầu khách hàng từ A-Z. Nếu khách hàng muốn mua một số linh kiện để lắp cho sản phẩm của mình họ cũng có thể đáp ứng, nếu mua sản phẩm hoàn chỉnh họ cũng sẵn sàng. Nếu khách hàng muốn có thiết kế riêng về sản phẩm nhưng không có khả năng thực hiện, họ cũng nhiệt tình "giúp đỡ".

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đặt hàng sản xuất tại Trung Quốc rồi tháo rời thành một vài nhóm linh kiện nhập về nước.

Có rất nhiều doanh nghiệp từ các tỉnh xa xôi của Trung Quốc như Sơn Đông, Thanh Hải,... cũng đến đây đặt hàng rồi mang về điạ phương tiêu thụ. Đa số các doanh nghiệp này chỉ nắm thương hiệu, còn từ thiết kế đến sản xuất ra sản phẩm cuối cùng đều trông cậy vào nhà cung cấp.

Ngoài cung cấp cho các doanh nghiệp trong nước, các nhà máy ở đây cũng bán cho những doanh nghiệp nước ngoài, trong đó có Việt Nam. Như đã biết, ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam rất yếu kém, vì vậy việc tìm mua những linh kiện trong nước là không thể, có chăng chỉ là vỏ các ton, hộp xốp và một vài chi tiết nhựa giản đơn.

Cho nên, các doanh nghiệp kinh doanh hàng tiêu dùng phải mua tất cả từ nhà cung cấp nước ngoài. Điều này ai cũng rõ. Không nhất thiết phải sản xuất tất cả tại Việt Nam, nhưng vấn đề quan trọng là các doanh nghiệp phải làm chủ về công nghệ, nắm về thiết kế sản phẩm, rồi đặt mua linh kiện từ các nhà cung cấp nước ngoài theo ý mình, phục vụ cho việc lắp ráp sản phẩm.

Tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp nhỏ Việt Nam không làm chủ được công nghệ, không thiết kế được sản phẩm nên phải nhờ toàn bộ nhà cung cấp làm cho. Khách hàng có thể đặt họ sản xuất ra một chiếc tivi hoàn chỉnh, nhưng không lắp thành sản phẩm mà để ở dạng rời, đóng gói xuất về Việt Nam, sau đó mới lắp ráp. Những sản phẩm này còn được nhà sản xuất đánh dấu sẵn vị trí, để khi về cứ nhìn vào đó mà vặn ốc vít cho thuận tiện. Thậm chí cả bao bì, muốn in tiếng Việt như thế nào, họ cũng sẵn sàng làm hết.

Nhiều mặt hàng lắp ráp ở Việt Nam thực chất toàn linh kiện do Trung Quốc sản xuất 

Cho đến nay, nhiều doanh nghiệp kinh doanh hàng tiêu dùng của Việt Nam vẫn làm theo cách này. Có những doanh nghiệp không hề có nhà máy, không sản xuất bất cứ thứ gì trong nước, nhưng hàng năm vẫn cho ra thị trường hàng trăm ngàn chiếc tivi, máy điều hòa,... Sản phẩm như vậy không thể coi là hàng sản xuất tại Việt Nam, nhưng vẫn ghi Made in Viet Nam. Vì thế, nếu Asanzo ghi trên sản phẩm là Made by Asanzo thì có lẽ không vấn đề gì, bởi câu chuyện OEM (sản xuất theo thiết bị gốc) đang phổ biến trên thế giới.

Phù phép thành hàng Việt Nam

Cái chết ở đây là cứ bóc nhãn Made in China để ghi Made in Vietnam vào, thậm chí còn gửi hồ sơ xin công nhận là hàng Việt Nam chất lượng cao. Vì sao phải làm như vậy ? Bởi vì như vậy mới bán được hàng, nếu ghi Made in China thì rất khó bán. Hơn nữa, nhập linh kiện về lắp ráp thì được hưởng thuế thấp hơn nhập sản phẩm nguyên chiếc. Làm theo cách này sẽ né được thuế, về nước chỉ cần công nghệ vặn ốc vít là ra đời sản phẩm. Nhưng với cách làm này, các doanh nghiệp đang lừa dối người tiêu dùng và gian lận những khoản thuế lớn, giúp giữ giá bán thấp mới tiêu thụ được hàng hóa. Nếu chiếc tivi Asanzo đang bán 3,8 triệu đồng mà nhập nguyên chiếc, chắc chắn giá sẽ cao hơn từ 15-20% nên khó cạnh tranh.

Cũng không chỉ có hàng tiêu dùng, các sản phẩm thời trang, dệt may cũng tương tự. Câu chuyên của Khaisilk là ví dụ, không có vùng nguyên liệu dâu tằm, không có nhà máy dệt lụa, mà vẫn có lụa Việt Nam để bán. Cuối cùng hóa ra là mua lụa Trung Quốc, bóc nhãn Made in China thay bằng Made in Vietnam.

Cách làm này không hề bền vững và lâu dài. Bởi muốn bán được hàng tiêu dùng thì cần phải quảng cáo nhiều. Quảng cáo mà nói hàng Trung Quốc thì khó bán, nói hàng Việt Nam mới bán được, nhưng cuối cùng sẽ lòi ra. Vậy hàng Việt Nam sản xuất ở đâu, giá trị của Việt Nam trong đó là gì, sẽ không trả lời được, ông Trí nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ở đây còn những bất cập. Theo ông Trí, trước đây, muốn lắp ráp tivi tại Việt Nam, dây chuyền phải được các cơ quan chức năng kiểm tra đánh giá, đạt tiêu chuẩn mới cấp phép.

"Chúng tôi không có dây chuyền phải thuê công ty Viettronic Đống Đa và Viettronic Thủ Đức để lắp sản phẩm. Câu hỏi là những dây chuyền lắp ráp như của Asanzo, đã được kiểm tra, đánh giá đủ điều kiện chưa và có cấp phép hay chưa ? Nếu đủ điều kiện và có giấy phép thì mới được lắp ráp và hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện", ông Trí nghi ngờ.

Bên cạnh đó, chính sách của chúng ta không khuyến khích doanh nghiệp gia tăng sản xuất trong nước mà chỉ khuyến khích nhập linh kiện về láp ráp. Nhập linh kiện về thì được hưởng thuế thấp hơn nhập sản phẩm nguyên chiếc, vì vậy doanh nghiệp cứ nhập linh kiện thôi. Đúng ra, cần phải có chính sách như đánh thuế nhập khẩu dựa trên giá trị hóa đơn nhập khẩu. Tức là cùng một mức thuế, nhưng nếu doanh nghiệp nhập 100% bộ linh sẽ khác với doanh nghiệp chỉ nhập 50% bộ linh kiện, còn 50% mua trong nước. Như vậy mua trong nước càng nhiều thì số tiền thuế càng thấp, có như vậy mới thúc đẩy doanh nghiệp phát triển công nghiệp hỗ trợ.

Về phía Bộ Công thương mới đây cũng cho biết, hiện tượng gian lận thương mại thông qua ghi nhãn xuất xứ hàng hóa sản xuất tại Việt Nam ngày càng gia tăng. Nhiều sản phẩm, hàng hóa được nhập khẩu từ nước ngoài, hoặc đặt gia công tại nước ngoài, nhưng lại gắn mác là hàng Made in Vietnam để gian lận thương mại, lừa người tiêu dùng.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc xây dựng quy định về hàng hóa được ghi nhãn sản xuất tại Việt Nam là cần thiết nhằm tạo hành lang pháp lý với mục tiêu phòng chống gian lận thương mại về xuất xứ hàng hóa và bảo vệ người tiêu dùng. Việc ghi nhãn sản xuất tại Việt Nam nên được áp dụng trên nguyên tắc tự nguyện, tự kê khai. Tuy nhiên, khi cá nhân, tổ chức thực hiện ghi nhãn sản xuất tại Việt Nam, hàng hóa bắt buộc phải đáp ứng tiêu chí và phải chứng minh việc đáp ứng tiêu chí đó khi được yêu cầu. Trong trường hợp cá nhân, tổ chức ghi công đoạn sản xuất tại Việt Nam thì phải chứng minh được việc hàng hóa trải qua công đoạn sản xuất, gia công có phát sinh giá trị tại Việt Nam.

Trần Thủy

Nguồn : VietnamNet, 25/06/2019

Khi thủ tướng đi làm nghề quảng cáo

Minh Châu, VNTB, 25/06/2019

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã hết lời ngợi ca khi tới dự lễ khánh thành Nhà máy sản xuất ô tô VinFast tại Cát Hải (Hải Phòng) của doanh nhân Phạm Nhật Vượng. Trước đó, thủ tướng cũng tham dự một sự kiện cộng đồng của Tập đoàn điện tử Asanzo.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trải nghiệm xe VinFast.

Hôm 21/6, báo Tuổi Trẻ bắt đầu loạt bài viết và phóng sự truyền hình về chuyện nhiều sản phẩm của Asanzo thật ra đều là hàng của Trung Quốc. 

Chiều 23/6, ông Phạm Văn Tam, chủ tịch Tập đoàn điện tử Asanzo, đã có buổi gặp gỡ trao đổi với một số báo chí ngay tại nhà máy của doanh nghiệp đặt tại Khu công nghiệp Vĩnh Lộc (huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh) về vấn đề này. 

Ông Tam giải thích có 3 bộ phận quan trọng trong chiếc ti vi là màn hình tấm panel LCD, màn hình LCD và bo mạch đều được Asanzo mua từ Trung Quốc, nhưng ông Tam vẫn khẳng định chiếc ti vi Asanzo là thương hiệu Việt và trực tiếp thực hiện các công đoạn lắp ráp ti vi ngay tại chuyền 1 nhà xưởng trong vòng 15 phút trước sự chứng kiến của báo chí. 

"Ngoài linh kiện nhập khẩu đến 70 - 80%, chúng tôi phải sử dụng một số linh kiện được cung cấp tại Việt Nam. Đặc biệt, giá trị cốt lõi của chiếc ti vi là hệ điều hành, phần mềm của ti vi và thiết kế mẫu mã phải được thực hiện bởi đội ngũ kỹ sư của công ty. Ti vi Asanzo chạy hệ điều hành Android mà Trung Quốc không sử dụng hệ điều hành này. Với những điều đó, chúng tôi tự tin sản phẩm mang thương hiệu Asanzo ghi xuất xứ Việt Nam và công nghệ Nhật là có căn cứ, phù hợp thông lệ thị trường và không trái pháp luật Việt Nam", ông Tam nói.

Một lập luận tương tự ông chủ của Asanzo cũng được ông trùm của Vingroup đưa ra với sự tán thưởng của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hôm 14/6 : "VinFast là nhà máy ô tô duy nhất tại Việt Nam làm chủ được các công đoạn cốt lõi, có năng lực tự sản xuất những cấu phần chính của một chiếc ô tô như thân vỏ, động cơ…. Với năng lực tự dập các tấm lớn (hơn 20 tấm cơ bản cho mỗi xe) ; và khả năng gia công, sản xuất động cơ tại chỗ theo tiêu chuẩn cao của Châu Âu – VinFast đã khẳng định được vị thế của một nhà sản xuất ô tô độc lập" (trích Thông cáo báo chí).

