 | Tổng quan: | 3126327 |
ASEAN được cộng đồng quốc tế coi là khối chính trị lý tưởng để đàm phán giải pháp cho cuộc xung đột đang bao vây Myanmar kể từ khi quân đội nước này, do Tướng Min Aung Hlaing lãnh đạo, lật đổ chính phủ dân cử vào đầu năm 2021 và gây ra một cuộc nội chiến.
Tướng Min Aung Hlaing lãnh đạo quân đội, lật đổ chính phủ dân cử Myanmar vào đầu năm 2021 và gây ra một cuộc nội chiến.
Nhưng sự đồng thuận 5 điểm về việc chấm dứt cuộc khủng hoảng Myanmar do ASEAN - Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á - đưa ra không được lòng giới phân tích và lực lượng chống chế độ, những người cho rằng khối 10 quốc gia đã âm thầm ủng hộ chính quyền và phớt lờ tất cả các bên khác trong cuộc xung đột.
Ông Ross Milosevic, nhà tư vấn rủi ro thực hiện nghiên cứu thực địa ở Myanmar, nói : "Sự đồng thuận 5 điểm là một thất bại thảm hại". Tuy nhiên, ông nói thêm, những thất bại trên chiến trường chưa từng có gần đây của quân đội – còn được gọi là Tatmadaw – và các cuộc bầu cử ở các nước thành viên ASEAN đang viết lại thế cân bằng chính trị.
Đồng thuận 5 điểm là lộ trình hòa bình mà ASEAN quyết theo đuổi, kêu gọi chấm dứt ngay bạo lực ; đối thoại giữa tất cả các bên ; bổ nhiệm một đặc phái viên ; hỗ trợ nhân đạo bởi ASEAN ; và chuyến thăm của đặc phái viên tới Myanmar để gặp gỡ các bên.
Bước ngoặt
Sau cuộc tấn công mãnh liệt kéo dài 5 tháng vào mùa khô, các tổ chức vũ trang sắc tộc (EAO) và Lực lượng Phòng vệ Nhân dân của Chính phủ Thống nhất Quốc gia (PDF) do phe đối lập lãnh đạo đang kiểm soát gần như tất cả các vùng lãnh thổ sắc tộc và các bang cũng như biên giới của Myanmar với Thái Lan, Lào, Trung Quốc, Ấn Độ và Bangladesh.
Bất chấp các cuộc oanh tạc đang diễn ra, người dân tộc Karen ở phía đông nam dọc biên giới Thái Lan và người Shan, có chung biên giới với Trung Quốc ở phía bắc Myanmar, đang khẳng định quyền kiểm soát chính trị, và ông Milosevic cho biết người Mon, Kachin và Arakan đang theo sau.
Điều đó khiến Tatmadaw bị bao vây nhưng được củng cố nghiêm ngặt ở bang miền trung Barma và kiểm soát các hành lang hết sức quan trọng nối Yangon, Naypyidaw và Mandalay.
Ông Milosevic nói : "Những thành công trên chiến trường đó không chỉ khiến các tướng lĩnh Tatmadaw mà còn nhiều người trong giới lãnh đạo chính trị của ASEAN lo sợ", đồng thời cho biết thêm tổn thất lớn nhất của chính quyền là Myawaddy, một trung tâm thương mại biên giới nằm liền kề với Mae Sot ở Thái Lan.
Ông nói : "Vẫn còn phải xem liệu cuộc nội chiến có tiếp tục đến cuối năm hay không, thậm chí có thể kết thúc sớm hơn dự kiến". "Tôi hy vọng rằng Thái Lan sẽ dẫn đầu trong việc cố gắng đưa ra một giải pháp thực sự cho tình trạng giao tranh, chết chóc và tàn phá xảy ra trong ba năm qua."
Trong số 50 cuộc chiến tranh được Dự án Dữ liệu Sự kiện và Vị trí Xung đột Vũ trang theo dõi trên toàn cầu, Myanmar được coi là nơi bạo lực nhất với ít nhất 50.000 người thiệt mạng kể từ cuộc đảo chính, trong đó có 8.000 dân thường.
Định hình lại nền chính trị ASEAN
ASEAN bị chia rẽ giữa các chính phủ được bầu cử dân chủ và các quốc gia độc đảng chuyên quyền, trong đó các quốc gia như Campuchia và chủ tịch hiện tại là Lào bị cáo buộc ngăn chặn các chính sách về một loạt vấn đề, bao gồm cả Myanmar, vì lợi ích riêng của họ.
Ông Charles Santiago, thành viên tổ chức mang tên Các nghị viên ASEAN về Nhân quyền, đã liên tục chỉ trích khối và từng thành viên vì quá mềm mỏng với chính quyền trong khi phớt lờ sự thống khổ của các nạn nhân của họ.
"ASEAN phải chắc chắn và quyết đoán và được dẫn dắt bởi một chính sách rõ ràng. Với sự lãnh đạo của Lào, tôi không nghĩ điều đó sẽ xảy ra. Lào chưa thể hiện, thậm chí chưa đề cập đến những gì họ đang làm và ASEAN cũng chưa cho biết kế hoạch của họ là gì", ông nói.
Ngay trước khi Myawaddy rơi vào tay Quân đội Giải phóng Quốc gia Karen vào ngày 10 tháng 4, cựu thủ tướng Campuchia Hun Sen đã đề nghị mở các cuộc đàm phán với Tướng Hlaing, hiện là chủ tịch Hội đồng Hành chính Nhà nước, "nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng ở Myanmar."
Tướng Hlaing chưa hồi đáp nhưng vào dịp kỷ niệm 3 năm cuộc đảo chính, ông lại tuyên bố cuộc bầu cử năm 2020 - mà Liên đoàn Toàn quốc vì Dân chủ cầm quyền giành được hơn 80% số ghế trong quốc hội - đã gian lận và khẳng định mục tiêu chính trị của ông là tổ chức các cuộc bầu cử công bằng và đảm bảo một nền hòa bình vĩnh viễn.
Một nguồn tin từ Lực lượng Phòng vệ Nhân dân của Chính phủ Thống nhất Quốc gia (PDF) cho biết ông Hun Sen của Campuchia không được chấp nhận với tư cách là một nhà đàm phán vì mối quan hệ chặt chẽ của ông với Tướng Hlaing, đồng thời lưu ý rằng hai người này đã tự mô tả mình là "anh em đỡ đầu" sau khi tổ chức các cuộc đàm phán vào năm 2022 khi Phnom Penh giữ chức chủ tịch ASEAN.
