 | Tổng quan: | 3591351 |
Minh bạch Quốc tế : tham nhũng Việt Nam tăng ‘nghiêm trọng’ năm 2018 (VOA, 29/01/2019)
Hôm 29/1, Tổ chức Minh bạch Quốc tế (TI) công bố Chỉ số cảm nhận tham nhũng (Corruption Perceptions Index - CPI) năm 2018, cho biết Việt Nam chỉ đạt 33/100 điểm, xếp hạng 117/180 toàn cầu.
Tổ chức Minh bạch Quốc tế (TI) công bố Chỉ số cảm nhận tham nhũng năm 2018, cho biết Việt Nam chỉ đạt 33/100 điểm, xếp hạng 117/180 toàn cầu.
Theo TI, các chỉ tiêu minh mục của Việt Nam năm 2018 giảm 2 điểm so với năm 2017. Điểm số CPI 2018 của Việt Nam được tính dựa trên cơ sở 8 nguồn dữ liệu là những khảo sát quốc tế độc lập, theo công bố của tổ chức Hướng tới Minh bạch (Towards Transparency-TT) cũng hôm 29/1, cơ quan đầu mối quốc gia của TI tại Việt Nam.
Hàng năm TI xếp hạng 180 quốc gia và vùng lãnh thổ dựa trên cảm nhận của các doanh nhân và chuyên gia về tham nhũng trong khu vực công.
Tuy về mặt thống kê, việc giảm điểm này của Việt Nam được xem là không đáng kể, nhưng, xét trên thang điểm từ 0 – 100 của CPI, trong đó 0 là rất tham nhũng và 100 là rất trong sạch, thì tham nhũng trong khu vực công ở Việt Nam vẫn được xem là "rất nghiêm trọng", theo TT.
Cùng giảm điểm tương tự như Việt Nam trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương còn có các quốc gia Trung Quốc, Maldives và Bangladesh.
Trong những năm qua, Việt Nam được cho là đã có nhiều nỗ lực đẩy mạnh công tác phòng, chống tham nhũng, nhưng tham nhũng hiện vẫn là một vấn đề nhức nhối ở Việt Nam, TI cho biết trong một tuyên bố.
TT đưa ra khuyến cáo cho Việt Nam : "cần kết hợp với các biện pháp phòng ngừa tham nhũng hiệu quả như tăng cường liêm chính trong khu vực công, thực hiện hiệu quả công tác kê khai và công khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức".
Chỉ số CPI của Hòa Kỳ năm 2018 cũng tụt 4 điểm so với năm 2017, xuống còn 71 điểm, đứng hạng thứ 22, tức là bị loại ra khỏi top 20 quốc gia ít tham nhũng nhất trên thế giới.
**********************
Luật sư : ‘Công dân nên kiện để có quyền ghi âm, ghi hình cán bộ’ (VOA, 29/01/2019)
Sau khi Bộ Tư pháp Việt Nam mới đây nói bộ "không đủ thẩm quyền" ngăn chặn quy định của Hà Nội hạn chế việc người dân ghi âm, ghi hình cán bộ tiếp dân, một luật sư cho rằng bộ "né tránh trách nhiệm" và người dân "nên kiện ra tòa" về quy định bị xem là trái luật.
Ông Đồng Ngọc Ba, một cục trưởng thuộc Bộ Tư pháp Việt Nam, gặp báo chí hôm 29/1/2019
Tranh cãi đã nổi lên hồi đầu tháng 1 sau khi chính quyền thủ đô Việt Nam ban hành nội quy về việc tiếp công dân tại Trụ sở Tiếp công dân Thành phố, do Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Nguyễn Đức Chung ký. Một điều trong nội quy nêu rõ rằng công dân khi đến trụ sở nêu trên để làm việc, họ "không được quay phim, chụp ảnh, ghi âm khi chưa có sự đồng ý của người tiếp công dân".
Bản nội quy, thường được gọi là Quyết định số 12, có hiệu lực từ ngày 3/1/2019 bị công chúng, các nhà hoạt động và một số chuyên gia pháp lý phản đối, cho rằng nó "vi hiến".
Báo chí trong nước hồi giữa tháng 1 cho biết những phản ứng về bản nội quy của Hà Nội đã thu hút sự chú ý từ Bộ Tư pháp. Ông Đồng Ngọc Ba, Cục trưởng Cục Kiểm tra Văn bản quy phạm pháp luật của bộ, khi đó được báo chí dẫn lời nói rằng cục của ông "đang cho tiến hành kiểm tra lại quy định này".