Trong Luật Quảng cáo có điều 8 nêu về những hành vi bị cấm trong hoạt động quảng cáo, theo đó ở khoản 9 ghi : "Quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ ; về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố".

Như vậy, trường hợp của Asanzo là dù sản phẩm của họ tương tự sản phẩm điện tử gia dụng của Kangaroo, Sunhouse… nhưng các sản phẩm này đều ghi xuất xứ Trung Quốc, còn Asanzo thì nói rằng mình là hàng Việt.

Doanh nhân Phạm Nhật Vượng khôn ngoan hơn khi sử dụng tên gọi "dự án sản xuất ô tô xe máy mang thương hiệu Việt – VinFast", qua đó được hưởng những chính sách ưu đãi cao nhất trong lãnh vực phát triển công nghiệp ô tô tại Việt Nam. Các bất động sản liên quan dành cho chuyện này như nhà xưởng, trạm bảo hành… của Vingroup cũng được hưởng những ưu đãi liên quan về thuế, tiền sử dụng đất.

Trong khi đó thì mặc dù ông chủ của Công ty Trường Hải đầu tư hẳn khu công nghiệp cơ khí và ô tô Thaco Chu Lai với 32 công ty, đơn vị trực thuộc, bao gồm các nhà máy sản xuất lắp ráp ô tô, các nhà máy linh kiện phụ tùng và tổ hợp cơ khí thì vẫn được xem là ‘gia công – lắp ráp’.

Ghi nhận ý kiến từ các chuyên gia về thương hiệu, trường hợp những sản phẩm mà linh kiện chủ yếu nhập khẩu thì chưa thể gọi là sản xuất tại Việt Nam, mà mới chỉ dừng lại ở mức gia công lắp ráp. Thế nhưng muốn minh bạch rõ ràng, nhất thiết phải có bộ tiêu chí định nghĩa thế nào gọi là hàng Việt phù hợp với các điều ước về sở hữu trí tuệ. Điều này đến nay vẫn chưa có.

"Thông thường, người ta hiểu nôm na gọi là hàng của quốc gia đó như hàng Việt, hàng Mỹ, hàng Nhật hay hàng Trung Quốc thì tối thiểu ý tưởng sản phẩm, thiết kế sản phẩm và thương hiệu sản phẩm đó phải được dựng lên từ quốc gia đó. Kiểu như sinh ra đứa con phải có hình hài, tâm hồn, tính cách. Còn lại sữa để nuôi con, áo quần cho con mặc… có thể sử dụng mua từ quốc gia khác. Thế nên định nghĩa là hàng gì phải bắt đầu từ 3 yếu tố nói trên", giảng viên môn ‘Makerting’ của trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh – ông Vũ Quốc Chinh diễn giải và cho rằng thương hiệu chỉ là một phần trong câu chuyện hàng gắn mác xuất xứ quốc gia đó.

Trước mắt, có lẽ để sòng phẳng trong chuyện ‘makerting’/tiếp thị, quảng bá thương hiệu, sản phẩm…, những chính khách ‘chóp bu’ như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng nên biết từ chối những lời mời mọc ‘cắt băng khai trương, khánh thành’ của doanh nghiệp. 

Tấm hình kèm chú thích "Thủ tướng trải nghiệm ô tô VinFast do Chủ tịch Vượng cầm lái" rõ ràng là một ‘lobby’ lộ liễu không chỉ chuyện xe hơi, mà còn ẩn nhiều điều khác nữa, kể cả hơi hướm chính trị, khi em ruột của ông Phạm Nhật Vượng là tỷ phú Phạm Nhật Vũ đang vòng lao lý.

Thường Sơn

Nguồn : VNTB, 25/06/2019

********************

Xe thương hiệu Việt - Vinfast Fadil liệu có như quảng cáo ?

Nguyễn Anh Tuấn, Phụ Nữ, 24/06/2019

Ba tháng sau khi tuyên bố đưa xe đi thử nghiệm, VinFast vẫn chưa công bố được clip đánh giá của các trung tâm kiểm định an toàn xe nổi tiếng trên thế giới, chỉ có clip tại Trung tâm Kỹ thuật General Motors Hàn Quốc.

Để có được những chiếc xe hơi chất lượng và ngành công nghiệp ô tô mạnh, nhiều hãng xe lớn của các nước phát triển đã phải trải qua nhiều chục năm rủi ro, thăng trầm. Những chiếc xe thương hiệu Việt nhanh chóng lăn bánh trên đường liệu sẽ đối mặt ra sao với những thử thách đầy chông gai ấy ?

Cuộc chiến thương hiệu

Chiếc xe hatchback hạng A (thường được gọi là xe "con cóc"), Vinfast Fadil lăn bánh trên đường phố, đem lại cho người Việt rất nhiều cảm xúc : tự hào hàng Việt có, vui mừng có và chưa hài lòng cũng có.

Xe VinFast Fadil được đưa ra lái thử

Ý tưởng xe hơi Việt không phải là điều gì mới mẻ tại thời điểm này. Sau sự thất bại của Vinaxuki, Vinfast xuất hiện trong một trạng thái hoàn thiện hơn, đã tạo được rất nhiều sự phấn khích; dẫu những người quan tâm và am hiểu về xe biết thương hiệu ấy đã làm được những gì và những gì họ đang mạo nhận qua quảng cáo. Các chuyên gia cho rằng, Vinfast không có dấu ấn trí tuệ Việt về mặt kỹ thuật trên chiếc Fadil nhỏ bé này.

Những ý kiến trái chiều luôn là cách người dân tiếp cận, tìm hiểu và đón nhận một sản phẩm mới. Đó là sự khách quan của người tiêu dùng mà bất kể thị trường tự do nào cũng đều có, thậm chí còn mang tính xung đột giữa các nhóm người tiêu dùng của từng thương hiệu. Đó cũng là niềm vui đối với nhà sản xuất, bởi những phản biện về kiểu dáng, thiết kế, tính năng, giá, cung cách phục vụ… sẽ giúp họ ngày một hoàn thiện sản phẩm.

Vinfast đã đưa chiếc Fadil vào giữa một thị trường xe hạng A đang cạnh tranh khốc liệt. Đây sẽ là bước đi thông minh nếu nhà sản xuất đủ mạnh về tài chính và chủ động về công nghệ. Ngược lại, sẽ rất khó khăn vì phải nhập khẩu linh kiện và phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ của nước ngoài. Vinfast đã cho người tiêu dùng thấy dây chuyền lắp ráp và quy mô nhà máy, thấy sự chuyên nghiệp trong cách quản lý của họ. Nhưng sản phẩm cuối cùng mới là điều quan trọng. Chiếc Fadil không có gì đặc biệt so với các đối thủ, ngoại trừ cụm từ "xe thương hiệu Việt".

Nhà máy của Vinfast tại khu công nghiệp Đình Vũ, Cát Hải, Thành phố Hải Phòng

Còn nhớ, khi chiếc điện thoại Bphone ra đời, cũng nói nhiều về thương hiệu Việt và tự xếp mình ở vị trí cao về công nghệ, tính năng… khi tiếp cận khách hàng. Nhiều người dùng Việt vui mừng, tự hào cổ vũ cho thương hiệu, song lại không nhiều người mua. Bphone đến tay khách hàng với giá của phiên bản đầu tiên quá cao (11 triệu đồng). Những lần ra mắt sau này, Bphone đã có mức giá thấp hơn và cho phép người dùng thử trải nghiệm. Tiếc là sản phẩm của họ, thời điểm này, đã ngừng kinh doanh trên trang web của hai nhà bán lẻ lớn là FPT và Thegioididong. Người tiêu dùng Việt ngày nay có nhiều thông tin hơn để so sánh, đánh giá một sản phẩm mới trên thị trường và khi họ chi tiền vào thứ gì đó, họ luôn có lý.

Chiếc Vinfast Fadil có mức giá giống với câu chuyện của Bphone. Giá bán công bố của xe là 395 triệu đồng - ngang ngửa, thậm chí cao hơn các dòng xe cùng loại của những thương hiệu lớn và nhiều kinh nghiệm, nhiều công nghệ hơn như Suzuki (Celerio, 359 triệu đồng), Kia (Morning, 393 triệu đồng), Hyundai (i10, 405 triệu đồng), Toyota (Wigo, 405 triệu đồng) và Honda (Brio, 418 triệu đồng)… Vinfast, như công bố, là xe sản xuất trong nước mà giá ngang với xe ngoại có lẽ là điều mà người mua xe sẽ rất phân vân khi quyết định.

Những chiếc xe hạng A có mặt ở hầu hết mọi đô thị đông đúc. Sự nhẹ nhàng, tiện dụng và kích thước nhỏ là ưu điểm tuyệt đối của nó. Nhiều người còn ví chúng là xe ưa thích của các bà nội trợ. Ngay cả các ông lớn như Toyota, Honda, xưa không mấy mặn mà với các mẫu xe hạng A, giờ cũng tham gia thị trường. Họ biết, không có mặt ở phân khúc này, về lâu dài, sự lan tỏa hình ảnh thương hiệu sẽ yếu dần trong mắt khách hàng.

Một ưu thế nữa của những chiếc xe con cóc là khả năng chạy taxi. Khi bạn gọi xe bằng các ứng dụng như Grab, BE… khả năng lớn là một chiếc xe con cóc sẽ ghé đón bạn. Vinfast Fadil muốn chứng tỏ uy lực và tham gia được thị trường vận tải sôi động này, nó phải có độ bền bỉ, tiết kiệm của động cơ và sự hỗ trợ nhanh chóng về bảo trì, bảo dưỡng và kỹ thuật của nhà sản xuất hoặc chí ít là linh kiện thay thế dễ kiếm trên thị trường. Vì mới xuất hiện, Vinfast Fadil khó thắng các ông lớn xe hơi, bởi hệ thống đại lý, bảo trì của họ còn quá mỏng.

Ván bài sinh tử

Chiếc Daewoo Matiz của người Hàn được xem là dòng xe mở ra thị trường xe hatchback hạng A tại các đô thị chật chội ở Việt Nam. Cho tới nay, người Hàn vẫn chiếm lĩnh phân khúc này với những thương hiệu như Hyundai, Kia. Trong quá khứ, họ cũng từng trả những cái giá khá đắt để có được chỗ đứng như vậy. Sau khi phá sản, ông Kim Woo Choong - người sáng lập thương hiệu xe hơi Daewoo đã thốt lên : "Sai lầm đau đớn của cuộc đời tôi là mong nhanh chóng bán được càng nhiều xe càng tốt. Suy nghĩ ấy đã vô tình coi nhẹ các yếu tố kỹ thuật của sản phẩm mà các hãng khác luôn nâng cấp cho khách hàng".