Nguồn tin giấu tên cho biết : "Họ không nói chuyện với chúng tôi". "Indonesia và Singapore có thể chấp nhận được vì họ đã cố gắng bao gồm chúng tôi vào nỗ lực tìm kiếm giải pháp."
Ông cũng nói rằng với sự thay đổi chính phủ ở Thái Lan và Philippines, cũng như việc Malaysia đảm nhận chức chủ tịch ASEAN vào năm tới, các cuộc đàm phán tập trung vào độc lập cho các bang sắc tộc có thể diễn ra nhưng sẽ không bao gồm quân đội.
Ông Santiago đồng ý và cho biết một nhóm ASEAN do Malaysia dẫn đầu với sự hậu thuẫn của Indonesia, Singapore và Thái Lan có thể tiến hành đàm phán.
Ông Milosevic nói thêm : "ASEAN có thể mang lại những kết quả có thể ổn định tình hình ở Myanmar bằng cách cử lực lượng gìn giữ hòa bình dưới một số hình thức và buộc chính quyền quân sự phải chịu trách nhiệm - đồng thời giúp thiết lập lại chế độ dân chủ vốn được coi là một phần trong Hiến chương ASEAN của chính họ".
Ngay sau khi Myawaddy rơi vào tay lực lượng kháng chiến, Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin đã ra dấu hiệu thay đổi thái độ, nói với hãng tin Reuters rằng "chế độ hiện tại đang bắt đầu mất đi phần nào sức mạnh" và rằng "có lẽ đã đến lúc phải tiếp cận và thực hiện một thỏa thuận" với Myanmar.
Sau đó, chính quyền quân sự Myanmar tuyên bố nhà lãnh đạo bị lật đổ Aung San Suu Kyi và cựu tổng thống U Win Myint sẽ được chuyển từ nhà tù sang quản thúc tại gia và Thái Lan đã tăng cường áp lực bằng cách kêu gọi "trả tự do hoàn toàn ngay lập tức" cho họ.
Triển vọng gì ?
Các phe đối lập đã nói rõ rằng họ sẽ không đàm phán với Tatmadaw, đồng thời khẳng định các tướng lĩnh cấp cao sẽ bị xét xử vì tội ác chiến tranh.
Các nhóm sắc tộc, đặc biệt là Karen và Shan, sẽ thúc đẩy việc thành lập các bang và trật tự chính trị của riêng họ, điều này có thể lan truyền giữa các bang sắc tộc khác và khiến bang Barma do Tatmadaw kiểm soát bị cô lập và bị bao vây.
Nguồn : VOA, 23/04/2024
Các ngoại trưởng ASEAN thảo luận tình hình Biển Đông và bạo lực ở Miến Điện
Phan Minh, RFI, 29/01/2024
Lập trường ngày càng quyết đoán của Trung Quốc ở Biển Đông và bạo lực leo thang ở Miến Điện là những chủ đề chính của cuộc họp các ngoại trưởng Hiệp hội các nước Đông Nam (ASEAN), tại Luang Prabang, Lào, ngày hôm nay 29/01/2024.
Ngoại trưởng Lào Saleumxay Kommasith trong cuộc họp báo về cuộc họp bộ trưởng Ngoại Giao các nước ASEAN tại Luang Prabang, Lào, ngày 29/01/2024. AP - Sakchai Lalit
Đây là cuộc họp cấp cao đầu tiên của Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) kể từ khi Lào đảm nhận chức chủ tịch luân phiên. Ngoại trưởng 10 quốc gia thành viên sẽ thảo luận hoạch định chiến lược về các vấn đề hòa bình, an ninh, ổn định trong khu vực, về hợp tác kinh tế và các vấn đề khác theo phương châm của năm 2024 là "tăng cường kết nối và khả năng phục hồi".
Cuộc họp diễn ra cùng ngày với sự kiện tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. tới Hà Nội, trao đổi với các lãnh đạo Việt Nam về hồ sơ Biển Đông, nơi mà Philippines có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc và với cả một số nước Đông Nam Á.
Theo hãng tin Mỹ AP, chính quyền Manila đang tìm kiếm sự hỗ trợ từ các nước láng giềng ASEAN, trong bối cảnh quan hệ với Trung Quốc ngày thêm căng thẳng, chủ yếu do tình hình ở Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal), điều mà nhiều chuyên gia lo ngại có thể trở thành một cuộc xung đột vũ trang và liên lụy tới cả Hoa Kỳ, đồng minh lâu năm của Philippines.
Sự kiện đáng chú ý khác là lần đầu tiên sau hơn 2 năm, cuộc họp lần này của khối có sự hiện diện của một quan chức cấp cao Miến Điện. Kể từ khi quân đội nước này nắm quyền kiểm soát đất nước sau cuộc đảo chính vào tháng 02/2021, ASEAN đã không mời giới lãnh đạo chính quyền quân sự Miến Điện tham gia các hội nghị thượng đỉnh và những cuộc họp cấp bộ trưởng, và thay vào đó yêu cầu nước này cử các đại diện "phi chính trị" đến dự họp.
Một số nước ASEAN, đặc biệt là Việt Nam và Philippines, có những tranh chấp với Trung Quốc về chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông. Chính quyền Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ khu vực biển, nơi có những tuyến hàng hải quan trọng đối với thương mại quốc tế.
Phan Minh
*************************
Các ngoại trưởng ASEAN ủng hộ Myanmar tự giải quyết khủng hoảng
Reuters, VOA, 29/01/2024
Ngoại trưởng các nước Đông Nam Á hôm 29/1 đã thúc giục chấm dứt cuộc xung đột đẫm máu ở Myanmar và thể hiện sự đoàn kết trong việc ủng hộ kế hoạch hòa bình khu vực và ‘giải pháp của Myanmar và do Myanmar lãnh đạo’ cho cuộc khủng hoảng.
Toàn cảnh Hội nghị các ngoại trưởng ASEAN tại Luang Prabang, Lào
Trong tuyên bố sau hội nghị ngoại trưởng Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), các ngoại trưởng đã ủng hộ nỗ lực của tân đặc phái viên xử lý cuộc khủng hoảng do Lào bổ nhiệm để ‘tiếp cận với các bên liên quan’ và bày tỏ tin tưởng vào quyết tâm của đặc phái viên giúp đỡ người dân Myanmar.
Myanmar đã dính vào xung đột kể từ khi quân đội giành quyền lực trong cuộc đảo chính vào năm 2021 vốn gây ra hỗn loạn trên toàn quốc và chấm dứt đột ngột một thập kỷ dân chủ và cải cách kinh tế.