Sau gần hai tuần, theo tin tức của Dân Trí, Sài Gòn Giải Phóng, VTC và một số trang tin khác, hôm 28/1, Cục trưởng Đồng Ngọc Ba nói tại một cuộc họp báo rằng Bộ Tư pháp "không đủ thẩm quyền ra quyết định, kiến nghị" với chính quyền địa phương là cơ quan ban hành nội quy về việc công dân không được ghi âm, ghi hình tại trụ sở tiếp dân mà không được sự cho phép của người tiếp dân.
Ông Ba cho biết thêm là 28 tỉnh, thành ở Việt Nam đã ban hành quy định "cấm ghi âm, ghi hình, chụp ảnh tại trụ sở tiếp dân" trong nhiều năm qua, và Hà Nội không phải địa phương đầu tiên làm như vậy.
Theo tường thuật của báo chí, tại cuộc họp báo, vị cục trưởng giải thích rằng Luật Tiếp công dân "không có quy định" về cấm công dân quay phim, chụp ảnh, ghi âm tại trụ sở tiếp dân, nhưng – vẫn theo lời ông cục trưởng – luật này cũng nhấn mạnh là người dân khi tới trụ sở tiếp công dân phải "nghiêm chỉnh chấp hành nội quy và hướng dẫn của người tiếp công dân".
Với lập luận như vậy, ông Đồng Ngọc Ba sau đó dường như muốn chuyển trách nhiệm phân xử về vấn đề này cho một cơ quan khác. Các bản tin trích lời Cục trưởng Ba nói rằng "ở đây có trách nhiệm rất quan trọng của Thanh tra Chính phủ - cơ quan của Chính phủ được giao tham mưu quản lý nhà nước về lĩnh vực tiếp công dân".
"Thanh tra Chính phủ phải có rà soát, báo cáo Chính phủ để có giải pháp phù hợp", ông Ba nói thêm, theo các báo.
Luật sư Hà Huy Sơn khẳng định với VOA rằng quy định của Hà Nội nói riêng và của gần 30 tỉnh, thành nói chung là "trái với Luật Tiếp công dân", đồng thời, theo luật sư, những phát biểu của đại diện Bộ Tư pháp là không thỏa đáng. Ông Sơn nói :
"Bộ Tư pháp đã né tránh trách nhiệm. Đáng lẽ Bộ Tư pháp có thể nói rằng, trong thẩm quyền của mình, việc ban hành của Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội về việc hạn chế, thực chất là cấm [ghi âm, ghi hình], là sai".
Một buổi tiếp công dân của Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung
Đồng ý với ý kiến từ nhiều đồng nghiệp và dư luận, luật sư Sơn nhấn mạnh rằng các quy định hạn chế công dân ghi âm, ghi hình cán bộ tiếp dân không chỉ "trái luật" mà còn "trái Hiến pháp", vốn nêu rõ người dân có quyền giám sát công chức, viên chức và các cơ quan nhà nước.
Sau khi Bộ Tư pháp từ chối phân định đúng sai về quy định gây tranh cãi của Hà Nội, ông Sơn đề xuất về động thái tiếp theo mà người dân có thể tiến hành :
"Đây là một quyết định hành chính của Chủ tịch Ủy ban thành phố Hà Nội, nhưng nó lại chứa đựng một văn bản quy phạm pháp luật, thế nên công dân có thể kiện ra tòa về Quyết định số 12 của UBND thành phố Hà Nội".
Mặc dù vậy, luật sư Sơn bày tỏ "không đánh giá cao" và "không hy vọng gì" ở các tòa án Việt Nam. Tuy nhiên, ông nói việc khởi kiện vẫn nên thực hiện vì đó là một dịp để cả người dân và nhà nước "công khai đưa ra quan điểm một cách rõ ràng".
Trên mạng xã hội, tiếp sau những phát biểu bị xem là "né tránh" của đại diện Bộ Tư pháp, nhiều người bày tỏ sự thất vọng và bực tức.
Theo quan sát của VOA, nhiều người sử dụng Facebook đưa ra các ý kiến cho rằng Hà Nội và các tỉnh thành khác tìm cách hạn chế công dân ghi âm, ghi hình cũng đồng nghĩa là phía chính quyền cố ngăn chặn các nỗ lực thúc đẩy tính minh bạch, chống lạm quyền và chống tham nhũng.
Tham nhũng trong khu vực công ở Việt Nam vẫn được cho là rất nghiêm trọng, theo Tổ chức Minh bạch Quốc tế khi họ công bố Chỉ số cảm nhận tham nhũng (CPI) năm 2018 vào ngày 29/1 năm nay.
