Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

mercredi, 13 mars 2019 13:50

Trả lại sự thật cho lịch sử

Chiến tranh Vit Nam đã chm dt 44 năm tính đến ngày 30/04/2019 ti đây (1975-2019). Nhưng vn còn nhiu bt đng gia người Vit Nam cũng như người ngoi quc tng tham gia cuc chiến trong vic đnh danh, đnh hình, đnh tính, định lượng v cuc chiến tranh này. Sau chiến tranh đã có nhiu bài viết, cun sách, mt s b phim tài liu và các cuc hi tho chuyên đ hàng năm v chiến tranh Vit Nam đó đây Hoa Kỳ, nhưng vn chưa thng nht quan nim Chiến tranh Vit Nam thc cht là chiến tranh gì, do ý đ ca các bên tham chiến khác nhau.

alex1

Để nhớ thương về Quảng Trị trong “Mùa Hè đỏ lửa 1972” - Ảnh minh họa 

Trên lãnh vực phim nh, các nhà đạo din Hoa Kỳ đã giàn dng li cuc chiến Vit Nam, mc du trên danh nghĩa do tư nhân thc hin, song thường là có ch đích phc v cho các chính sách ngoi giao và mục tiêu chiến lược tng giai đon ca Hoa Kỳ. Nhng nhà làm phim li thường da hu hết trên tài liu phim nh ca phong trào "phản chiến Hoa Kỳ" và bên "Việt Cng" (được chn là bên thng cuc) là một trong hai bên tham chiến là người Vit Nam mang ý thức h cng sn (communism) thuộc phe xã hi ch nghĩa do Nga-Tàu đng đu trong cuc chiến tranh ý thc h toàn cu gia cng sn ch nghĩa và tư bn ch nghĩa. Vì vy thường thiếu khách quan, sai s tht, không công bng vi bên tham chiến th hai là "Việt quc" (bị buc là bên thua cuc) cùng là người Vit Nam mang ý thc h quc gia (nationalism), có mâu thuẫn đi kháng vi ý thc h cng sn (communism) thuộc phe các nước tư bn ch nghĩa do Hoa Kỳ lãnh đo.

Chẳng hn đin hình có bn B phim tài liu v chiến tranh Vit Nam.

  • Một là b phim "Vietnam The Ten Thousand Day War" của Michael Maclear sn xut năm 1980 gm 13 tp.
  • Hai là b phim "Vietnam : A Television History" gồm 13 tp do hãng WGBH-TV (thuộc PBS) ở Boston sản xut năm 1983.
  • Ba là phim "The Last days in Vietnam" do đạo din Rory Kennedy thc hin và ph biến năm 2014.
  • B phim th tư mi nh"The Vietnam War"gồm 10 tp, thi lượng kéo dài 18 tiếng đng h ca hai nhà đo din phim tài liu ni tiếng ca M là Kenn Burnes và Lynn Novick, được khi chiếu hôm 17/09/2017, trên h thng truyn hình PBS (Public Broadcasting Service).

Theo nhận đnh ca chúng tôi, hai bộ phim đu sn xut vào các năm 1980 và 1983 như có ch đích bin minh cho vic Hoa Kỳ trc tiếp tham chiến (1965-1973) là cn thiết, chính đáng, phù hp vi quyn li quc gia Hoa Kỳ. Đng thi, vic rút chân ra khi cuc chiến (1973) đưa chiến tranh Vit Nam đi đến kết thúc là chính ph Hoa Kỳ đã làm theo đòi hi ca nhân dân th hin qua cao trào "phản chiến" lan rộng khp nước M. Còn hai b phim sau sn xut vào các năm 2014 và 2017 được hiu như là cách bin minh cho vic Hoa Kỳ bãi b cm vn, thiết lp quan h vi chế đ cng sn Vit Nam năm 1995, vn là đi phương trong cuc chiến tr thành đối tác chính danh sau 20 năm chm dt cuc chiến, cũng là cn thiết, chính đáng, có li cho quyn li quc gia Hoa Kỳ.

Chính vì vậy mà các b phim nói trên đã tng gây phn nđối vi nhng người Vit Nam mang ý thc h quc gia, phn đông sng Min Nam Việt Nam và tng tham gia mt bên trong cuc chiến Vit Nam, vi chính quyn chính thng quc gia Vit Nam Cng Hòa (gọi chung là bên Vit Quc). Vì nội dung các b phim trên đu thiếu khách quan, sai s tht, không th hin được thc cht chiến tranh Việt Nam mt cách trung thc, công bng cho các bên tham chiến, giúp người xem phim phân bit được đâu là chính nghĩa, đâu là ngy nghĩa trong cuc chiến Vit Nam.