Đặc phái viên mới, ông Alounkeo Kittikhoun, đã gặp người đứng đầu tập đoàn quân sự trong chuyến thăm Myanmar hồi đầu tháng này, theo truyền thông nhà nước. Cả ASEAN và Lào đều chưa thông báo về chuyến đi này và không rõ liệu ông có gặp bất kỳ nhóm chống đối chính quyền quân sự nào hay không.
"Chúng tôi tái khẳng định cam kết của ASEAN hỗ trợ Myanmar tìm một giải pháp hòa bình, toàn diện và lâu dài cho cuộc khủng hoảng đang diễn ra, vì Myanmar vẫn là phần không thể tách rời của ASEAN", các ngoại trưởng cho biết trong tuyên bố.
"Chúng tôi tái khẳng định sự đoàn kết của ASEAN và nhắc lại rằng bất kỳ nỗ lực nào cũng nên hỗ trợ và phù hợp với (kế hoạch hòa bình) và có sự phối hợp với nước chủ tịch khối", tuyên bố viết và kêu gọi chấm dứt bạo lực và kiềm chế để cho phép cứu trợ nhân đạo.
ASEAN đã đối mặt bất hòa trong nội bộ về cách giải quyết cuộc khủng hoảng.
Tập đoàn quân sự Myanmar đang chiến đấu trên nhiều mặt trận để dập tắt cuộc nổi dậy của nhóm dân quân ủng hộ dân chủ liên minh với chính phủ bóng tối và quân đội các nhóm thiểu số, gọi họ là ‘bọn khủng bố’ và từ chối đàm phán với họ. Hơn 2 triệu người đã phải di tản.
Nước chủ tịch ASEAN tiền nhiệm, Indonesia, đã khởi xướng một loạt các hoạt động ngoại giao thầm lặng để khuyến khích đối thoại giữa các bên tham chiến ở Myanmar, nhưng một số phân tích gia đã bày tỏ nghi ngờ liệu nước chủ tịch mới là Lào có sức ảnh hưởng hay ý chí để thúc đẩy nhiệm vụ này hay không.
Myanmar đã cử một quan chức đến cuộc họp của các ngoại trưởng, lần đầu tiên chấp nhận lời mời của ASEAN là gửi đại diện ‘phi chính trị’ đến cuộc họp. Các tướng lĩnh hàng đầu của nước này đã bị cấm cửa vì đã không thực hiện kế hoạch hòa bình mà họ đã nhất trí với ASEAN hai tháng sau cuộc đảo chính.
Chính quyền quân sự đã phẫn nộ về điều mà họ gọi là sự can thiệp của ASEAN vào công việc nội bộ của họ.
Reuters
Nguồn : VOA, 29/01/2024
Indonesia kêu gọi ASEAN đoàn kết để giải quyết khủng hoảng tại Miến Điện
Chi Phương, RFI, 12/07/2023
Trong ngày thứ hai của cuộc họp các ngoại trưởng thuộc Hiệp hội các nước Đông Nam Á - ASEAN tại Jakarta, hôm nay, 12/07/2023, Indonesia đã kêu gọi các nước cùng nhau tìm giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng tại Miến Điện trong bối cảnh nhiều nước thành viên bị chia rẽ.
Ngoại trưởng các thành viên ASEAN và tổng thư ký của khối chụp ảnh chung nhân hội nghị lần thứ 56 cấp ngoại trưởng, Jakarta, Indonesia, ngày 11/07/2023. AP - Ajeng Dinar Ulfiana
Trong cuộc họp tại Jakarta, ngoại trưởng Indonesia, ông Retno Marsudi, tuyên bố rằng "chỉ có một giải pháp chính trị để đi đến một nền hòa bình lâu dài" cho Miến Điện. Ông kêu gọi các thành viên cùng nhau "lên tiếng chống lại bạo lực, vì đây là điều quan trọng để xây dựng lòng tin".
Lãnh đạo ngoại giao Indonesia nhấn mạnh đến lập trường của ASEAN : đó là nối lại đối thoại giữa các bên đối lập ở Miến Điện, và đàm phán về một hiệp ước chính trị là cách duy nhất để chấm dứt khủng hoảng từ hơn hai năm qua.
Kế hoạch hòa bình "5 điểm đồng thuận" mà ASEAN đề ra vào năm ngoái, khó có thể thực hiện khi quân đội Miến Điện từ chối đàm phán với phe đối lập mà vẫn tiếp tục đàn áp họ.
Theo AFP, hồ sơ Miến Điện gây chia rẽ các nước thành viên ASEAN. Thủ tướng Cam Bốt Hun Sen là lãnh đạo chính phủ đầu tiên đến thăm Miến Điện sau cuộc đảo chính, trong khi Indonesia và Malaysia thì lại phớt lờ các cuộc họp về hồ sơ này.
Về phần mình, vào tháng Sáu, Thái Lan đã có cuộc thảo luận không chính thức với phe đối lập của quân đội Miến Điện. Hôm nay, bên lề cuộc họp tại Jakarta, ngoại trưởng Thái Lan cũng đã tuyên bố đã gặp cựu lãnh đạo Miến Điện Aung San Suu Kyiv cách đây hai tuần. Bà Aung đã bị quản thúc tại gia từ năm ngoái với nhiều cáo buộc như gian lận bầu cử hay tham nhũng từ phía quân đội Miến Điện. Trước báo chí, ngoại trưởng Thái Lan Don Pramudwinai cho biết sức khỏe của bà vẫn tốt và bà tỏ thiện chí đối thoại với chính quyền Naypyidaw.
Chi Phương
**************************
Khủng hoảng Miến Điện vẫn là chủ đề chính trong cuộc họp các ngoại trưởng ASEAN
Thanh Phương, RFI, 11/07/2023
Các ngoại trưởng Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) họp tại Jakarta, Indonesia, hôm 11/07/2023, với trọng tâm là khủng hoảng ở Miến Điện, một hồ sơ đang gây chia rẽ các nước thành viên.
Cuộc họp của các ngoại trưởng thành viên Hiệp hội các nước Đông Nam Á - ASEAN, Jakarta, Indonesia, ngày 11/07/2023. AP - Bay Ismoyo
Kể từ sau cuộc đảo chính quân sự tháng 02/2021, lật đổ chính phủ dân sự của bà Aung San Suu Kyi, Miến Điện đã rơi vào khủng hoảng với các vụ bạo động gây chết người và những vụ đàn áp đẫm máu nhắm vào phe đối lập.
Miến Điện đã bị loại khỏi các cuộc họp cao cấp của ASEAN do chính quyền quân sự vẫn không thực hiện kế hoạch gọi là bản "đồng thuận 5 điểm" đạt được cách đây 2 năm, nhằm chặn đứng bạo lực và mở lại đàm phán để giải quyết khủng hoảng.