Thống kê năm 2018, 22.068 chiếc Hyundai i10 đã được bán ra, theo sau đó là Kia Morning với số lượng 11.528 xe. Tại Việt Nam, họ cho khách hàng nhiều sự lựa chọn như: số sàn, số tự động, phiên bản tiết kiệm, phiên bản cao cấp… là điều Vinfast Fadil không có.

Trên thế giới, một mẫu xe đến với người tiêu dùng phải qua rất nhiều giai đoạn thử nghiệm. Từ độ bền bỉ của máy móc đến khả năng vận hành trong nhiều điều kiện đường sá, thời tiết khác nhau ; khả năng chịu đựng va đập của thân vỏ xe khi va chạm ở nhiều tốc độ; khả năng chịu lực của trần xe khi chẳng may bị lật nhiều vòng trên đường... 

Ở mỗi lần thử nghiệm như vậy, các kỹ sư lại đo đạc biên độ biến dạng, xem xét kỹ lưỡng về chấn thương trên mô hình… để điều chỉnh thiết kế, kiểu dáng và vật liệu; để làm sao khi tai nạn xảy ra, rủi ro phải ở mức thấp nhất. Dần dần, các thử nghiệm này trở thành tiêu chuẩn phải có của ngành công nghiệp xe hơi và như một cam kết bắt buộc của các nhà sản xuất đối với khách hàng. Vinfast không cho khách hàng thấy được điều này. Mẫu mã đẹp, quảng cáo hay chỉ là thứ yếu. Cái đầu tiên khách hàng mua xe hơi cần và quan trọng nhất là sự an toàn. Tháng 3/2019, Vinfast tuyên bố đưa xe đi thử nghiệm về tính năng, độ an toàn rồi mới giao xe cho khách. Nhưng cho tới giờ, nhiều chiếc Fadil đã lăn bánh trên đường mà Vinfast vẫn chưa thể công bố được clip đánh giá của các trung tâm kiểm định an toàn xe nổi tiếng trên thế giới như ASEAN NCAP hay Magna Steyr, chỉ có clip kiểm định tại Trung tâm Kỹ thuật General Motors Hàn Quốc. Đây là điều vô cùng mạo hiểm, đứng ở khía cạnh nhà sản xuất; còn với người dùng là sự lo ngại lớn lao. Chiếc xe hơi lao trên đường được xem là mối nguy hiểm cho chính nó và mọi thứ xung quanh. Không đưa ra được các bằng chứng, kết quả thử nghiệm, sẽ thật khó thuyết phục khách hàng rằng chiếc xe an toàn.

Gần 400 triệu đồng có thể là con số nhỏ với những đại gia (nhưng những đại gia thì thường không chọn mua xe cỡ nhỏ) song lại là con số lớn đối với phần lớn người tiêu dùng đang dành dụm để tậu một chiếc xe con cóc, chở con đi học, chở vợ đi làm, hay vi vu du lịch. Trước khi "xuống tiền" cho một chiếc xe, hầu hết khách hàng sẽ dành nhiều tháng cân phân giữa từng tính năng, từng tiện ích, từng thương hiệu. Xe Hàn giá rẻ, xe Nhật "lành tính" là những điều dân chạy xe hơi đã truyền tụng trong rất nhiều năm qua. Để đạt được sự tin cậy đó nơi khách hàng là một quá trình rất dài của rất nhiều dòng xe đã chinh chiến trên các cung đường khắp thế giới chứ không phải chỉ dựa trên việc chủ nhân thương hiệu nói gì về chúng.

Để Vinfast Fadil giành được chỗ đứng trong lòng khách hàng, nhà sản xuất cần chứng minh nhiều hơn về tính đa dạng, an toàn, hậu mãi; cho người dùng thấy được sự tiết kiệm, độ bền bỉ của động cơ và các tính năng kỹ thuật tiên tiến. Có như vậy, hành trình của Vinfast và rộng hơn nữa là xe hơi thương hiệu Việt trong tương lai mới có thể tiến xa. 

Nguyễn Tuấn Anh

******************

Ô tô VinFast Fadil gặp bất lợi khi báo chí so sánh giá xe ? (VOA, 25/06/2019)

Kể từ khi hãng ô tô 100% vốn Việt Nam VinFast bắt đầu bàn giao những chiếc Fadil đầu tiên cho khách hàng hôm 17/6, nhà báo Lê Trung Khoa ở Đức nhiều lần tường thuật trực tiếp trên mạng rằng loại xe này là "đồ đồng nát", "kém chất lượng". Ông Khoa nói Fadil tương đương với một dòng xe "không bán được ở Châu Âu, đã bị thải loại ở Đức vào năm 2016".

Xe Fadil, dòng xe đầu tiên của Vinfast xuất xưởng, tại Thành phố Hồ Chí Minh hôm 17/6. (Ảnh Vinfast.vn)

Ông Khoa, Tổng Biên tập báo điện tử Thoibao.de có giấy phép ở Đức, cho biết thêm dòng xe đó từng có giá bán hơn 5.100 Euro một chút, tương đương khoảng 133 triệu đồng, và chỉ đạt chuẩn khí thải Euro 4, không thể đáp ứng chuẩn Euro 6 hiện nay ở Châu Âu.

Khi chuẩn bị sản xuất dòng xe 5 chỗ nhỏ, hồi tháng 11/2018, VinFast thuộc tập đoàn VinGroup tuyên bố với báo chí là Fadil được nhượng quyền từ hãng Mỹ General Motors (GM). Hãng ô tô của tỷ phú Phạm Nhật Vượng cung cấp thêm thông tin rằng Fadil "sử dụng nền tảng, công nghệ và tiêu chuẩn" của xe Opel Karl Rocks, loại xe cũng có chung nền tảng với Chevrolet Spark.

Qua các buổi live stream trên Facebook và YouTube gần đây, nhà báo Lê Trung Khoa đưa ra so sánh rằng mặc dù VinFast được hưởng nhiều ưu đãi về thuế và đất đai, song giá bán hiện tại của Fadil ở Việt Nam lên đến xấp xỉ 400 triệu đồng, sát mức giá của các xe nước ngoài cùng phân hạng phải chịu nhiều loại thuế cao từ nhiều năm nay.

Trong một bài báo đăng hôm 24/6, báo Phụ Nữ ở trong nước cũng so sánh giá của Fadil và chỉ ra rằng mức 395 triệu đồng/chiếc là "ngang ngửa, thậm chí cao hơn" các xe cùng loại của những thương hiệu "lớn và nhiều kinh nghiệm, nhiều công nghệ hơn" như Suzuki Celerio, Kia Morning, Hyundai i10, Toyota Wigo, và Honda Brio.

Tờ báo thuộc Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Hồ Chí Minh nhận định rằng xe của VinFast sản xuất trong nước mà giá ngang với xe ngoại "có lẽ là điều mà người mua xe sẽ rất phân vân khi quyết định".

Một chuyên gia về ô tô, ông Trần Khắc Huy, Giám đốc kỹ thuật thuộc Lamborghini và Bentley ở Việt Nam, có quan điểm tương tự. Ông nói với VOA :

"Tôi thấy nhiều người phản ứng với giá bán quá cao. Tôi cho rằng giá như thế là quá cao. Vượt quá rất là nhiều so với người ta kỳ vọng về cái xe được mang tiếng là sản xuất trong nước".

Ngoại trừ vấn đề giá xe, về mặt công nghệ, chuyên gia Trần Khắc Huy cho rằng nhà báo Lê Trung Khoa ở Đức đã "không đúng" khi gọi xe Fadil và dòng xe tiền thân của nó, Opel Karl Rocks và Chevrolet Spark, là "đồ thải loại".

Theo ông Huy, Opel và Chevrolet có thể đã dừng sản xuất để tung ra các mẫu xe mới và điều đó "không liên quan gì đến vấn đề chất lượng". Vẫn theo chuyên gia này, hiện nay chính phủ Việt Nam mới chỉ áp dụng tiêu chuẩn Euro 4 về khí thải của ô tô, vì vậy, xe Fadil "cũng không có vấn đề gì" về mặt này.

Một phần dây chuyền lắp ráp tại nhà máy của VinFast mới đi vào hoạt động giữa tháng 6/2019

Các buổi live stream của nhà báo Lê Trung Khoa đã thu hút lượng người xem tổng cộng lên đến hơn 100.000 và hàng nghìn lời bình luận. Trong đó, theo quan sát của VOA, đa số các ý kiến cho rằng ông Khoa "dũng cảm" cung cấp thông tin để nhiều người biết được "sự thật về chất lượng và giá cả" của Fadil.

Ngược lại, cũng có một lượng đáng kể các ý kiến cho rằng ông Khoa "phá hoại" nỗ lực sản xuất ô tô nội địa của VinFast thuộc sở hữu của tỷ phú Phạm Nhật Vượng.

Một số người thậm chí còn đưa ra những lời đe dọa "ám sát", "giết chết" ông Khoa vì đưa ra những thông tin bất lợi về Fadil.

Theo tìm hiểu của VOA và qua ảnh chụp màn hình được nhà báo Lê Trung Khoa chia sẻ với VOA, những lời đe dọa mạnh mẽ nhất có nội dung rằng vì ông Khoa động đến "một thế lực tư nhân", nên ông sẽ "rước họa vào thân", cũng như sẽ bị hoặc đáng bị ông chủ của Vin Group "thuê mafia thủ tiêu".

Ông Khoa cho VOA biết ông đang đối phó với các lời đe dọa này như thế nào :

"Tôi đã tổng hợp lại, dịch và đưa các thông tin đó cho cảnh sát điều tra Đức, LKA, để họ tiếp tục tìm hiểu xem những chủ tài khoản nhắn tin đe dọa tôi liên tục như thế là ai, có vị trí địa lý nào, địa chỉ IP nào để họ tiếp tục có biện pháp bảo vệ tiếp theo".

Hôm 24/6, VOA liên lạc với cơ quan cảnh sát LKA để tìm hiểu xem họ nhận được những bằng chứng gì từ ông Khoa và có những biện pháp bảo vệ ông như thế nào. Tuy nhiên, sau 24 giờ, VOA chưa nhận được hồi đáp từ LKA.

Cùng ngày, VOA cũng cố gắng liên lạc với ông Nam Phong, đại diện truyền thông của VinFast, để hỏi về phản ứng của hãng đối với những thông tin do ông Lê Trung Khoa đưa ra. Ông Phong trả lời rằng vì "chưa có đủ thông tin" nên ông "chưa được phép phát ngôn", đồng thời đề nghị VOA gửi câu hỏi đến qua email.

Ở thời điểm bài được đăng, VOA chưa nhận được câu trả lời từ VinFast sau hơn 24 giờ gửi email đến hãng.

Chuyên gia ô tô Trần Khắc Huy, Giám đốc kỹ thuật thuộc Lamborghini và Bentley ở Việt Nam, cho rằng những thông tin trái chiều do ông Khoa và báo Phụ Nữ đưa ra có thể gây khó cho việc bán hàng của VinFast, không chỉ đối với xe Fadil mà cả hai mẫu xe sedan và SUV 2.0 lớn hơn, có giá xấp xỉ 1 tỷ đồng trở lên.