Chính vì vậy mà t lâu đã có nhng n lc đòi tr li s tht lch s cho cuc chiến Vit Nam, của cá nhân cũng như tp th v phía nhng người Vit quc gia. Tt c cho rng phía nhng người Vit Nam cng sn (gọi tt : Vit Cng) đã cố tình bóp méo lch s v cuc chiến Vit Nam (1954-1975) để ngy bin cho vic h ch đng thc hin cuc chiến tranh "cốt nhc tương tàn" này, là vì ‘độc lp dân tc, t do và hnh phúc cho nhân dân Vit Nam". Trong khi sự tht lch s là Vit cng đã "ngụy dân tc" trước (trong kháng chiến chng Pháp 1945-1954) cũng như trong cuc chiến Vit Nam (1954-1975) để đánh tráo lịch s gi"chính nghĩa dân tộc" (Việt quc) và "ngụy nghĩa dân tc" (Việt cng). Nói cách khác Việt cng đã "ngụy dân tc", dùng chủ nghĩa yêu nước (chống ngoi xâm) để "cướp chính quyn" thực hin ch nghĩa xã hi (giai đoạn đu ca ch nghĩa cộng sản).

Vì vậy, đin hình cho nhng n lc tr li s tht lch s cho cuc chiến Vit Nam mi nht nhưng chưa phi là cui cùng, là nỗ lc ca mt cá nhân và ca mt tp th. Chúng tôi mun nói đến cá nhân anh Alex Thái Đ. Võ, tác gi d án Lch s truyền khẩu và mt tp th đang thc hin mt phim tài liu phn bác nhng sai lm ca b phim nhiu tp The Vietnam war ca hai đo din người Hoa Kỳ Ken Burn và Lynn Novick.

1. Alex Thái Đ. Võ với d án Lch s truyn khu

Phỏng vấn Alex Đ. Thái Võ tại Cornell University 19/2/2019 – Dự án Lịch sử truyền khẩu về cuộc chiến Việt Nam. SBTN DC Nam Anh

Theo tin Đài VOA mới đây, Alex Thái Đ. Võ là một nghiên cu sinh tiến sĩ ti đi hc Cornell, Hoa Kỳ, thuc thế h tr. Anh va hoàn tbộ phim lch s nhan đ Con người và Lch s và vừa được ra mt ti trường Đại học George Mason, Virginia hôm 02/03 va qua. Bộ phim có thi lượng 17 tiếng, được chia làm 15 phn, nm trong mt d án nghiên cu lch s chiến tranh Vit Nam theo th thc truyn khu.

Là mt d án hc thut phi li nhun, phi mt sáu năm ròng rã k t 2012 thì tác gi Alex Thái mi hoàn thành b phim và cho ra mt khán gi.

Chiếm trn toàn b thi lượng ca b phim là li ca cu đi s Bùi Dim, k v nhng điu mà ông đã "mắt thy, tai nghe" trong suốt hàng chc năm hot đng trong ngành ngoi giao, cũng như chính gii ca Việt Nam Cộng Hòa, gi các chc v như Tng trưởng Ph Th tướng, Ủy viên Ngoi giao, và Đi s Việt Nam Cộng Hòa ti Hoa Kỳ. Tr li phng vn ca VOA, cu đi s Bùi Dim nói :

"Sự thc thì không có cao vọng gì v vic làm lch s hay viết lch s, ch là mt cái mong mun trung thc mun góp phn vào đ cho mi người hiu rõ hơn v nhng cái khía cnh phc tp ca cuc chiến tranh Vit Nam và đc bit là s can thip ca người M trong chiến tranh với Vit Nam".

Như nhiu người đã biết, bn thân cu Đi s Bùi Dim đã tng viết nhiu tác phm bng c tiếng Anh ln tiếng Vit nói v cuc chiến Vit Nam (như Vit Nam trong Gng kìm lch s…). Ông cho biết vn mun tham gia d án này bi t thy mình có một s mnh phn bác li nhng thông tin lch s sai lch v min Nam Vit Nam cũng như s can d ca M. Ông nói :

"Là một người Việt Nam đã có bn phn đi vi đt nước Vit Nam và đng thi cũng đã có dp tham gia vào nhng cuc hi đàm gia M và Việt Nam, tôi có bổn phn phi nói lên nhng điu mà tôi đã biết, mt thy tai nghe".

Trả li phng vn anh Alex Thái Đ. Võ nói :

"Khi mình gặp cu đi s Bùi Dim, ông đã 90 tui ri, mình cũng không biết ông s còn sống vi mình được bao lâu na và mình là người hc s nên mình hiu rng nếu nhng người này mà không còn na thì lch s nhiu khi cũng s đi chung vi họ luôn. Vậy nên mình nghĩ là cn phi tn dng thi gian còn lại của ông đ gi li nhng mảnh lch s đó cho chính bn thân mình, và cho tương lai con em ca mình"…

Vì thế tác gi d án Lch s truyn khu tâm s :

"Khó khăn lớn nht là vic đi li đường xa, cu đi s Washington D.C còn mình ở New York, và mi ln phng vn như vy, và đ tiết kim tin, mình phi lái xe xung  khong chng hai ngày để phng vn. Vì c cũng ln tui ri nên c phi va làm va ngh, ri li phi tr li New York, my tháng sau mi xung li"…

Một người tham d bui chiếu ra mbộ phim lch s nhan đ Con người và Lch s, ch Phm Bích Hà, ở Virginia nói vi phóng viên rng :

"Đối vi tôi thì nó quan trng bi vì nếu mình không làm nhng điu này, mình không nói thì mười năm, hai mươi năm hay năm mươi năm na con cháu ca chúng ta s không biết được cái ngun gc ca chúng ta. Vì với cái lch s mt chiu Vit Nam hiện gi, thì tt c nhng gì đã xy ra vi Việt Nam Cộng Hòa s b quên lãng…".