Các nỗ lực của ASEAN để thúc đẩy việc thực hiện "đồng thuận 5 điểm" vẫn không thành, trong khi tập đoàn quân sự Miến Điện vẫn phớt lờ những chỉ trích của quốc tế và từ chối mở đối thoại với phe đối lập.
Cho tới nay, các thành viên của ASEAN vẫn chưa nhất trí về việc có nên nối lại đối thoại với tập đoàn quân sự cầm quyền ở Miến Điện hay không, cũng như bất đồng về các giải pháp cho cuộc khủng hoảng ở nước này.
Theo hãng tin AFP, sự chia rẽ này được thể hiện qua bản dự thảo thông cáo chung, mà trong đó phần nói về Miến Điện bị bỏ trống, do các nước ASEAN cho tới nay chưa đạt được đồng thuận về một lập trường chung.
Một nhà ngoại giao Đông Nam Á cho AFP biết, trong những ngày trước cuộc họp ở Jakarta, đã có thêm những nỗ lực để cố đạt được đồng thuận về vấn đề Miến Điện, nhưng nhà ngoại giao này không mấy lạc quan về kết quả các cuộc thảo luận, do "một số nước thành viên có quan điểm rất khác biệt về cách thức giải quyết vấn đề".
Sau khi họp trong hai ngày, đến 13/07, các ngoại trưởng Đông Nam Á sẽ có các cuộc họp ASEAN + 3, với Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản, trước khi diễn ra cuộc họp với đại diện 18 quốc gia, trong đó có Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nga.
Theo AFP, tuyên bố với báo chí hôm thứ Bảy 08/07, ông Daniel Kritenbrink, nhà ngoại giao cao cấp của Hoa Kỳ đặc trách Đông Á, cho biết Mỹ và các nước ASEAN sẽ tìm cách "đẩy lùi" các hành động của Trung Quốc ở vùng Biển Đông. Bản dự thảo thông cáo chung của ASEAN kêu gọi các bên kiềm chế, tôn trọng tự do hàng hải ở Biển Đông, đồng thời ghi nhận là đàm phán về bộ quy tắc ứng xử ở vùng biển tranh chấp này đã có một "đà tiến tích cực".
Thanh Phương
Thượng đỉnh ASEAN bế mạc : Quan ngại về Biển Đông và vẫn bế tắc về Miến Điện
Trọng Nghĩa, RFI, 11/05/2023
Các quốc gia Đông Nam Á đã "không đạt được tiến bộ đáng kể nào" trong việc thực hiện kế hoạch hòa bình nhằm chấm dứt đổ máu ở Miến Điện : Nhân ngày bế mạc hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Labuan Bajo hôm 11/05/2023, tổng thống Indonesia, nước đang làm chủ tịch luân phiên Hiệp Hội Các Nước Đông Nam Á, đã phải thừa nhận như trên.
Tổng thống Joko Widodo trong cuộc họp báo tại Thượng đỉnh ASEAN ở Labuan Bajo, Indonesia, ngày 11/05/2023. AP - Achmad Ibrahim
Phát biểu với các phóng viên, tổng thống Joko Widodo xác định : "Tôi phải thành thật nói rằng về việc thực hiện Bản đồng thuận 5 điểm (tức là kế hoạch hòa bình của ASEAN về Miến Điện), đã không có tiến triển đáng kể nào".
Đối với tổng thống Indonesia, các thành viên ASEAN phải đoàn kết trong việc giải quyết khủng hoảng nếu không muốn khối này bị "tan rã".
Theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, vấn đề Miến Điện vẫn chia rẽ các thành viên ASEAN. Một báo cáo nội bộ về các cuộc thảo luận của các ngoại trưởng chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh đã ghi nhận có một số nước muốn mời chính quyền quân sự trở lại các cuộc họp của ASEAN, vì "thời gian cô lập đã đạt được mục tiêu".
Tài liệu mà AFP tham khảo được nói thêm : "Cũng có ý kiến cho rằng ASEAN có thể đang lâm vào tình trạng "mệt mỏi vì Miến Điện", nên mất tập trung vào các mục tiêu lớn hơn là xây dựng Cộng Đồng ASEAN".
Cho đến nay, Miến Điện vẫn thuộc khối ASEAN bao gồm 10 thành viên, nhưng đã bị cấm tham dự các hội nghị thượng đỉnh vì chính quyền quân sự không thực thi kế hoạch hòa bình do ASEAN đề xuất.
Dấu hiệu rõ nét nhất phản ánh bế tắc trong hồ sơ Miến Điện là ngoài việc lên án và bày tỏ lo ngại về bạo lực đổ máu tiếp diễn, các nhà lãnh đạo ASEAN đã không đưa ra được bất cứ điều gì cụ thể để thúc đẩy tiến trình hòa bình. Tuyên bố kết thúc hội nghị thượng đỉnh không thấy đưa ra một lịch trình hoặc kế hoạch thực hiện.
Quan ngại về Biển Đông
Về hồ sơ Biển Đông, theo AFP, các lãnh đạo ASEAN đã thảo luận về "những vụ việc nghiêm trọng" ở vùng biển này. Các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa ASEAN và Trung Quốc về một bộ quy tắc ứng xử nhằm làm giảm nguy cơ xung đột.
Theo Reuters, trong tuyên bố kết thúc hội nghị do tổng thống Widodo thay mặt các nhà lãnh đạo ASEAN đưa ra, ASEAN nhắc lại lời kêu gọi tự kiềm chế ở Biển Đông đang tranh chấp để ngăn chặn những tính toán sai lầm và nguy cơ xung đột.
Đối với hãng tin Anh Reuters, Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á cũng chỉ lặp lại ngôn từ được sử dụng trong các tuyên bố trước đây của ASEAN, chỉ trích hành động gây hấn của Trung Quốc, nhưng không nêu đích danh.
Hải quân ASEAN thông qua bản hướng dẫn tương tác trên biển
Vào lúc các lãnh đạo ASEAN họp lại tại Indonesia, tư lệnh Hải quân các nước Đông Nam Á đã họp lại tại thành phố Taguig ở Philippines hôm 10/05/2023 trong khuôn khổ Hội nghị Tư lệnh Hải quân ASEAN (ANCM) lần thứ 17.
Theo báo chí Philippines, điểm quan trọng nhất tại hội nghị lần này là các bên đã thông qua bản Hướng Dẫn Tương Tác Trên Biển (GMI). Bên cạnh đó, hội nghị cũng thông qua Lộ trình ANCM 2024-2032, đồng thời thảo luận về những sửa đổi được đề xuất trong việc tiến hành cuộc Tập trận Hải quân Đa phương ASEAN (AMNEX) và tổng quan về các hoạt động trong tương lai.