Ông Huy nói với VOA :

"Cái tỉ lệ thành công của 3 mẫu xe đó theo tôi là không cao. Thứ nhất, thị trường trong nước thì người ta khá là biết các xe đấy là như thế nào, xuất xứ từ đâu, đã phải chỉnh sửa những gì. Trong nước người ta khá là e dè. Hơn nữa là giá trị khá là lớn so với thu nhập của người Việt Nam. Theo tôi, số lượng bán trong nước sẽ khá là thấp. Còn nếu để mang ra bán ở nước ngoài, theo tôi nghĩ thì mua lại xe của một hãng khác, dán mác của mình vào, chỉnh sửa một tí, rồi lại mang bán thì ra thị trường quốc tế khả năng cạnh tranh về giá là quá thấp".

Hôm 14/6, tập đoàn Vingroup chính thức khánh thành nhà máy sản xuất ô tô VinFast tại khu công nghiệp Đình Vũ ở Hải Phòng, "vỏn vẹn" sau 21 tháng xây dựng và hoàn thiện.

VinFast có kế hoạch sản xuất 250.000 xe trong giai đoạn đầu hoạt động, với sản lượng dự kiến tăng lên 500.000 xe mỗi năm vào năm 2025. Năm ngoái, hãng cho biết họ dự kiến sẽ bắt đầu xuất khẩu vào giữa năm 2020. Hãng cũng nói họ đã nhận được 10.000 đơn đặt hàng trước ở thời điểm cách đây 1 năm.

Câu chuyện Hồng Kông

Song Chi, RFA, 21/06/2019

Người Việt học được gì từ những cuộc biểu tình của người Hồng Kông ?

Những ngày vừa qua Hồng Kông đã trở thành mục tiêu chú ý của thế giới khi những cuộc biểu tình phản đối dự luật dẫn độ sang Trung Quốc, tiếp đến đòi Đặc khu trưởng Carrie Lam-người được cho là thân Bắc Kinh và không do người dân Hồng Kông bầu, phải từ chức, đã diễn ra với quy mô chưa từng thấy, đỉnh điểm là hơn 2 triệu người xuống đường vào Chủ nhật 16/6/2019. Hơn 2 triệu người trên tổng dân số hơn 7 triệu, một con số quả là đáng nể !

Người dân Sài Gòn xuống đường biểu tình phản đối dự luật Đặc khu hôm 10/62018.

Nhưng chưa cần nói đến số lượng người tham gia, hay tinh thần, ý thức đấu tranh của người Hồng Kông, mối quan tâm của các nước láng giềng và thế giới hướng về Hồng Kông có lẽ xuất phát từ những lý do sau đây : Từ mối quan tâm lo ngại chung : sự lớn mạnh đầy đe dọa từ Trung Quốc. Vị thế giữa hai bên : sự nhỏ bé của Hồng Kông so với Trung Hoa đại lục chẳng khác nào David chống lại người khổng lồ Goliath. Cuộc đấu tranh của dân Hồng Kông là cuộc đấu tranh đòi những quyền hạn cơ bản nhất : quyền của cá nhân không bị đàn áp hoặc dẫn độ đến một chế độ độc tài, quyền tự do biểu tình, được hưởng quyền tự do thông tin…

Và tất nhiên đông đảo người Việt trong và ngoài nước cũng hướng về Hồng Kông. Cùng một "kẻ thù chung" là chế độ độc tài, hung hăng, bành trướng Trung Quốc, dễ hiểu tại sao nhiều người Việt ủng hộ người Hồng Kông đấu tranh. Thật ra từ 5 năm trước, Hồng Kông đã trở thành sự ngưỡng mộ, niềm cảm hứng cho nhiều người Việt khi phong trào Dù vàng do sinh viên, giới trẻ Hồng Kông tổ chức nổ ra trên hòn đảo này và đã chứng tỏ tinh thần kỷ luật, ý thức công dân, tinh thần đoàn kết cũng như phương pháp tổ chức rất tốt của giới trẻ Hồng Kông. Phong trào Dù vàng cuối cùng đã thất bại nhưng những dấu ấn đó vẫn còn lại trong tâm trí nhiều người Việt.

Đã có rất nhiều bài viết của các nhà báo, blogger Việt về những cuộc biểu tình ở Hồng Kông trong những ngày này. Rồi từ sự ngưỡng mộ người Hồng Kông nhìn lại Việt Nam, nhìn lại tinh thần, phong trào đấu tranh ở Việt Nam. Nhưng thực ra chẳng nên so sánh làm gì, khi giữa Hồng Kông và Việt Nam dẫu cùng một mối lo chung là Trung Quốc nhưng lại rất khác nhau. Từ môi trường xã hội, hệ thống chính trị, hệ thống luật pháp, cách hành xử của cảnh sát/công an, của chính quyền/nhà cầm quyền cho tới hệ thống giáo dục, dân trí, sự trưởng thành về ý thức công dân của người dân.

Hồng Kông dù sao cũng đã có cả trăm năm sống trong một xã hội văn minh, tự do, dân chủ, tôn trọng luật pháp, một nền giáo dục tử tế. Sau hơn 20 năm kể từ khi Hồng Kông được trao trả cho Trung Quốc, nền tự do, dân chủ ấy bị thắt chặt lại, nhưng Hồng Kông vẫn còn là Hồng Kông cho tới năm 2047. Còn Việt Nam thì đã trải qua hơn bảy thập niên ở miền Bắc, hơn bốn thập niên trên toàn quốc, phải sống trong một chế độ độc tài toàn trị, mông muội và sắt máu, một nền giáo dục lạc hậu, ngu dân đã tước đoạt đi của con người quyền được tự do suy nghĩ, quyền phản biện cũng như ý thức về quyền công dân, quyền làm người.

Tuổi trẻ Việt Nam đúng là kém so với tuổi trẻ Hồng Kông. Nhưng phụ huynh Việt Nam cũng kém hơn phụ huynh, người lớn Hồng Kông nhiều. Ở Việt Nam, nếu con cái mà đi biểu tình hoặc lên tiếng về chuyện chính trị thỉ bố mẹ sẽ phán ngay : lo học hành đi, chuyện chính trị đã có đảng, nhà nước lo, muốn vào tù hay sao v.v… Cha mẹ ngăn cản. Nhà trường thì theo lệnh của chính quyền địa phương sẽ có những biện pháp trừng phạt sinh viên nếu đi biểu tình hoặc sử dụng facebook để "nói xấu nhà nước" v.v…

Người Việt đã quen có thái độ né tránh đối với những vấn đề chính trị xã hội và chỉ biết lo cho bản thân mình như thế một thời gian dài, cho dù bây giờ đa số có chán ghét thực trạng chính trị xã hội ở Việt Nam thì con số người dám lên tiếng suốt những năm qua vẫn rất ít, so với 95-96 triệu người.

Khi giới trẻ Hồng Kông lên tiếng và xuống đường, phụ huynh cho tới trí thức, doanh nhân cùng đồng lòng sát cánh vì một mục đích chung. Còn ở Việt Nam, những người lên tiếng luôn luôn cảm thấy cô đơn giữa đám đông thờ ơ chung quanh.

Công an, nhà cầm quyền Việt Nam thì tồi tệ hơn cảnh sát, chính quyền Hồng Kông gấp nhiều lần. Thử so sánh dân Hồng Kông, Trung Hoa, Bắc Hàn, Việt Nam, sẽ thấy vì sao ở Hồng Kông có thể có đến gần một phần ba dân số xuống đường, ở Việt Nam cao nhất là 10, 000 trên tổng số 95-96 triệu, còn ở Bắc Hàn thì không hề có biểu tình !

Nhà cầm quyền Việt Nam không chỉ ác với dân mà còn đi đầu trong sự hèn hạ đối với Trung Quốc, nên bất cứ một sự phản kháng nào đối với Bắc Kinh còn bị đàn áp mạnh hơn cả đối với chính nhà cầm quyền Việt Nam. Những cuộc biểu tình phản đối chính sách bành trướng của Trung Quốc của giới trẻ, sinh viên, trí thức Việt Nam từ năm 2008 tới nay là những ví dụ. Đôi khi chúng ta cũng có những cuộc biểu tình bộc phát lên đến 10 000 người hoặc hơn, như cuộc biểu tình phản đối hai dự luật Đặc khu và An ninh mạng diễn ra vào ngày 10/06/2018 từ Hà Nội, Hải Phòng, Nghệ An cho tới Sài Gòn, Bình Dương… với tinh thần khi thế mạnh mẽ, những tiếng hô "Đả đảo bọn bán nước", "Đả đảo bọn Việt gian"…khiến nhà cầm quyền nhột nhạt. Nhưng rồi tất cả cũng lại chìm xuống.

Thực tế đã cho thấy, lên tiếng, xuống đường phản đối chính sách này, dự luật kia ở Việt Nam hậu quả sẽ kinh khủng, nặng nề hơn cho người đấu tranh gấp ngàn lần. Chúng ta đã thấy tất cả những ai dám lên tiếng ở Việt Nam phải trả giá ra sao, nhẹ nhất thì mất việc, gia đình ly tán, phải bỏ nước ra đi, nặng hơn nữa là 5, 10, 12, 16, 20 năm tù trong một điều kiện hết sức hà khắc, và còn bị đày đọa về thể xác, khủng bố về tinh thần trong tù. Càng ngày chế độ độc tài do đảng cộng sản nắm quyền ở Việt Nam càng trở nên tàn bạo đối với mọi biểu hiện đối kháng dù nhỏ nhất ở người dân, điều đó xuất phát từ mặc cảm về tính không chính danh, sự bất lực không thể làm cho đất nước khá hơn, người dân được sống nhẹ nhàng hơn và nỗi khiếp sợ bị lật đổ của nhà cầm quyền.

Chính vì vậy, chúng ta nhìn sang Hồng Kông, ngưỡng mộ Hồng Kông nhưng chẳng cần phải trách móc, thở than cho Việt Nam, thay vào đó hãy quan sát, học hỏi từ người Hồng Kông.

Biết nhìn ra những điểm yếu của mình từ "hành trang" đấu tranh là kết quả của cả môi trường xã hội, môi trường chính trị, hoàn cảnh chính trị, nền giáo dục… cho tới tính cách của dân tộc. Không vì ngưỡng mộ Joshua Wong (thậm chí có những bài viết cho rằng Joshua Wong là người có nửa dòng máu Việt hoặc thậm chí là người gốc Việt với cha mẹ là những thuyền nhân chạy sang Hồng Kông năm 1975, không biết nguồn tin từ đâu ra) mà miệt thị người Việt khi đấu tranh ở Việt Nam khó khăn và cô đơn hơn rất nhiều.