Trong bảng xếp hạng gồm 180 quốc gia và vùng lãnh thổ, được khảo sát dựa trên cảm nhận của các doanh nhân và chuyên gia về tham nhũng trong khu vực công, Việt Nam đạt 33/100 điểm, xếp hạng 117/180. Số điểm của Việt Nam giảm nhẹ 2 điểm so với năm 2017 nhưng được xem là không đáng kể.
Đưa tin về diễn biến này, báo Thanh Tra của nhà nước nói trong những năm qua, Đảng Cộng sản và chính quyền Việt Nam "đã có nhiều nỗ lực đẩy mạnh công tác phòng, chống tham nhũng" với nhiều vụ án tham nhũng lớn được đưa ra xét xử, song tham nhũng hiện vẫn là một vấn đề nhức nhối ở Việt Nam.
*******************
Quốc tế tiếp tục thúc đẩy Việt Nam cải thiện nhân quyền (RFI, 28/01/2019)
Ngày 22/01/2019, tại Trụ sở Liên Hợp Quốc ở Genève, Thụy Sĩ, đã diễn ra Phiên đối thoại về Báo cáo quốc gia của Việt Nam theo Cơ chế Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát (UPR) chu kỳ III của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc. Phiên đối thoại này đã cho thấy là trên vấn đề nhân quyền, vẫn còn rất nhiều khác biệt giữa Việt Nam và quốc tế trong cách đánh giá về tình hình nhân quyền ở Việt Nam.
Phiên họp Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc ngày 05/11/2018 tại Genève, Thụy Sĩ.Fabrice COFFRINI / AFP
Cơ chế Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát (UPR) là cơ chế do Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc thành lập từ năm 2008 nhằm rà soát định kỳ tình hình bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền tại tất cả các nước thành viên Liên Hiệp Quốc. Trước phiên đối thoại hôm 22/01, tình hình nhân quyền tại Việt Nam đã được xem xét hai lần theo cơ chế UPR vào năm 2009 và năm 2014. Trong phiên kiểm điểm về tình hình nhân quyền Việt Nam lần này đã có tổng cộng 122 nước tham gia đối thoại và phát biểu.
Tại phiên đối thoại ngày 22/01, thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung, trưởng đoàn đại biểu Việt Nam, đã khẳng định là kể từ lần rà soát trước (năm 2014), Việt Nam "đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, đặc biệt trên các lĩnh vực xây dựng Nhà nước pháp quyền, kiện toàn hệ thống pháp luật về quyền con người".
Ông Lê Hoài Trung còn nhắc lại là trong thời gian qua Việt Nam đã đón nhiều chuyên gia theo cơ chế các Thủ tục Đặc biệt của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc ; gia nhập thêm 2 công ước nhân quyền cơ bản là Công ước chống tra tấn (CAT) và Công ước về quyền của người khuyết tật (CRPD).
Theo thông báo của phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng trong cuộc họp báo ngày 24/01, tại phiên đối thoại vừa qua, Việt Nam nhận được hơn 300 khuyến nghị từ các nước về nhân quyền và khẳng định là các cơ quan liên quan của Việt Nam "sẽ nghiên cứu, rà soát kĩ lưỡng các kiến nghị này để báo cáo Thủ tướng chính phủ". Bà Lê Thị Thu Hằng cũng thông báo là theo dự kiến, Việt Nam sẽ chính thức thông báo các khuyến nghị được chấp thuận tại khóa họp thường kỳ của Hội đồng nhân quyền Liên Hiệp Quốc vào tháng 6/2019.
Theo báo chí chính thức của Việt Nam, trong phiên đối thoại vừa qua, các nước đã "ghi nhận các chính sách, nỗ lực và thành tựu của Việt Nam trong việc bảo đảm quyền con người, nghiêm túc thực hiện các khuyến nghị UPR". Báo chí chính thức cũng khẳng định là các nước đánh giá Báo cáo quốc gia và phần trình bày của Đoàn Việt Nam là "có chất lượng tốt, cung cấp thông tin đầy đủ, toàn diện về tình hình đảm bảo quyền con người ở Việt Nam" ; cho rằng Việt Nam "đã có cách tiếp cận tích cực, cởi mở và minh bạch trong quá trình soạn thảo Báo cáo UPR".