Trọng Nghĩa
************************
ASEAN không từ bỏ nỗ lực hòa bình ở Myanmar dù không có tiến bộ
Reuters, VOA, 11/05/2023
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) sẽ không từ bỏ nỗ lực chấm dứt bạo lực ở đất nước thành viên Myanmar, mặc dù quân đội cầm quyền tại đây không có tiến triển nào trong kế hoạch hòa bình mà họ đã nhất trí với khối hai năm trước, Indonesia cho biết hôm thứ Năm (11/5).
Từ trái sang : Tổng thống Indonesia Joko Widodo, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Bộ trưởng Tài chính Thái Lan Arkhom Termpittayapaisit trao đổi bên lề Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 42 tại Labuan Bajo, Indonesia, vào ngày 11/5/2023.
Sự thất vọng đã gia tăng trong một số thành viên của khối gồm 10 quốc gia đối với Myanmar, và cách xử lý tình trạng hỗn loạn chính trị đẫm máu của nước này đã đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả và sự thống nhất của khối.
Tổng thống Indonesia Joko Widodo thẳng thắn chỉ trích và nói tại một hội nghị thượng đỉnh ASEAN ở thị trấn Labuan Bajo của Indonesia rằng các tướng lĩnh của Myanmar đã không có một tiến bộ nào trong kế hoạch hòa bình ASEAN gồm 5 điểm.
Ông cũng nói rằng những vi phạm nhân quyền ở Myanmar là không thể dung thứ và bạo lực ở đó cần phải được chấm dứt và người dân của họ phải được bảo vệ.
Indonesia là chủ tịch ASEAN năm nay. Ngoại trưởng nước này, bà Retno Marsudi, phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh rằng các nguyên tắc dân chủ và pháp quyền đã được ghi trong hiến chương ASEAN.
"Thiếu tiến bộ không có nghĩa là chúng ta nên từ bỏ", bà Retno nói khi bế mạc hội nghị thượng đỉnh.
Myanmar đã rơi vào tình trạng hỗn loạn dữ dội kể từ khi quân đội lật đổ chính phủ do khôi nguyên Nobel Hòa bình Aung San Suu Kyi lãnh đạo vào năm 2021.
Cuộc đảo chính đã gây ra các cuộc biểu tình lan rộng khiến quân đội đàn áp dữ dội. Kể từ đó, quân đội đã chiến đấu với quân nổi dậy dân tộc thiểu số tìm kiếm quyền tự quyết và các chiến binh đồng minh ủng hộ dân chủ.
Tháng trước, ASEAN lên án quân đội Myanmar về một trong những cuộc không kích mới nhất và nguy hiểm nhất khiến ít nhất 100 người thiệt mạng. Chính quyền nói rằng họ đang chiến đấu với "những kẻ khủng bố".
Với tư cách là chủ tịch ASEAN, Indonesia đã nói chuyện với tất cả các bên trong những tháng gần đây nhằm nỗ lực giúp các cuộc đàm phán diễn ra, nhưng sự chỉ trích từ Indonesia hôm thứ Năm cho thấy nỗ lực này không mang lại bất kỳ kết quả nào.
"Tôi phải nói thẳng. Về việc thực hiện 5 điểm là không có tiến triển đáng kể", ông Jokowi nói trước đó, đề cập đến cái mà ASEAN gọi là "đồng thuận 5 điểm" hay "5PC" cho Myanmar.
Vị tướng lãnh đạo hàng đầu của Myanmar đã đồng ý với kế hoạch kêu gọi chấm dứt bạo lực, tiếp cận nhân đạo và đối thoại giữa tất cả các bên, vào tháng 4 năm 2021 tại một cuộc họp ở Jakarta, nhưng quân đội phần lớn đã phớt lờ kế hoạch này.
ASEAN, trong nhiều năm tuân thủ nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, đã cấm các nhà lãnh đạo chính quyền Myanmar tham dự các cuộc họp cấp cao của khối này vì không thực hiện kế hoạch.
Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn nói với Reuters bên lề hội nghị thượng đỉnh rằng kế hoạch vẫn sẽ đóng vai trò là nền tảng trong việc can dự vào chính quyền quân sự.
"Những gì chúng ta nên làm là đảm bảo rằng bạo lực bị loại bỏ. Đó là điểm mấu chốt", ông nói.
"Người ta nói muốn tới đích thì chạy, chạy không được thì đi bộ, không đi được thì bò. Chừng nào còn tiến lên được thì còn có tiến bộ".
Ngoại trưởng Malaysia, Zambry Abdul Kadir, cho biết khối này rất nghiêm túc về Myanmar "nhưng phải đoàn kết với nhau".
Ông nói: "Mọi người đều muốn tìm một giải pháp hòa bình và lâu dài".
Trong khi Myanmar chủ trì các cuộc đàm phán trong tuần này, nhóm này cũng thảo luận về những căng thẳng đang gia tăng ở Biển Đông, nơi mà Trung Quốc chủ yếu tuyên bố chủ quyền bất chấp những tuyên bố chồng chéo của một số thành viên ASEAN.
Indonesia kêu gọi tự kiềm chế trong giải quyết tranh chấp lãnh thổ trên tuyến đường thủy chiến lược.
(Reuters)
Nguồn : VOA, 11/05/2023
**********************
Các lãnh đạo ASEAN "quan ngại sâu sắc" về bạo lực tại Miến Điện
Thanh Phương, RFI, 10/05/2023
Các lãnh đạo Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á - ASEAN hôm 10/05/2023, đã bày tỏ thái độ "quan ngại sâu sắc" về tình hình bạo lực tại Miến Điện, đồng thời lên án vụ tấn công vào một đoàn xe chở hàng cứu trợ nhân đạo tại nước này.
Lãnh đạo 10 nước thành viên chụp ảnh kỷ niệm trước khi khai mạc Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 42, tại Labuan Bajo, Indonesia, ngày 10/05/2023. AP - Akbar Nugroho Gumay
Sau cuộc họp trù bị hôm qua của các ngoại trưởng, lãnh đạo các nước thành viên ASEAN trong hai ngày, hôm nay và ngày mai, họp thượng đỉnh, trên đảo Flores của Indonesia, nước hiện giữ chức chủ tịch luân phiên của ASEAN.