Học ở họ tinh thần tự lực, tự mình vươn lên. Giới trẻ Hồng Kông và người Hồng Kông hiểu trách nhiệm của họ. Họ không không trông chờ vào ai, vào bất cứ sự can thiệp nào từ bên ngoài, không như nhiều người Việt chúng ta hết trông chờ vào Tổng thống Mỹ, vào sự sụp đổ của Trung Quốc kéo theo sự sụp đổ của Việt Cộng, lại hy vọng vào sự tự chuyển đổi của nhà cầm quyền.

Người viết rất ấn tượng với câu nói của Joshua Wong, một trong những lãnh tụ phong trào Dù vàng "Tôi không muốn cuộc đấu tranh cho dân chủ phải truyền lại cho đời sau. Đây là trách nhiệm của thế hệ chúng tôi".

Học ở họ cách tổ chức, không cần có những hội, nhóm, đảng phái đứng ra tổ chức mà sử dụng các ứng dụng trên điện thoại, mạng xã hội để kêu gọi biểu tình, tinh thần đoàn kết, ý thức kỷ luật, kỷ cương, sự kiềm chế, xử sự văn minh của họ ngay cả khi đang biểu tình.

Biểu tình ở Hồng Kông bước đầu đã thành công. Chính phủ Hồng Kông chính thức ngừng luật dẫn độ. Nhưng cho đến hôm nay, ngày 21/6 người Hồng Kông vẫn tiếp tục biểu tình sau khi chính quyền của bà Carrie Lam lờ đi hạn chót phải đáp ứng yêu cầu xóa bỏ dự luật của người biểu tình. Không còn tin vào chính quyền, không tin vào Bắc Kinh, những người biểu tình muốn dự luật bị hủy bỏ hoàn toàn chứ không phải chỉ tạm lùi rồi lại thực hiện một lúc nào đó.

Tạm thời chính quyền Hồng Kông và ngay cả nhà cầm quyền Trung Quốc đều không dám làm căng trước con mắt của hàng tỷ người trên thế giới hướng về Hồng Kông. Nhưng điều mà người Hồng Kông nói riêng và thế giới đều lo ngại là tương lai của Hồng Kông rồi sẽ ra sao, vào năm 2047, nếu lúc đó chế độ độc tài ở Trung Quốc vẫn tồn tại ?

Cuộc đấu tranh chống lại "kẻ khổng lồ" xấu xí 

Những cuộc biểu tình của Hồng Kông một lần nữa cho thế giới thấy người Hồng Kông không hề ưa thích chế độ độc tài ở Trung Hoa đại lục, không hề muốn được sáp nhập với "mẫu quốc". Người Đài Loan cũng thế.

Tin từ đài RFA, trong ngày 16/6, gần 10 ngàn người bao gồm người dân Đài Loan, sinh viên Hồng Kông đã tụ họp gần Viện lập pháp thành phố Đài Bắc phản đối dự luật dẫn độ về Trung Quốc đại lục, đồng thời bày tỏ sự ủng hộ đối với người dân Hồng Kông.

Dân Hồng Kông, dân Đài Loan đều là người Hoa mà còn không chịu nổi mô hình thể chế chính trị của Trung Quốc !

Trong khi đó, báo chí chính thống của Trung Quốc hoặc hoàn toàn lờ đi cuộc biểu tình có lúc lên đến khoảng 2 triệu người này, hoặc đưa ra những câu chuyện khác. Báo TQ nói nhiều bậc phụ huynh Hồng Kông biểu tình để 'chống Mỹ' ("Hongkong parents march against US meddling", Chinadaily.com.cn)

Nhật báo Trung Quốc bằng tiếng Anh, China Daily, có số lượng phát hành ở nước ngoài khoảng 600.000 bản, đã chọn tập trung vào một cuộc phản kháng khác trong một câu chuyện ngày 17 tháng 6. Bài báo nói rằng khoảng 100 người biểu tình từ các nhóm địa phương ở Hồng Kông biểu tình bên ngoài Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Hồng Kông và Ma Cao vào sáng ngày 16 tháng 6 năm 2019 chống lại sự can thiệp của Hoa Kỳ vào các vấn đề của Đặc khu hành chính Hồng Kông…Và rằng "Phụ huynh ở Đặc khu hành chính Hồng Kông đã xuống đường vào Chủ nhật để kêu gọi các chính trị gia Hoa Kỳ không can thiệp vào các sửa đổi dẫn độ của SAR và các vấn đề nội bộ của nó".

Đến thời Tập Cận Bình, có lẽ sự phát triển về kinh tế, sức mạnh của đồng tiền cùng vị thế của một cường quốc mới nổi đã khiến Tập Cận Bình và đảng cộng sản Trung Quốc nói chung quên đi phương châm, chính sách ngoại giao khiêm tốn, giấu mình đã áp dụng bao nhiêu năm qua từ thời Đặng Tiểu Bình. Trung Quốc dưới thời Tập tỏ rõ thái độ hung hăng, bành trướng, bắt nạt các nước láng giềng trong khu vực cũng như không hề che dấu ý đồ muốn vươn lên qua mặt Mỹ lãnh đạo thế giới.

Nhưng họ Tập đã quá chủ quan mà quên đi hai điểm yếu chết người của Trung Quốc do hậu quả từ chính mô hình thể chế chính trị của quốc gia này : Trung Quốc không có được "sức mạnh mềm" (soft power) tạo nên nhờ vào uy tín ngoại giao, những giá trị, chuẩn mực về tự do, dân chủ, nhân quyền, hệ thống pháp luật, đạo đức xã hội, Trung Quốc cũng không có được những quan hệ đồng minh, bạn bè đáng tin cậy trên thế giới. Uy tín như thế nào mà ngay cả người Hoa ở Hồng Kông, Đài Loan cũng không muốn "sống chung" với Trung Hoa đại lục, đi theo mô hình của Trung Quốc ? Cho tới bây giờ nước nào thực sự là đồng minh, bạn bè của Bắc Kinh hay chỉ là những quan hệ làm ăn kinh tế thương mại, hoặc dựa vào nhau vì một mục đích chính trị trong một giai đoạn nào đó ?

Cũng trong những ngày vừa qua, hình ảnh Trung Quốc càng thêm xấu xí vì chuyện tàu Trung Quốc đâm chìm một tàu cá Philippines gần bãi Cỏ Rong trên Biển Đông (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam) hôm 9/6 rồi bỏ đi, bỏ rơi 22 thuyền viên Philippines, những người này sau đó được tàu cá Việt Nam cứu. Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đã lên tiếng tố cáo Trung Quốc.

Nhưng Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila (Philippines) lại có những phát biểu đi ngược lại với câu chuyện trên. Họ xác nhận vụ việc tàu Philippines bị tàu Trung Quốc đâm chìm, nhưng bào chữa về chuyện không cứu người, cho rằng tàu Trung Quốc muốn cứu nhưng đành phải đứng nhìn, do sợ "7-8 tàu khác của Philippines bao vây". Phía Trung Quốc còn nói tàu đã cứu 22 ngư dân nêu trên là tàu Philippines chứ không phải tàu Việt Nam. Phát biểu về vấn đề này, ông Zata tái khẳng định chính tàu cá Việt Nam đã cứu ngư dân Philippines.

"Trong phát ngôn cứng rắn ngày 15/6, ông Carpio (Phó chánh án Tòa án tối cao Philippines) nhấn mạnh chính quyền Tổng thống Rodrigo Duterte cần đứng lên chống lại thói hành xử của Trung Quốc trên vùng biển tranh chấp.

"Người Philippines cần gửi tín hiệu mạnh mẽ tới Trung Quốc rằng bất cứ vụ tấn công ‘vùng xám’ mới nào đối với các tàu Philippines sẽ đồng nghĩa với việc cắt đứt quan hệ ngoại giao với Trung Quốc" - tờ Inquirer dẫn lời ông Carpio. ("Thẩm phán Philippines : Nếu tàu cá Trung Quốc tấn công nữa nên cắt đứt quan hệ ngoại giao", báo Tuổi Trẻ)

Đây là những hành động mà Trung Quốc liên tục làm trong những năm qua với ngư dân Việt Nam, từ việc tấn công, đâm chìm tàu cá, cướp sạch ngư cụ, đánh đập ngư dân, bắt cóc đòi tiền chuộc… nhưng nhà cầm quyền Việt Nam quá hèn hạ để phản ứng mạnh.

Những lời bào chữa ngụy biện, dối trá của phía Trung Quốc hay những bài báo đưa ra một câu chuyện khác hẳn về những cuộc biểu tình ở Hồng Kông phần nào cho thế giới thấy bộ mặt thật của nhà cầm quyền Bắc Kinh.

Phía sau "thành tích" tăng trưởng về kinh tế, quốc phòng, phía sau sự thay đổi của những thành phố, đô thị và sự giàu lên thấy rõ của một tầng lớp người dân Trung Hoa là những góc khuất về sự tàn bạo của Bắc Kinh. Trung Quốc từ lâu đã "nổi tiếng" bởi những "thành tích" chà đạp nhân quyền, những chính sách khắc nghiệt với các dân tộc Tây Tạng, người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương…

Đài BBC có đưa tin và video phóng sự về một trại 'cải tạo tư tưởng' của Trung Quốc ở Tân Cương. ("Tìm kiếm sự thật trong các trại 'cải tạo' người Duy Ngô Nhĩ"). Chúng ta có thể thấy sự thật, dù được che giấu kỹ, phía sau bề mặt của những trại "cải tạo tư tưởng" này. Những người bị giữ ở đây là người Hồi giáo ở Tân Cương và những nhóm thiểu số khác, họ không phải là tội phạm, nhà cầm quyền nói rằng họ nhìn thấy ở những người này khả năng có thể trở thành "tội phạm", tạo phản, nên ngăn chặn trước, còn bản thân người đó thì nói rằng mình có tư tưởng cực đoan nên tự nguyện đến trại để cải tạo tư tưởng. Các nhân viên chính phủ theo dõi sát sao mọi cuộc phỏng vấn. Phóng viên chỉ được đưa đi những nơi nào được phép. Có nhân chứng nói rằng đã bị đưa vào trại, bị tra tấn, đối xử tồi tệ chỉ vì sử dụng Whatsapp.

Nhà cầm quyền Trung Quốc cũng bị lên án về những vụ cấy ghép nội tạng từ tù nhân, đặc biệt là từ những người theo Pháp Luân Công từ khoảng hai chục năm nay.

"Mới đây, một tòa án độc lập ở London đã kết luận rằng việc giết hại những người bị giam giữ ở Trung Quốc để cấy ghép nội tạng vẫn đang tiếp diễn, và nạn nhân bao gồm những tù nhân của phong trào Pháp Luân Công. Toà án Trung Quốc, do Ngài Geoffrey Nice QC làm chủ tịch, một công tố viên tại tòa án hình sự quốc tế cho Nam Tư cũ, nói trong một quyết định nhất trí vào cuối phiên điều trần, "chắc chắn rằng Pháp Luân Công là một nguồn - có lẽ là nguồn chính - của các cơ quan để thu hoạch nội tạng cưỡng bức.