Nhưng trong khi đó, các tổ chức nhân quyền quốc tế như Human Rights Watch thì có cái nhìn khác về tình hình nhân quyền ở Việt Nam. Trong bản báo cáo nộp cho phiên kiểm điểm UPR năm nay, được gởi đi ngày 23/07/2018, HRW ghi nhận :
"Kể từ đợt kiểm điểm định kỳ phổ quát (UPR) lần trước vào năm 2014, chính quyền Việt Nam thể hiện rất ít mối quan tâm đối với việc cải thiện hồ sơ nhân quyền. Chính quyền tiếp tục hạn chế cácquyền tự do cơ bản về ngôn luận, lập hội, nhóm họp và tôn giáo. Chính quyền sở hữu và kiểm soát truyền thông trong nước, ngăn chặn hay phá sập các trang mạng phê phán chính quyền, và khởi tố những người sử dụng mạng xã hội để phê phán chính phủ".
Cũng theo HRW, Việt Nam "thường sử dụng các điều luật có ngôn ngữ mơ hồ và có thể diễn giải tùy tiện trong bộ luật hình sự và các bộ luật khác, để xử tù các nhà hoạt động chính trị và tôngiáo ôn hòa, như tội "Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân" ; " Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân". HRW thống kê là chính quyền Việt Nam (tính đến thời điểm tháng 07/2018) đang giam giữ ít nhất 136 người trong tù vì những người này đã thể hiện quan điểm phê phán chính quyền, tham gia biểu tình ôn hòa, gia nhập các nhóm tôn giáo không được nhà cầm quyền công nhận, hay tham gia các tổ chức dân sự hoặc chính trị bị Đảng Cộng Sản xem là mối đe dọa với độc quyền lãnh đạo của mình.
Để cho thế giới hiểu rõ hơn về tình hình nhân quyền của Việt Nam, đặc biệt là về tình trạng của các tù nhân lương tâm, ba thân nhân của các tù nhân này đã đến Genève để gặp đại diện Liên Hiệp Quốc nhân phiên kiểm điểm ngày 22/01. Đó là bà Nguyễn Thị Quý, vợ ông Lê Đình Lượng (20 năm tù), bà Nguyễn Thị Kim Thanh, vợ nhà báo Trương Minh Đức (12 năm tù), anh Nguyễn Trung Trọng Nghĩa, con trai mục sư Nguyễn Trung Tôn (12 năm tù). Sáng nay, họ đã được vào đại diện Liên Hiệp Quốc để trình bày về tình trạng của ba tù nhân lương tâm này.
Trả lời RFI Việt ngữ hôm đó, bà Nguyễn Thi Kim Thanh nêu lên trường hợp của chồng bà là nhà báo Nguyễn Minh Đức :
"Từ năm 2002, anh Đức đã là người đi đấu tranh, với mong muốn cho Việt Nam có dân chủ nhân quyền. Chính vì vậy mà ngày 05/05/2007, anh đã bị bắt tại Vĩnh Thuận, Kiên Giang và bị kết án về tội "Lợi dụng quyền tự do dân chủ", theo điều 285 (Bộ Luật Hình sự), với án tù là 5 năm. Đúng 5 năm thì anh được trở ra.
Cách hôm anh bị bắt lần sau này hai tháng, thì anh bị đột quỵ. Nếu không được kịp vào bệnh viện thì không biết chuyện sẽ xảy ra như thế nào. Hôm đó là ngày 30/07/2017, hai vợ chồng tôi ra đường tính mua thuốc cho anh. Nhưng ra đến quận 5 thì gần 20 xe, mỗi xe 2 người, chặn ngang nguyên một khúc đường. Họ kéo anh lên một chiếc xe du lịch 16 chổ, còn tôi thì họ đẩy lên một chiếc xe Honda, một người ngồi trước chở, còn người ngồi sau kèm tôi.
Họ chở chúng tôi vào B34, Nguyễn Văn Cừ, đưa chúng tôi vào một phòng, rồi đọc lệnh bắt anh, nói rằng anh phạm vào điều 79 về tội "âm mưu lật đổ chính quyền". Lúc ấy, anh rất tức giận và bức xúc. Anh nói to lắm : "Tôi là những người dân nhỏ bé như thế này, tôi không thể nào lật đổ chính quyền được, tôi chỉ bất đồng chính kiến về những bất công xã hội hàng ngày, nên tôi chỉ nói lên tiếng nói bằng cây viết, chứ một người bình thường như tôi không thể lật đổ chính quyền được.