Theo hãng tin AFP, trong diễn văn khai mạc, tổng thống Indonesia Joko Widodo đã kêu gọi lãnh đạo các nước Đông Nam Á đoàn kết với nhau để đối phó với các thách thức đang đặt ra cho ASEAN, để Hiệp hội có thể đóng vai trò "trung tâm" cho hòa bình và tăng trưởng. Thách thức lớn nhất hiện nay đối với ASEAN chính là khủng hoảng Miến Điện.
Trong thông cáo chung công bố hôm nay, các lãnh đạo ASEAN bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về các vụ bạo lực ở Miến Điện, đồng thời kêu gọi "chấm dứt ngay lập tức" mọi hình thức bạo lực và sử dụng vũ lực, nhằm tạo "một môi trường thuận lợi" cho trợ giúp nhân đạo và đối thoại hòa giải.
Trong thông cáo, các lãnh đạo ASEAN cũng lên án vụ tấn công hôm Chủ nhật vừa qua nhắm vào một đoàn xe chở các nhà ngoại giao và các quan chức mang theo hàng cứu trợ nhân đạo ở khu vực phía đông của bang Shan. Trong đoàn xe có đại diện của sứ quán Singapore và sứ quán Indonesia.
Miến Điện hiện vẫn là thành viên của ASEAN, nhưng các lãnh đạo của nước này không được tham gia các cuộc họp cấp cao, do tập đoàn quân sự vẫn không thực hiện bản đồng thuận 5 điểm do ASEAN đề nghị để giải quyết khủng hoảng.
Việc Indonesia nắm chức chủ tịch ASEAN đã tạo ra hy vọng là với trọng lượng kinh tế và kinh nghiệm ngoại giao, Jakarta có thể giúp đạt được những tiến bộ trong hồ sơ Miến Điện. Tuy nhiên, ASEAN vẫn duy trì nguyên tắc đồng thuận và không can thiệp vào chuyện nội bộ, cho nên giới phân tích không chờ đợi có những bước đột phá tại thượng đỉnh lần này.
Một nhà phân tích thuộc Viện Nghiên cứu chiến lược IISS tại Singapore cho hãng tin AFP biết, Indonesia dự trù công bố một dự thảo hướng dẫn thi hành bản đồng thuận 5 điểm đã đạt được với tập đoàn quân sự Miến Điện cách đây 2 năm.
Về hồ sơ Biển Đông, tuyên bố với các phóng viên tối qua tại Indonesia, tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. cho biết ông sẽ kêu gọi các lãnh đạo thành viên ASEAN nhanh chóng đúc kết Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông COC. Ông tỏ ý hy vọng là bản dự thảo về COC sẽ được phổ biến sớm nhất có thể được, bởi vì "căng thẳng trên Biển Đông đang gia tăng".
Thanh Phương
************************
ASEAN họp thượng đỉnh với trọng tâm là khủng hoảng Miến Điện
Thanh Phương, RFI, 09/05/2023
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á ASEAN hôm 09/05/2023, khai mạc cuộc họp thượng đỉnh tại Indonesia, với trọng tâm là Miến Điện, nơi mà bạo lực đang leo thang. Trong cuộc họp thượng đỉnh kéo dài ba ngày tại Labuan Bajo, trên đảo Flores, miền đông Indonesia, các nước Đông Nam Á sẽ tìm cách thúc đẩy việc thực hiện bản đồng thuận 5 điểm nhằm chấm dứt bạo lực ở Miến Điện.
Toàn cảnh hội nghị các ngoại trưởng ASEAN trước thềm Thượng Đỉnh ASEAN lần thứ 42 tại Labuan Bajo, tỉnh Đông Nusa Tenggara (Indonesia), ngày 09/05/2023 via Reuters - Pool
Miến Điện đã lâm vào khủng hoảng chính trị và nhân đạo kể từ sau cuộc đảo chính quân sự vào tháng 02/2021 lật đổ chính phủ dân sự của bà Aung San Suu Kyi, tiếp theo là chiến dịch đàn áp đẫm máu do tập đoàn quân sự tiến hành.
Bị chỉ trích vì không có hành động gì trước tình hình này, ASEAN đã cố tìm một giải pháp ngoại giao cho cuộc khủng hoảng, nhưng cho tới nay nỗ lực của các nước Đông Nam Á không đạt kết quả, nhất là vì tập đoàn quân sự dứt khoát không muốn đối thoại với phe đối lập, thậm chí còn đàn áp dữ dội hơn. Gần đây nhất, vào tháng 4, các cuộc không kích ở vùng Sagaing, miền trung Miến Điện, đã khiến ít nhất 170 người chết, trong đó có nhiều trẻ em.
Bạo động leo thang tại Miến Điện càng làm gia tăng áp lực đối với ASEAN. Theo hãng tin AFP, tuyên bố tại thượng đỉnh hôm nay, bộ trưởng điều phối viên về Các vấn đề chính trị, tư pháp và an ninh của Indonesia, ông Mahfud MD, cho rằng ASEAN đang đứng trước "một sự chọn lựa mang tính quyết định". Theo vị bộ trưởng này, nếu thất bại trong việc giải quyết khủng hoảng Miến Điện, ASEAN có nguy cơ mất hết uy tín.
Hôm nay, tổ chức nhân quyền của Mỹ Human Rights Watch cho rằng các vụ không kích nói trên "rất có thể là một tội ác chiến tranh". Tổ chức này thúc giục ASEAN có những biện pháp mạnh hơn để cắt đứt các nguồn thu nhập của tập đoàn quân sự Miến Điện và thúc ép các tướng lãnh cầm quyền chấp nhận những thay đổi.
Theo hãng tin AFP, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á càng buộc phải có hành động trong hồ sơ Miến Điện sau khi một đoàn xe chở các nhà ngoại giao và các quan chức mang theo hàng cứu trợ nhân đạo bị tấn công ở khu vực phía đông của bang Shan. Trong đoàn xe có đại diện của sứ quán Singapore và sứ quán Indonesia. Hai nước này đã lên án vụ tấn công.