...Tòa án đã lấy bằng chứng từ các chuyên gia y tế, điều tra viên nhân quyền và những người khác.

...Có tới 90.000 ca phẫu thuật cấy ghép mỗi năm đang được thực hiện tại Trung Quốc, tòa án ước tính, một con số cao hơn nhiều so với các nguồn tin chính thức của chính phủ.

("China is harvesting organs from detainees, tribunal concludes") Hàng loạt tờ báo lớn trên thế giới như The Guardian, NBC News, Independent… hôm 17/6 đã đưa tin này.

Đã có những lời kêu gọi quốc hội Anh cấm bệnh nhân đến Trung Quốc để phẫu thuật cấy ghép. Hơn 40 thành viên quốc hội từ tất cả các đảng đã ủng hộ. Israel, Ý, Tây Ban Nha và Đài Loan đã thi hành các hạn chế đó. Ở Na Uy cũng vậy.

Bắc Kinh đang nuôi mộng trở thành lãnh đạo thế giới nhưng với một hệ thống chính trị độc tài sắt máu như vậy, làm sao họ có thể thuyết phục ngay chính người Hồng Kông, người Đài Loan và các nước láng giềng theo họ, chứ đừng nói tới thế giới ?

Song Chi

Nguồn : RFA, 21/06/2019 (songchi's blog)

*******************

Hồng Kông, cuộc tranh đấu cho tương lai

Đinh Yên Thảo, BBC, 21/06/2019

Có lẽ Hồng Kông là một quốc gia gắn bó và ảnh hưởng nhiều với người dân Việt Nam về nhiều mặt, trong đó phải kể đến văn hóa, xã hội. Từ trước năm 75, tất nhiên còn nhiều điều khác hơn để nhắc đến, nhưng với giới trẻ miền Nam Việt Nam thì khi nhắc đến Hồng Kông, người ta khó lòng quên được Kim Dung cùng các bộ tiểu thuyết kiếm hiệp kỳ tình của ông hay các bộ phim võ thuật Hồng Kông với những minh tinh nổi tiếng như Lý Tiểu Long, Trần Tinh, Vương Vũ, Địch Long, Khương Đại Vệ... mà nhiều người đã từng say mê một thời. Sau 75, những năm thập niên 80 khi phim bộ Hồng Kông trở thành một hiện tượng tại Châu Á thì hệ thống an ninh dày đặc của công an Việt Nam cũng không ngăn được người dân thuê mướn chui, chuyền tay lén lút xem những bộ phim Hồng Kông hấp dẫn, cuốn hút cho đến khi chúng được chính thức cho phép công chiếu rộng rãi về sau. Từ trong nước ra đến hải ngoại, phim bộ Hồng Kông đã lấy đi bao nhiêu giấc ngủ cùng nước mắt của nhiều người khi thức sáng đêm xem các bộ phim tình cảm xã hội hay xã hội đen của Hồng Kông. Giới trẻ rành và hâm mộ Lưu Đức Hòa, Trương Mạn Ngọc hơn cả những lãnh tụ cách mạng luôn được nhà cầm quyền tô vẽ và ra sức tuyên truyền.

Người biểu tình Hồng Kông ngoài Trụ sở Cảnh sát ngày 21/6/2019 - AFP

Hương Cảng, tên gọi của Hồng Kông được đặt tên với ý nghĩa là một "cảng thơm hương" bởi tương truyền nó từng là bến cảng vận chuyển những mộc dược, thảo hương của thế giới. Là một thương cảng và quân cảng có vị trí chiến lược, Hồng Kông được phương Tây chú ý khi sang giao thương với đại lục từ vài thế kỷ trước. Về mặt địa lý, Hồng Kông là một đảo duyên hải vùng Đông Nam của Trung Hoa Lục Địa, từ Hải Phòng đến Hồng Kông chỉ hơn 600 hải lý nên Hồng Kông cũng từng là một điểm đến của làn sóng thuyền nhân Việt Nam từ những năm cuối thập niên 70, trong đó có không ít thuyền nhân miền Bắc đã tìm đường vượt thoát chế độ để đến với Hồng Kông. Với diện tích chỉ hơn một ngàn cây số vuông và khoảng hơn bảy triệu dân , Hồng Kông có thể xem như tương đương với Sài Gòn về diện tích và dân số, hay chính xác hơn là rộng hơn khoảng phần tư và ít dân hơn cả Sài Gòn hiện nay nhưng lại là một trong những trung tâm tài chính hàng đầu tại Châu Á và thế giới, cũng như là một quốc gia phát triển cao, thuộc hàng giàu có của thế giới khi GDP bình quân đầu người cao hơn cả Hoa Kỳ, theo số liệu từ World Bank và IMF.

Để hiểu lý do tại sao Hồng Kông từng là nhượng địa của Anh rồi được trao trả lại Trung Quốc năm 1997, để rồi cùng với Macau đã trở thành một đặc khu hành chính (SAR - Special Administrative Region) của Trung Quốc, có lẽ cần nhắc lại đôi điều lịch sử. Dù theo sau các quốc gia Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha trong việc thám hiểm, tìm kiếm thuộc địa và giao thương, Anh nhanh chóng bắt kịp các nước này để trở thành một cường quốc và mở rộng tầm ảnh hưởng của mình khắp thế giới. Từ Châu Mỹ, Châu Phi sang đến Châu Á-Thái Bình Dương, rồi Úc Châu, Tân Tây Lan, nơi đâu cũng có thuộc địa và lãnh thổ của Anh. Giai đoạn cực thịnh kéo dài hàng thế kỷ từ đầu thế kỷ 19, Đế Chế Anh xem như kiểm soát khoảng một phần tư dân số và diện tích thế giới. Từ Ấn Độ, người Anh đến với Trung Hoa trong mục đích giao thương hơn là tìm kiếm thuộc địa vì xứ sở này quá rộng lớn. Trong khi hàng hóa từ Trung Hoa được bán sang Châu Âu như tơ lụa, trà, gốm sứ... khá nhiều thì ngược lại hàng hóa của Anh và Châu Âu bán lại cho vùng đất này không bao nhiêu, nên các hãng Anh tại Ấn Độ đã tuồn bán nha phiến sang Trung Hoa để bù đắp và đó là một nguồn lợi lớn lao. Triều đình Mãn Thanh từng nghiêm cấm và tịch thu nha phiến lậu trong nhiều năm cho đến khi một số lượng nha phiến khá lớn của Anh bị tịch thu, cuộc Chiến Tranh Nha Phiến lần thứ nhất đã xảy ra vào năm 1839. Đông quân nhưng vũ khí thô sơ, triều đình nhà Thanh nhanh chóng thất trận và đầu hàng, buộc phải ký Thỏa Ước Nam Kinh vào năm 1942, nhường lại Hồng Kông cho Anh và để cho phương Tây tràn vào lục địa. Những bất đồng và tranh chấp giữa hai nước lại tiếp tục gia tăng nên đến năm 1856, Chiến Tranh Nha Phiến lần hai lại diễn ra giữa liên quân Anh-Pháp với sự kết quả đương nhiên là nhà Thanh lại thất trận, nhường thêm bán đảo Cửu Long (Kowloon) phía Bắc Hồng Kông, hợp pháp hóa việc giao thương nha phiến và cho phép tự do tôn giáo qua Thỏa Ước Bắc Kinh năm 1860.

Đến cuối thế kỷ 19, từ sự suy yếu và thất bại của nhà Thanh sau cuộc chiến Thanh-Nhật trong việc tranh giành ảnh hưởng với Triều Tiên, Nga cùng các nước phương Tây một lần nữa chiếm đất Trung Hoa qua các điều ước mang danh nghĩa thuê nhượng. Năm 1898, theo sau các khế ước thuê đất của Nga và Pháp, Anh đã mở rộng thêm Hồng Kông thành vùng Tân Giới (New Territories) để ký Thỏa Ước Bắc Kinh lần hai, buộc nhà Thanh cho thuê Hồng Kông miễn phí trong vòng 99 năm, thời hạn mà người Anh nghĩ rằng sẽ là vĩnh viễn và không bao giờ trao trả. Trong tay người Anh, Hồng Kông đã thật sự trở thành một quốc gia phát triển mạnh mẽ, trở thành một trung tâm thương mại và tài chính hùng mạnh nối liền giữa Đông-Tây, không chịu nhiều ảnh hưởng theo các biến động tại Châu Á và thế giới trong suốt thế kỷ 20.

Nhưng một thế kỷ trôi qua nhanh hơn người Anh của thế kỷ trước đã từng suy nghĩ, sau nhiều năm thương thuyết, đến năm 1984 chính phủ Anh dưới thời Thủ tướng Maragret Thatcher và Trung Quốc dưới quyền Tổng bí thư Hồ Diệu Bang đã đi đến thỏa thuận là Anh đồng ý giao trả Hồng Kông lại cho Trung Quốc khi hết thời hạn thuê mướn vì không muốn những biến động xảy ra với Hồng Kông. Cuộc bàn giao đã xảy ra vào giữa năm 1997, bất kể sự phản đối của người dân Hồng Kông cũng như làn sóng rời bỏ Hồng Kông sang Canada cùng nhiều quốc gia khác trước cuộc trao trả. Theo như thoả thuận này, Hồng Kông trở thành một đặc khu hành chính của Trung Quốc theo chính sách một quốc gia, hai thể chế như hiện nay. Hồng Kông được toàn quyền tự trị như một quốc gia dân chủ có chủ quyền, có hệ thống kinh tế, hành chính, pháp luật tiếp tục như xưa nay, ngoại trừ vấn đề ngoại giao và quốc phòng trong vòng 50 năm, tức cho đến năm 2047. Đồng thời Hồng Kông có quyền đa đảng và người dân có quyền tự do ngôn luận như vốn dĩ. Nhưng điều này xem ra đang bị lung lay trong các năm qua, khi Trung Quốc đã không tuân thủ theo cam kết sẽ không can dự vào nền dân chủ và tự trị của Hồng Kông. Bởi Trung Quốc không phải là các quốc gia dân chủ Tây Phương.

Chỉ hơn bảy triệu dân nhưng các nguồn tin cho biết đã có đến hai triệu dân xuống đường phản đối dự luật dẫn độ của Trung Quốc và đòi giới chấp pháp thân Trung Quốc của Hồng Kông phải từ chức, quốc gia dân chủ lâu đời như Hồng Kông không thể dễ dàng khuất phục trước "mẫu quốc". Joshua Wong, tức chàng thủ lĩnh sinh viên Hoàng Chi Phong 22 tuổi từng phát biểu đầy khẳng khái rằng, "Tôi hy vọng rằng, ngay cả khi tôi phải vào tù thì việc này cũng thôi thúc ngày càng nhiều người Hồng Kông dự phần quyền tự quyết cho tương lai của mình thay vì trông vào giới cầm quyền đã đang chi phối đến tương lai chúng ta". Xin gởi lời ủng hộ và lòng ngưỡng mộ đến cuộc tranh đấu của người dân Hồng Kông hiện nay.

