Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Cuc bu c sp ti ca n Đ có th ví là cuc bu c ca nn dân ch ln nht thế gii.

ando1

Th tướng n Đ Narendra Modi tranh c ti Meerut, n Đ, ngày 31/3/2024.

Vi dân s hơn 1,4 t người và gn 970 triu c tri, cuc tng tuyn c n Đ là cuc đi đu gia Th tướng Narendra Modi, mt người theo ch nghĩa dân tc theo đo Hindu, vi mt liên minh rng rãi gm các đng đi lp đang vt v c gng bám theo.

Ông Modi, 73 tui, ln đu tiên lên nm quyn vào năm 2014 vi nhng ha hn v phát trin kinh tế, th hin mình trong tư thế người ngoài cuc dn mình trong cuc trn áp tham nhũng. K t đó, ông đã kết hp tôn giáo vi chính tr theo mt công thc thu hút được s ng h rng rãi ca đa s người dân theo đo Hindu trong nước.

n Đ dưới s lãnh đo ca ông Modi là mt cường quc toàn cu đang lên, nhưng s cai tr ca ông cũng được đánh du bng t l tht nghip gia tăng, các cuc tn công ca nhng người theo ch nghĩa dân tc theo đo Hindu chng li các nhóm thiu s, đc bit là người Hi giáo, và không gian cho các phương tin truyn thông t do và bt đng chính kiến b thu hp.

Cuc bu c hot đng như thế nào ?

Cuc tng tuyn c kéo dài 6 tun bt đu vào ngày 19 tháng 4 và kết qu s được công b vào ngày 4 tháng 6. Các c tri, chiếm hơn 10% dân s thế gii, s bu ra 543 thành viên vào H vin vi nhim k 5 năm.

Các cuc b phiếu s được t chc theo by giai đon và b phiếu ti hơn mt triu phòng phiếu. Mi giai đon s kéo dài mt ngày vi mt s khu vc bu c trên nhiu bang b phiếu vào ngày hôm đó. Vic b phiếu linh đng cho phép chính ph trin khai hàng chc nghìn quân đ ngăn chn bo lc và vn chuyn các quan chc bu c cũng như máy b phiếu.

n Đ có h thng bu c đa đng theo kiu người đng đu thng c, trong đó ng c viên nhn được nhiu phiếu nht s thng. Đ đm bo đa s, mt đng hoc liên minh phi đt được 272 ghế.

Trong khi c tri Hoa K và các nơi khác s dng phiếu bu bng giy thì n Đ s dng máy b phiếu đin t.

Ai đang tranh c ?

Đng Bharatiya Janata ca ông Modi và đi th chính ca ông, Rahul Gandhi ca Đng Quc đi n Đ, đi din cho hai phe phái ln nht ca Quc hi. Mt s đng quan trng khác trong khu vc là mt phn ca khi đi lp.

Các đng đi lp, trước đây đã b rn nt, nay đoàn kết dưới mt mt trn gi là INDIA - N Đ, hay Liên minh Phát trin Toàn din Quc gia n Đ, đ loi tr chiến thng bu c th ba liên tiếp ca ông Modi.

Liên minh đã đưa ra mt ng c viên chính duy nht hu hết các khu vc bu c. Tuy nhiên, h b khuy đng bng nhng khác bit v ý thc h và nhng xung đt cá nhân, và vn chưa quyết đnh được ng c viên cho chc th tướng.

Hu hết các cuc kho sát đu cho thy ông Modi có kh năng giành chiến thng d dàng, đc bit là sau khi ông khai trương mt ngôi đn Hindu phía bc thành ph Ayodhya vào tháng 1 năm nay, hoàn thành cam kết theo ch nghĩa dân tc Hindu lâu đi ca đng ông.

Mt chiến thng na s giúp ông Modi tr thành mt trong nhng nhà lãnh đo được lòng dân và quan trng nht đt nước. Nó s theo sau mt chiến thng vang di vào năm 2019, khi BJP giành được đa s tuyt đi khi đt được 303 ghế trong quc hi. Đng Quc đi ch giành được 52 ghế.

Vn đ ln là gì ?

Trong nhiu thp k, n Đ đã kiên trì gi vng nim tin dân ch ca mình, phn ln nh vào bu c t do, nn tư pháp đc lp, phương tin truyn thông phát trin mnh, phe đi lp mnh m và quá trình chuyn giao quyn lc mt cách hòa bình. Mt s bng chng này đã b xói mòn dn dn dưới s cai tr 10 năm ca ông Modi, vi các cuc bu c được coi là phép th cho các giá tr dân ch ca đt nước.

Nhiu cơ quan giám sát hin đã phân loi n Đ là mt "chế đ hn hp" không phi là mt nn dân ch hoàn toàn cũng không phi là mt chế đ chuyên chế hoàn toàn.

Các cuc bu c cũng s kim tra gii hn ca ông Modi, mt nhà lãnh đo theo ch nghĩa dân túy mà s ni lên ca ông đã chng kiến các cuc tn công ngày càng tăng nhm vào các nhóm tôn giáo thiu s, ch yếu là người Hi giáo. Các nhà phê bình cáo buc ông s dng nn tng ưu tiên n Đ giáo, gây nguy him cho ngun gc thế tc ca đt nước.

Dưới thi ông Modi, các phương tin truyn thông, tng được coi là sôi ni và phn ln đc lp, đã tr nên mm mng hơn và nhng tiếng nói ch trích b bt ming. Các tòa án phn ln đã tuân theo ý mun ca ông Modi và đưa ra phán quyết có li trong các v án quan trng. Vic tp trung quyn hành pháp đã làm căng thng ch nghĩa liên bang ca n Đ. Và các cơ quan liên bang đã nhm vào các lãnh đo phe đi lp hàng đu trong các v án tham nhũng, điu mà h ph nhn.

Mt vn đ quan trng khác là nn kinh tế rng ln ca n Đ, mt trong nhng nn kinh tế phát trin nhanh nht thế gii. Nó đã giúp n Đ ni lên như mt cường quc toàn cu và là đi trng vi Trung Quc. Nhưng ngay c khi tc đ tăng trưởng ca n Đ tăng vt bng mt s bin pháp, chính ph Modi vn gp khó khăn trong vic to đ vic làm cho thanh niên n Đ và thay vào đó li da vào các chương trình phúc li như thc phm và nhà min phí đ thu hút c tri.

Phúc trình Phát trin Con người Châu Á-Thái Bình Dương mi nht ca Liên hip quc lit kê n Đ nm trong s các quc gia hàng đu có thu nhp cao và bt bình đng v giàu nghèo.

AP

Nguồn : VOA, 02/04/2024

Published in Châu Á