Còn với Alex Thai Đ. Võ, tác gi d án lch s truyn khu, mc dầu n lc rt ln khi mt mình thc hin bộ phim lch s dài như thế, song trong cuc phng vn khiêm tn, anh nói là anh không có tham vng bao quát hết lch s ca cuc chiến Vit Nam, hay đưa ra bt kì kết lun v s kin lch s nào. Tác gi ca d án chỉ mong muốn, thông qua li k ca nhng nhân chng sng, có th phn nào v lại bc tranh min Nam Vit Nam đ người xem hiu rõ hơn v cuc chiến gia hai min Nam Bc. Anh s tiếp tc vic làm như thế sau này.

2. Tập th vi n lc thc hin phim tài liu phản bác nhng ai lm trong b phim The Vietnam War

Tập th đin hình ti Houston, tiu bang Texas, mi đây đã hình thành mt Ban t chc gây qu h tr cho mt đo din vn là cu chiến binh tng tham chiến ti Vit Nam đ thc hin mt cun phim phn bác lại nhng sai lm, thiếu khách quan, bóp méo lch s, xúc phm nng n đến chính nghĩa, tinh thn đu tranh vì đt nước, vì dân tc, cho đc lp quc gia, lý tưởng t do, dân ch ca quân, dân, cán chính Vit Nam Cng Hòa trong cuc chiến Vit Nam hôm qua.

Ban tổ chc bao gồm các đoàn th tôn giáo, chính tr, xã hi đã phát đng cao trào ym tr tài chánh t hơn mt tháng qua, đ thc hin cun phim nhan đ tiếng anh "The Vietnam War Though Our Eyes" (Chiến tranh Vi Nam qua cái nhìn ca chúng tôi) do đạo diễn Fred Koster thc hin. Cun phim không dài, d trù khong 1 gi 30 phút, chi phí khiêm tn d trù khong 250 ngàn dollar, thc hin trong khong mt năm ; hin nhiên là không th so vi b phim dài nhiu t"The Vietnam War" dài nhiều tp, ti 18 tiếng, chi phí ti 30 triu dolar, thc hin trong 10 năm. Thế nhưng, đây là cun phim th hai v cuc chiến Vit Nam, sau cun phim "Ride The Thunder" do đạo din Fred Koster và có s cng tác ca n tài t Kiu Chinh trong vai trò người đng xn xut. Thc hiện trong năm 2014 vi kinh phí khong mt triu dollar, được chiếu ra mt ngày 28/03/2015 sau đó được trình chiếu rng rãi ti nhiu rp khp nước M và trên mng internet. Tt c n lc này ca đo din, nhà sn xut và hu thun ca qun chúng mi gii Việt Nam, dù khiêm tn, nhưng ít nhiu đã góp phn cùng nhng n lc ca mi cá nhân và tp th người Vit Nam không cng sn khác đ "góp gió thành bão" phản bác li nhng sai lm, bt công do các b phim ca các đo din Hoa Kỳ gây ra. Và có thêm tư liệu cho các nhà viết s chân chính sau này đi chiếu đ viết đúng s tht lch s v cuc ni chiến ý thc h Quc-Cng ti Vit Nam (1954-1975).

Về phn mình, người viết cũng đã có nhiu bài viết và mt cun sách (1) góp phn làm sáng t s tht lch s ca cuộc chiến tranh Vit Nam. Trong s này đã có ba bài viết được Đài VOA cho đăng ti trên din đàn này ngay sau khi b phim nhiu tp "The Vietnam War" của hai nhà đo din Kenn Burnes và Lynn Novick được khi chiếu hôm 17/09/2017. Đó là các bài : The Vietnam War là chiến tranh gì ? – The Vietnam War là chiến tranh ca ai, do ai và vì ai ? – và "The Vietnam War ai thng ai ? (2).

Thiện Ý

Nguồn : VOA, 13/03/2019

Ghi chú :

(1) Sách "Việt Nam trong thế chiến lược quc tế mi", ấn hành ln đu ti Hoa Kỳ năm 1995, tái bn năm 2005. Xin vào : luatkhoavietnam.com mục Din Đàn, tiu mc "Tác gi-Tác phm" đ đc và tiu mc "Phng vn-Thuyết trình" đ nghe Đài VOA phng vn tác gi Thin Ý tháng 5/1995 khi phát hành và ra mt sách ti Houston, Texas, Hoa Kỳ.

Published in Diễn đàn