Đinh Yên Thảo, Dallas, Texas

Nguồn : RFA, 21/06/2019

Thủ Thiêm, tên gọi của bi kịch

Trân Văn, VOA, 20/06/2019

Sáng 19 tháng 6, ba đại biểu do dân chúng quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức bầu vào Quốc hội khóa 14 đã gặp cử tri, báo cáo về kết quả Kỳ họp Quốc hội thứ bảy (đã diễn ra từ ngày 20 tháng 5 đến ngày 14 tháng 6). Giống như những lần tiếp xúc với cử tri trước đây, ba đại biểu của khu vực bầu cử số 7 thuộc Thành phố Hồ Chí Minh : Nguyễn Thị Quyết Tâm, Phan Nguyễn Như Khuê (cùng là Phó Đoàn đại biểu của Thành phố Hồ Chí Minh tại Quốc hội), Trịnh Ngọc Thúy (Phó Chánh án Tòa án Thành phố Hồ Chí Minh) lại phơi mặt để nghe dân chửi...

Nguyễn Thị Thùy Dương phát biểu trong buổi tiếp xúc cử tri Q2 ngày 22/11/2018

***

Người sử dụng mạng xã hội Việt ngữ đang chuyển cho nhau xem một video clip, ghi lại tám phút phát biểu của cô Nguyễn Thị Thùy Dương (1) – cử tri khu vực bầu cử số 7, năm ngoái từng bị phạt 750.000 đồng vì ném dép vào mặt bà Nguyễn Thị Quyết Tâm. Xin lược ghi những phát biểu này…

Cô Dương đã dẫn trường hợp bà Nguyễn Thị Tiếu, phường Cát Lái : Thu hồi đất là UBND quận 2 và UBND Thành phố Hồ Chí Minh. Đối tượng nhận tiền đền bù là người nhà của cán bộ - và đặt vấn đề : Có phải người dân là nạn một vụ cướp với phía chủ mưu là Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh và UBND Thành phố Hồ Chí Minh, vừa là chủ đầu tư, vừa thu hồi đất và đối tượng nhận tiền đền bù là người nhà của cán bộ ?

Cô Dương cho biết, khiếu nại của bà Tiếu đã được gửi cho UBND Thành phố Hồ Chí Minh, nơi này chuyển cho UBND quận 2. Ông Nguyễn Phước Hưng - đại diện cho UBND quận 2 hẹn gặp gỡ đương sự để trao đổi vào đầu tháng 5, bây giờ đã gần cuối tháng 6 nhưng vẫn chưa thấy ông Hưng xuất đầu lộ diện để tiếp công dân !

Đối với trường hợp Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Cô Dương nhận định, quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm vốn nhân đạo (cho người dân bị thu hồi đất được tái định cư ngay tại chỗ để được thụ hưởng các phúc lợi về giáo dục, y tế, văn hóa và cả kinh tế khi Khu đô thị mới này hình thành). Chính hy vọng đó khiến họ chấp nhận di dời, giao đất nhưng cuối cùng, UBND Thành phố Hồ Chí Minh – chủ đầu tư và cũng là phía thực hiện việc thu hồi đất, quyết định giá đền bù – nơi thay vì quản lý, điều hành lại tham gia "làm kinh tế" đã không cho người dân gì cả.

Theo cô Dương, muốn hay không nhà nước cũng nên thừa nhận đây là một cú lừa lịch sử mà nhà nước dành cho chính nhân dân của mình, dành cho chủ thể của đất nước này. Cô thắc mắc : Chủ trương của nhà nước có phải là bần cùng hóa nhân dân hay không ? Tại sao lại đẩy nhân dân vào con đường bần cùng ?

Cô Dương bảo rằng : Nhân dân không dám xem quan chức như đầy tớ vì không có đầy tớ nào lại ở biệt thự, dùng siêu xe, thừa tiền cho con du học trong khi chủ nhân phải chạy cơm từng bữa. Bảo quan chức là cha mẹ cũng không đúng bởi chẳng có cha mẹ nào đập nhà con cái rồi cho con đi ở trọ. Cho nên chúng tôi muốn các vị xác nhận, các vị là gì của chúng tôi ? Quan chức thật ra là gì của nhân dân ?

Cử tri Nguyễn Thị Thùy Dương cho rằng, quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm xét cho cùng là một cuộc mua bán giữa quan chức và các nhóm lợi ích. Dân chúng bị lừa, không có lợi ích nào liên quan đến quốc gia hết – nên yêu cầu : Các vị có trách nhiệm phải lập ra một chính sách bồi thường mới cho 15.000 gia đình ở khu vực này, đồng thời phải trả lời rõ ràng về 160 héc ta mà theo quy hoạch là cho việc tái định cư.

Kết thúc một buổi tiếp xúc cử tri nữa, những thắc mắc của cô Dương và cũng là thắc mắc từ lâu của vài chục ngàn nạn nhân : Tại sao dùng Quyết định thu hồi đất ở Thủ Thiêm để thu hồi đất ở phường An Phú, phường Cát Lái, phường Thạnh Mỹ Lợi nhưng cuối cùng cũng bán hết ? Gọi là sửa sai nhưng lại tạo ra một cái sai khác và chung cuộc vì lòng tham, sai chồng sai. Xét về bản chất, các quan chức đã khiến những người được tái định cư, tái định cư trái pháp luật bởi theo các quyết định đã ban hành, họ không có quyền tái định cư ở đó. UBD Thành phố Hồ Chí Minh sẽ sửa sai như thế nào ? – vẫn không có câu trả lời

Đã đến lúc "tức nước, vỡ bờ", cô Dương chất vấn : Đảng là cơ quan có quyền lực cao nhất trong việc dẫn dắt dân tộc này. Đảng là tấm khiên bảo vệ người dân, tại sao chỉ có đảng viên mới làm tổn thương nhân dân ? Khi các cơ quan quyền lực, (từ Thành ủy, UBND Thành phố Hồ Chí Minh, đến Sở Xây dựng) "làm kinh tế", vừa nắm giữ quyền lực, vừa chăm chăm kiếm tiền thì giữa vòng xoáy vận hành quyền lực và nỗ lực kiếm tiền đó, làm sao nhân dân sống nổi ? Các công ty nắm giữ đất liên tục được cổ phẩn hóa, giá đất càng ngày càng cao, cơ hội làm chủ một căn nhà của người dân càng ngày càng khó.

Cô Dương cũng là cử tri yêu cầu trả lời : Trách nhiệm của ông Lê Tấn Hùng, em trai ông Lê Thanh Hải như thế nào đối với 160 héc ta đất ở bán đảo Bình Lợi trở thành tài sản của Công ty cổ phần Thạnh Mỹ Lợi ?.. Đồng thời đề nghị HĐND Thành phố Hồ Chí Minh phải rà soát để làm rõ những sai phạm đó, mặt khác phải soạn chính sách bồi thường mới cho những người dân bị mất đất ở Thủ Thiêm, những người dân ở Cát Lái bị thu hồi đất để giao cho người nhà cán bộ. Kết quả phải được công khai chứ không lén lút soạn – gửi những báo cáo một chiều. Cô cũng yêu cầu : Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh làm rõ cả trường hợp Công ty Tân Cảng Sài Gòn vội vã thu hồi phần đất mà trên danh nghĩa dành cho Khu Công nghiệp Cát Lái, vội vã chuyển đổi công năng và vội vã thu hồi đất bù cho quân đội.

Cô nhấn mạnh : Tôi chỉ biết trách nhiệm của Bộ Quốc phòng là bảo vệ đất nước, giờ, sao lại dọa dân cướp đất ?

***

Thủ Thiêm là tên một bi kịch tròm trèm hai thập niên, thấm đẫm nước mắt và máu. Máu của những người chọn cái chết, chịu đánh đập với hy vọng sẽ có ai đó, nơi nào đó thấu được oan khiên. Hai thập niên, chính quyền "của dân, do dân, vì dân" chỉ mới tiến được một bước, đó là thôi xem các nạn dân là "kẻ xấu", bị các "thế lực thù địch" kích động chống lại "đường lối, chủ trương", chịu gọi họ là "cô bác", cính thức xin lỗi "bà con" nhưng vẫn chưa làm gì cả.

Những kẻ thủ ác, đẩy hàng chục ngàn công dân vào tuyệt lộ, sống vạ vật như súc vật, tuyệt vọng vì không thấy tương lai đã được chỉ mặt, gọi tên nhưng… trong thực tế, chẳng hạn đồng chí Lê Tấn Hùng mà cô Dương đề cập chỉ bị "khiển trách", sau đó do hình thức kỷ luật này gây trở ngại cho việc thu phục sự tin yêu của nhân dân, mức kỷ luật được nâng lên thành… "cảnh cáo". Mới đây, do sai phạm của đồng chí Lê Tấn Hùng nhung nhúc như giun sán trong… lòng đảng, thi nhau trườn ra giữa thanh thiên, bạch nhật, chính quyền "của dân, do dân, vì dân" quyết định "hạ bậc lương" như một cách xử lý các sai phạm nghiêm trọng mới được xác định, rồi… "đình chỉ công tác".

Hệ thống công quyền như thế chính là hậu quả của một hệ thống chính trị "ưu việt" hơn phần còn lại của nhân loại. Dưới sự lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối của đảng, ba đại biểu của Quốc hội đại diện cho cơ quan đại diện "ý chí, nguyện vọng của toàn dân" chỉ làm được một chuyện : Mỗi năm vài lần, trước và sau các kỳ họp Quốc hội phơi mặt để dân chủi như một cách giúp họ hạ hỏa, đồng thời cũng là để xiển dương thể chế "dân chủ gấp vạn lần thiên hạ". Mặt trận Tổ quốc – tập hợp các tổ chức chính trị đại diện cho tất cả các giới, các thành phần khác nhau trong xã hội – cũng thế và cũng vì thế, mới bị cô Dương tố cáo : Cử tri muốn tiếp xúc với đại diện của mình tại Quốc hội phải… đăng ký với Mặt trận Tổ quốc và nỗ lực duy nhất của Mặt trận Tổ quốc là… ngăn cản.

Cô Dương phát biểu chỉ tám phút nhưng bị đại diện Mặt trận Tổ quốc chặn họng ba lần vì… phát biểu ngoài nội dung đã đăng ký, vì… nói quá thời gian quy định và vì… dám thắc mắc : Trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc là gì ? Chẳng lẽ là bóp miệng không cho dân nói ? Cô Dương bị đại diện Mặt trận Tổ quốc chỉ trích là không tôn trọng Mặt trận Tổ quốc. Đó là giọt nước tràn ly, cả khán phòng bừng bừng phẫn nộ. Không chỉ cô Dương, nhiều cử tri bừng bùng phẫn nộ : Các viên chức có tôn trọng họ không mà đòi được tôn trọng ? Không có viên chức hữu trách nào, từ đại biểu của cử tri khu vực bầu cử số 7 thuộc Thành phố Hồ Chí Minh tại Quốc hội đến các thành viên Mặt trận Tổ quốc thèm trả lời, chỉ có một người mặc thường phục bước tới chỗ cô Dương thu lại micro. Chỉ thế mà thôi !