Đến ngày 04/05 thì họ đưa anh ra xét xử sơ thẩm. Thật sự, chúng tôi là những người vợ, nghe bản án họ tuyên thì rất là đau lòng và rất là bức xúc, vì chồng tôi là những người đấu tranh cho những người nghèo, những người thấp cổ bé miệng, ra miền Trung giúp những nạn nhân của tình trạng biển nhiễm độc do công ty Formosa, rồi đi giúp cho các công nhân, cho các anh em đấu tranh. Những gì chồng tôi làm đáng lẻ phải được trân trọng. Chồng tôi làm đúng, không làm gì sai, mà lại bị một bản án mơ hồ, bị gán ghép tội "âm mưu lật đổ chính quyền", bị xử 12 năm tù và 5 năm quản chế thì thật là bất công, là oan sai cho chồng tôi".
Tuy nhiên, tại phiên UPR ở Genève ngày 22/01, thiếu tướng Nguyễn Thanh Sơn, đại diện Bộ Công an Việt Nam, đã phủ nhận việc các cơ quan chức năng nước này "gia tăng bắt giữ kết án những người bảo vệ nhân quyền các nhà hoạt động chính kiến một cách ôn hòa". Theo thiếu tá Sơn, ở Việt Nam "chỉ có những cá nhân vi phạm pháp luật bị bắt và kết án theo đúng quy định pháp luật".
Đây không phải là quan điểm của Hoa Kỳ : Đại diện của Mỹ, Jason Ross Mack, đã khuyến nghị Việt Nam trả tự do cho ít nhất 4 tù nhân lương tâm, mà theo ông là "những người đã bị bắt độc đoán hoặc không phù hợp với pháp luật chỉ vì thực hiện các quyền con người của mình". Bốn tù nhân lương tâm được đại diện Hoa Kỳ nêu tên là Hồ Đức Hòa, Trần Huỳnh Duy Thức, Trần Thị Nga, Nguyễn Bắc Truyễn. Nói chung, tại phiên kiểm điểm UPR vừa qua, Hoa Kỳ và các nước phương Tây khác chủ yếu đặt vấn đề với Việt Nam về nhân quyền, tự do báo chí, tự do ngôn luận, các tổ chức xã hội dân sự và vấn đề tra tấn những người bị giam giữ.
Chẳng hạn như Anh Quốc đặt câu hỏi là chính phủ Việt Nam sẽ có những bước nào để đáp ứng các nghĩa vụ theo Công ước Quốc tế về các quyền Dân sự và Chính trị trong việc thiết lập một hệ thống truyền thông độc lập cũng như có những bước nào để tạo một môi trường an toàn cho tổ chức xã hội dân sự, bao gồm việc điều tra các vụ sử dụng vũ lực với các nhà hoạt động.
Đại diện của vương quốc Bỉ thì đặt thẳng vấn đề : Việt Nam có sửa hoặc thu hồi Luật Báo chí và Luật An ninh mạng để tuân thủ nghĩa vụ của mình theo Công ước Quốc tế về các quyền Dân sự và Chính trị không ?
Riêng đại diện của Đức thì hỏi là Việt Nam có kế hoạch khi nào thông qua một luật về hội họp/biểu tình để thực thi quyền tự do hội họp/biểu tình được ghi trong Hiến pháp ? Đại diện Hà Lan cũng đặt vấn đề tương tự với câu hỏi : Việt Nam sẽ sửa đổi khung pháp lý thế nào để tuân thủ điều 21 và 22 Công ước Quốc tế về các quyền Dân sự và Chính trị để đảm bảo quyền tự do hiệp hội và tập họp ôn hòa.
Theo tin từ báo chí chính thức, đến chiều 25/1, Nhóm làm việc về Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát (UPR) chu kỳ III của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc đã "đồng thuận" thông qua Báo cáo về kết quả rà soát UPR của Việt Nam. Báo cáo của Nhóm làm việc ghi nhận 291 khuyến nghị do 122 nước đưa ra, đề cập đến nhiều lĩnh vực như xây dựng Nhà nước pháp quyền, hoàn thiện hệ thống pháp luật, tiếp tục thúc đẩy các quyền và tự do cơ bản, tăng cường hợp tác với các cơ chế về nhân quyền của Liên Hiệp Quốc, chia sẻ kinh nghiệm việc trong bảo đảm quyền của các nhóm yếu thế, xóa đói giảm nghèo, phổ cập giáo dục, đảm bảo an sinh xã hội và tạo việc làm. Báo cáo về kết quả rà soát UPR của Việt Nam sẽ được xem xét chính thức thông qua tại Khóa họp thường kỳ lần thứ 41 của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc dự kiến vào tháng 6/2019.
Thanh Phương