Thanh Phương
Trọng Nghĩa, RFI, 17/10/2021
Ngay sau khi khối Đông Nam Á ASEAN công bố quyết định không cho lãnh đạo quân sự Miến Điện tham dự Hội nghị Thượng đỉnh sắp mở ra, chính quyền Naypyidaw ngày 16/10/2021 đã lên án việc không tôn trọng truyền thống đồng thuận và nguyên tắc của Hiệp Hội Đông Nam Á, đồng thời khẳng định rằng ASEAN đã chiều theo sức ép của Liên Hiệp Châu Âu và Hoa Kỳ.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken (trái) và đồng nhiệm Indonesia, Retno Marsudi trong cuộc họp với các ngoại trưởng ASEAN ngày 23/09/2021 bên lề Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc ở New York (Hoa Kỳ). Mỹ và Liên Âu bị chính quyền quân sự Miến Điện ngày 16/10/2021 tố cáo là đã gây sức ép trên ASEAN để trục xuất Miến Điện ra khỏi Thượng Đỉnh ASEAN. © AP - Kena Betancur
Theo nhật báo Hồng Kông South China Morning Post, trên trang Facebook của mình, bộ Ngoại Giao Miến Điện trong tay chính quyền quân sự cho rằng quyết định của ngoại trưởng 9 nước còn lại trong ASEAN ngày 15/10 đã được đưa ra mà "không có sự đồng thuận và đi ngược lại các mục tiêu của ASEAN, Hiến Chương ASEAN và các nguyên tắc của hiến chương này".
Tuyên bố nói thêm : "Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược đang nổi lên trong khu vực, việc bỏ qua truyền thống tốt đẹp của ASEAN là thúc đẩy sự thống nhất trong đa dạng và giải quyết những khác biệt thông qua tham vấn và đồng thuận sẽ ảnh hưởng lớn đến sự thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN".
Trước đó, theo hãng tin Anh Reuters, phát ngôn viên tập đoàn quân sự Miến Điện Zaw Min Tun đã nói rằng Hoa Kỳ và các đại diện của Liên Hiệp Châu Âu đã gây áp lực buộc các lãnh đạo khác của ASEAN loại lãnh đạo quân sự Miến Điện Min Aung Hlaing ra khỏi hội nghị thượng đỉnh toàn khối sẽ diễn ra từ 26-28/10.
Phát ngôn viên này khẳng định : "Sự can thiệp của nước ngoài cũng có thể được nhìn thấy ở đây. Trước đó (tức là trước khi ASEAN ra quyết định), chúng tôi được biết rằng phái viên của một số nước (ASEAN) đã gặp gỡ các bộ phận đối ngoại của Mỹ và nhận áp lực từ EU".
Trong một thông báo hôm qua của chủ tịch đương nhiệm ASEAN là Brunei, cuộc họp khẩn cấp của các ngoại trưởng ASEAN hôm 15/10 đã quyết định sẽ mời một "đại diện phi chính trị" từ Myanmar đến tham dự hội nghị thượng đỉnh của khối. Tuyên bố không nêu tên tướng Min Aung Hlaing hoặc đại diện phi chính trị sẽ được mời thay thế ông, và ghi nhận quan điểm "dè dặt" đối với chính quyền quân sự Miến Điện.
Đối với giới phân tích, động thái hiếm hoi của ASEAN hôm 15/10 là một bước ngoặt lớn trong nỗ lực của Hiệp Hội Đông Nam Á nhằm đối phó với thành viên Miến Điện, đã không thực hiện những lời hứa với toàn khối.
Trên mạng Twitter, Aaron Connelly, một nhà phân tích Đông Nam Á thuộc Viện Nghiên Cứu Chiến Lược Quốc Tế IISS đã cho động thái kể trên là một "bước đột phá thực sự đối với ASEAN và đối với các lực lượng chống tập đoàn quân sự (Miến Điện)".
Theo chuyên gia này, quyết định của ASEAN đã "khôi phục uy tín của nền ngoại giao ASEAN và tước đi cơ hội để tập đoàn quân sự Miến Điện phô trương mình là một chính phủ hợp pháp - những hình ảnh mà họ đã sử dụng để làm nản chí phong trào phản kháng trong nước".
Theo South China Morning Post, nhiều nhà phân tích khác cũng hoan nghênh tính chưa từng có của quyết định, cho rằng đó có thể là một bước ngoặt trong nỗ lực gây áp lực trên tướng Min Aung Hlaing và tập đoàn quân sự tại Miến Điện.
Trọng Nghĩa
*********************
Thanh Hà, RFI, 16/10/2021
Trong cương vị chủ tịch luân phiên hiệp hội các nước Đông Nam Á, Brunei ngày 16/10/20201 thông báo lãnh đạo tập đoàn quân sự Miến Điện, tướng Min Aung Hlaing, không được mời tham dự thượng đỉnh ASEAN. Lý do : Naypyidaw không thực hiện đầy đủ kế hoạch 5 điểm nối lại đối thoại tại Miến Điện 10 tháng sau cuộc đảo chính do quân đội tiến hành.
Tướng Min Aung Hlaing, trên truyền hình tuyên bố nắm quyền lãnh đạo Miến Điện, ngày 11/02/2021, tại Naypyitaw sau cuộc đảo chính ngày 01/02/2021. AP
Kết thúc cuộc họp trực tuyến hôm 15/10/2021 ở cấp ngoại trưởng, các bên quyết định không mời đại diện của chính quyền Miến Điện. Quyết định được đưa ra sau khi Naypyidaw từ chối cho phép đại diện của Hiệp hội các nước Đông Nam Á tiếp xúc với tất cả các bên, trong đó có cựu lãnh đạo chính quyền dân sự Miến Điện bị lật đổ, bà Aung San Suu Kyi.
Thông cáo chính thức của các ngoại trưởng ASEAN giải thích thêm : Quân đội Miến Điện không thi hành đầy đủ thỏa thuận nhằm vãn hồi đối thoại chính trị, tạo điều kiện thuận lợi cho các công tác nhân đạo, tại quốc gia Đông Nam Á này từ sau cuộc đảo chính ngày 01/02/2021.
Hãng tin Pháp AFP nhận định việc không mời lãnh đạo tập đoàn quân sự Miến Điện đến dự thượng đỉnh tại Brunei mở ra từ ngày 26 đến 28/10/2021, là một "phản ứng mạnh mẽ hiếm thấy" của ASEAN. Thái độ cứng rắn này nhằm hai mục đích. Một là xoa dịu những chỉ trích của cộng đồng quốc tế cho là các nước Đông Nam Á đã nhu nhược và hai là "gửi một thông điệp chính trị" đến Naypyidaw là đã đến lúc tập đoàn quân sự Miến Điện cần chứng tỏ thiện chí và thi hành nghiêm chỉnh thỏa thuận 5 điểm như đã cam kết với ASEAN hồi tháng 4/2021, hai tháng sau cuộc đảo chính.
Thông tín viên đài RFI trong khu vực, Carol Isoux, cho biết thêm chi tiết :
"Sau cuộc họp kéo dài hơn hai giờ đồng hồ, ngoại trưởng 10 nước ASEAN quyết định không cho phép Miến Điện tham dự thượng đỉnh vào cuối tháng này do thái độ của giới tướng lĩnh cầm quyền, không tuân thủ những cam kết.