Trân Văn

Nguồn : VOA, 20/06/2019

Chú thích

(1) https://www.facebook.com/hongquang.nguyen.14473/videos/483383749072780/

*****************

Dân Thủ Thiêm lại phải nghe hứa hẹn

Trung Khang, RFA, 19/06/2019

Tại cuộc tiếp xúc cử tri Quận 2 hôm 19/6/2019, Ông Phan Nguyễn Như Khuê, Phó Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh cho biết, cuối tháng 6 này, Thanh tra Chính phủ sẽ công bố kết luận về sai phạm tại Thủ Thiêm.

Người dân Thủ Thiêm có còn tin vào lời hứa của quan chức ? Ảnh minh họa

Ông Phan Nguyễn Như Khuê cũng nhìn nhận, việc giải quyết đơn thư khiếu nại chưa tốt, các cơ quan đùn đẩy nhau… Ông nói : "Giải quyết chậm ngày nào là có tội với dân ngày đó, chúng tôi nhận rõ trách nhiệm của mình. Tổ đại biểu đã trao đổi liên tục với Tổng Thanh tra Chính phủ. Tôi tin là cuối tháng 6 sẽ công bố kết luận thanh tra về Thủ Thiêm".

Ông Cao Văn Ca, cử tri phường Bình Khánh, Quận 2, cũng là một dân oan mất đất ở Thủ Thiêm, khi trao đổi với RFA hôm 19/6 cho biết :

"Buổi tiếp xúc cử tri hôm nay rất hỗn loạn và mất trật tự vì cử tri bức xúc, cho rằng Đoàn Đại biểu quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh đã vô cảm trước những sai sót của Khu đô thị mới Thủ Thiêm, không nêu lên được vấn đề Thủ Thiêm trước diễn đàn Quốc Hội theo yêu cầu của cử tri Thủ Thiêm. Người dân Thủ Thiêm cho rằng tổ Đại biểu có vấn đề, yêu cầu tổ Đại biểu từ chức".

Cùng tham dự buổi tiếp xúc cử tri Quận 2 với ông Khuê, còn có bà Nguyễn Thị Quyết Tâm, nguyên Chủ tịch Hội đồng Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh và bà Trịnh Ngọc Thúy, Phó chánh án Tòa án Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh.

Phát biểu tại buổi tiếp xúc, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm cho biết, bản thân và Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố không vô cảm với người dân Thủ Thiêm. Tại kỳ họp Quốc hội vừa qua, các thành viên của đoàn, trong đó có Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân luôn "tranh thủ từng giờ giải lao để gặp các Phó thủ tướng, Tổng Thanh tra Chính phủ đốc thúc giải quyết sớm cho bà con".

Đáp lại lời bà Nguyễn Thị Quyết Tâm khi đó, theo truyền thông trong nước, một phụ nữ luống tuổi đã đứng lên chỉ tay lên tổ đại biểu quốc hội, lớn tiếng "bà ấy hứa mà có làm đâu" rồi liên tục đề cập đến các bức xúc. Bà la hét, khóc và bị an ninh đưa ra ngoài, cả hội trường náo loạn, phản đối.

Cũng tại buổi tiếp xúc cử tri, ông Phan Nguyễn Như Khuê cho biết không phải ông vô cảm, vô trách nhiệm với cử tri Thủ Thiêm. Ông cũng hiểu vì sao cử tri giận dữ, bởi thời gian vụ Thủ Thiêm kéo dài quá sức chịu đựng của mọi người…

Tuy nhiên ông Cao Văn Ca bày tỏ nghi ngờ về lời hứa của ông Khuê liên quan việc cuối tháng 6 này sẽ có kết luận của Thanh tra Chính phủ về sai phạm tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Vì theo ông, điều lạ lùng là Thanh tra Chính phủ chưa hề có quyết định thành lập đoàn, và Thanh tra Chính phủ chưa hề tiếp xúc với người dân, không gặp người bị hại, mà tự nhiên đẻ ra kết luận toàn diện của Thanh tra Chính phủ về Khu đô thị mới Thủ Thiêm, điều này là trò nực cười.

Trao đổi với Đài Á Châu Tự Do hôm 19/6, chị Nguyễn Thùy Dương, một người dân mất đất ở Thủ Thiêm cho rằng, lời hứa ông Khuê nói cuối tháng 6 thì cũng như lời ông Nhân nói cuối tháng 11 năm 2018. Chị cho biết lý do vì sao chị đã phải viết thư cho Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cách đây vài tháng, để ngăn cản quyết định cuối cùng vào tháng 5 và tháng 6 khi báo chí đưa tin về việc này trước đây :

"Bởi vì chị có cảm nhận, và chị biết rằng, quyết định đó của họ hoàn toàn bất lợi cho người dân. Thời gian quyết định cuối cùng này là tốt hay xấu thì chúng ta cũng không biết được, đôi khi nó kéo dài là tốt, đôi khi nó kết thúc nhanh lại là tốt. Người già thì người chết, rắn già rắn lột da, quan chức thì 5 năm hết nhiệm kỳ, kéo dài lắm là 10 năm thì về hưu hay làm việc khác, giống như rắn. Nhưng dân thì không thể, cho nên nếu kéo quá dài, chính quyền nói từ từ sẽ giải quyết, nhưng chị sợ lúc đó dân chết hết rồi. Nhưng khi họ quyết định quá vội thì sẽ sinh ra vấn đề là quyết định vội cho xong, và đóng án lại, đóng vụ việc đó lại, đóng khiếu nại lại không cho khiếu nại nữa, họ có thể sẽ ra một quyết định vội vã bất lợi cho dân".

Theo chị Dương, người dân không cần quyết định cuối cùng, cái người dân cần là chính quyền ngồi xuống đàm phán, nói chuyện với họ. Khi phát biểu tại buổi tiếp xúc chị có nói đây là cú lừa lịch sử, họ hứa quy hoạch dân sẽ được gì đó, nhưng không có gì cả, vậy thì đây là một cuộc mua bán. Chị nói tiếp :

"Anh tới mua đất nhà tôi, tôi bán bao nhiêu, anh mua bao nhiêu phải thương lượng, chứ không có việc anh muốn trả bao nhiêu thì trả. Anh vừa là chủ đầu tư, vừa là người ra quyết định cuối cùng thì không hề công bằng với người dân. Cho nên quyết định vào tháng sau chưa chắc là một quyết định tốt đẹp".

Ông Phan Nguyễn Như Khuê, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh, bà Nguyễn Thị Quyết Tâm, nguyên Chủ tịch Hội đồng nhân dân thành phố (giữa) và bà Trịnh Ngọc Thúy, Phó chánh án Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh tại buổi tiếp xúc cử tri Thủ Thiêm hôm 19/6/2019. Courtesy TP

Vào ngày 20/10/2018, ông Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh khi dẫn đầu tổ đại biểu quốc hội thành phố tiếp xúc cử tri quận 2 đã hứa với người dân Thủ Thiêm rằng, vào tháng 11 năm 2018 sẽ xử lý cán bộ sai phạm ở Thủ Thiêm. Tuy nhiên cho đến nay, lời hứa đó vẫn chưa được thực hiện.

Phát biểu tại buổi tiếp xúc cử tri Quận 2 hôm 19/6, ông Nguyễn Đình Đệ, cũng là người mất đất ở Thủ Thiêm nói : "Giấy không thể gói lửa được nữa", ông Đệ cho rằng sai phạm của chính quyền thời kỳ trước đã quá rõ, không thể bao che : "Không hiểu lý do gì mà đại biểu không dám mang ra Quốc hội nói ? Nếu các vị không đại diện được cho người dân thì từ chức đi".

Trả lời RFA qua điện thoại sau buổi tiếp xúc, ông Nguyễn Đình Đệ nói :

"Sai phạm ở Thủ Thiêm là đại án quốc gia chứ không đơn thuần nữa, quyền lợi của phe nhóm lợi ích lớn quá đi. Năm lần bảy lượt, tôi và bà con Quận 2 muốn đưa vấn đề này ra quốc hội, nhưng Đoàn Đại biểu quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh không đưa ra được, không đưa được, hứa hẹn thì người ta hứa hẹn thôi. Lời hứa như ông Khuê thì họ cũng hứa nhiều rồi, Bí thư Thành ủy cũng hứa mà cũng không làm nỗi, phep phái cài cắm nhiều quá, trên bảo dưới không nghe thì chẳng làm gì được hết. Tôi nghĩ lời hứa chẳng có giá trị gì cả".

Trước khi diễn ra buổi tiếp xúc cử tri, theo một số người dân, không dễ để có được giấy mời tham dự, cũng như phiếu đăng ký phát biểu. Điều này được cho là kỳ lạ tại Việt Nam.

Chị Nguyễn Thùy Dương cho biết, mặc dù cũng là người mất đất ở Thủ Thiêm, tuy nhiên chị cũng không được mời cũng như được phát biểu, chị cho biết đã đi đòi thư mời tham dự buổi tiếp xúc cử tri và giấy phát biểu nhiều lần, từ nhiều ngày trước, từ Mặt trận tổ quốc quận cho đến phường dù mới phải mổ xong, nhưng họ nhất quyết không cho. Cho đến đêm trước ngày tiếp xúc, thì người dân đã huy động nhau tìm cho chị một thư mời trống và một phiếu phát biểu trống. Chị nói tiếp :

"Khi chị ngồi rất là lâu ở sảnh để chờ tới giờ tiếp xúc, thì lực lượng công an, an ninh… không cho những người không có thư mời vào. Điều này không hợp nguyên tắc, bởi vì tiếp xúc cử tri là tiếp xúc công khai, và cử tri được quyền, chỉ cần mang giấy chứng minh của mình có địa chỉ ở quận đó sẽ được vào. Tất cả những lần trước đều vậy, nhưng lần này họ đòi thư mời mới cho vào, mỗi phường chỉ có 4 thư, trong khi hội trường vài trăm chỗ ngồi, không lẽ nào 11 phường chỉ tiếp xúc cử tri có 40, 50 chục người… đại diện cho cả quận 2… Sau đó người dân làm dữ thì họ mới chỉ đạo cho dân vào".

Gần 20 năm qua, nhiều hộ dân tại Thủ Thiêm bị di dời mà không được bồi thường một cách hợp ký, chưa kể trong đó rất nhiều người bị cưỡng chế lấy nhà mà không được đền bù. Người dân Thủ Thiêm đã nhiều lần khiếu lại từ cấp thành phố đến trung ương, nhận nhiều lời hứa hẹn của các vị lãnh đạo. Tuy nhiên hiện nay họ cũng chỉ biết chờ đợi.

Trung Khang

Nguồn : RFA, 19/06/2019