Tập đoàn quân sự Naypyidaw đã từ chối toàn bộ những yêu cầu của đặc sứ ASEAN về Miến Điện. Trong đó có đòi hỏi được tiếp xúc với cựu cố vấn Nhà Nước Miến Điện, Aung San Suu Kyi. Bà vẫn đang bị giam giữ.
Trên thực tế thì chuyến công tác của đặc sứ ASEAN liên tục bị dời lại và tình hình xung đột vũ trang tại chỗ trở nên tồi tệ. Như vậy là lập trường cứng rắn do Singapore, Malaysia và Indonesia chủ xướng đã được lắng nghe hơn là giải pháp thỏa hiệp như là Thái Lan hay Việt Nam mong muốn.
ASEAN là tổ chức đầu tiên trong số những đối tác của Miến Điện. Hiệp hội này đang huy động nhiều nỗ lực trên hồ sơ Miến Điện, vì đó là cả uy tín của toàn khối trên trường quốc tế" .
Thanh Hà
*********************
Trọng Nghĩa, RFI, 15/10/2021
Ngoại trưởng các nước trong khối Đông Nam Á ASEAN họp khẩn qua mạng vào hôm nay, 15/10/2021 để thảo luận về việc có nên cho phép lãnh đạo tập đoàn quân sự cầm quyền tại Miến Điện tham dự hội nghị thượng đỉnh thường niên mở ra vào hạ tuần tháng 10. Lý do là chính quyền thành viên này đã cấm không cho đặc phái viên ASEAN tiếp xúc với nhà lãnh đạo Miến Điện bị lật đổ Aung San Suu Kyi.
Ngoại trưởng 10 nước ASEAN họp khẩn hôm 15/10/2021 để thảo luận về việc có cho lãnh đạo tập đoàn quân sự Miến Điện tham dự thượng đỉnh hay không, vì Naypyidaw không cho đặc phái viên ASEAN tiếp xúc với nhà lãnh đạo bị lật đổ Aung San Suu Kyi. © Sai Aung Main AFP/File
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á gần đây đã bổ nhiệm Ngoại trưởng thứ hai của Brunei là ông Erywan Yusof làm đặc phái viên của ASEAN với nhiệm vụ làm trung gian hòa giải để chấm dứt cuộc khủng hoảng Miến Điện. Mới đây, nhân vật này đã đột ngột hủy bỏ chuyến thăm Naypyidaw sau khi được thông báo rằng ông sẽ không thể gặp bà Suu Kyi và một số người khác như mong muốn. Theo Miến Điện, ông Erywan không thể gặp bà Suu Kyi vì các cáo buộc hình sự nhắm vào bà.
Theo AP, tuy nhiên, ngoại trưởng Malaysia Saifuddin Abdullah vào hôm nay cho biết ông đã được thông báo rằng ông Erywan có thể đi Miến Điện vào thứ Hai 18/10, hơn một tuần lễ trước Thượng Đỉnh ASEAN dự trù từ ngày 26 đến ngày 28/10.
Theo ngoại trưởng Malaysia, nhân cuộc họp hôm nay, khối ASEAN sẽ "xem xét các chi tiết của chuyến thăm được đề xuất. Nếu không có tiến triển thực sự, thì lập trường của Malaysia vẫn là không cho lãnh đạo quân sự cầm quyền tại Miến Điện tham dự hội nghị thượng đỉnh. Không thể có thỏa hiệp về điều đó".
Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr đã ủng hộ lập trường của đồng nhiệm Malaysia và cảnh báo : "Nếu chúng ta (tức là ASEAN) giảm nhẹ yêu cầu bằng bất kỳ cách nào, uy tín của chúng ta với tư cách là một tổ chức khu vực thực thụ sẽ biến mất".
ASEAN đã phải chịu áp lực quốc tế dữ dội trong việc có những hành động dứt khoát để buộc thành viên Miến Điện trả tự do cho nhiều nhân vật chính trị, bao gồm cả cựu lãnh đạo Aung San Suu Kyi, đã bị lật đổ trong cuộc đảo chánh quân sự ngày 01/02/2021, và đưa quốc gia này trở lại con đường dân chủ.
Việc cho phép tướng Min Aung Hlaing - lên cầm quyền tại Miến Điện sau cuộc đảo chánh - tham dự thượng đỉnh ASEAN sẽ diễn ra qua video, có thể bị coi là hành động công nhận cuộc đảo chánh vốn đã ngăn chặn một trong những cuộc chuyển đổi dân chủ ngoạn mục nhất của châu Á trong lịch sử gần đây sau nhiều thập kỷ cai trị của quân đội.
Trong số các nhà lãnh đạo thế giới sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh ASEAN có tổng thống Mỹ Joe Biden, người đã lên án cuộc đảo chánh tại Miến Điện và đã bật đèn xanh cho các biện pháp trừng phạt giới tướng lĩnh Miến Điện cung với gia đình và cộng sự viên của họ.
Như để nhấn mạnh đến các áp lực đang đè nặng trên ASEAN, giới ngoại giao tại Liên Hiệp Quốc ngày hôm qua 14/10/2021 đã tiết lộ : Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres đã yêu cầu hoãn một cuộc họp trực tuyến với các ngoại trưởng Đông Nam Á vào giờ chót để tránh phát ra tín hiệu công nhận chính quyền quân sự Miến Điện.
Cuộc họp giữa tổng thư ký Liên Hiệp Quốc và các ngoại trưởng ASEAN - trong đó có cả ngoại trưởng Miến Điện Wunna Maung Lwin - lẽ ra đã được tổ chức hôm 08/10 vừa qua. Thế nhưng một ngày trước đó, ông Guterres đã yêu cầu ASEAN hoãn cuộc họp "cho đến khi cuộc gặp có thể được tổ chức theo thể thức được cả hai bên đồng ý".
Theo Reuters, các nhà ngoại giao tại Liên Hiệp Quốc - xin giấu tên - cho biết là ông Guterres muốn chờ quyết định của các quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc về việc ai sẽ ngồi vào ghế của Miến Điện tại định chế thế giới này sau khi nổ ra vụ tranh quyền đại điện giữa đương kim đại sứ Kyaw Moe Tun, do chính phủ dân cử Miến Điện bổ nhiệm, và người mới do chính quyền quân sự đề cử.
Một ủy ban của Liên Hiệp Quốc, bao gồm Nga, Trung Quốc và Hoa Kỳ, sẽ họp vào tháng tới để xem xét vụ việc. Trong khi chờ đợi ông Kyaw Moe-tun vẫn giữ nguyên vị trí.
Trọng Nghĩa
